BÀI 15. VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC GIAI ĐOẠN 1951 - 195

MỞ ĐẦU

Hình dưới đây tái hiện một phần về chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của dân tộc Việt Nam trong thế kỉ XX. Theo em, vì sao chiến thắng Điện Biên Phủ được đánh giá với tầm vóc vĩ đại như vậy? Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về chiến thắng này và một số thắng lợi khác trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 – 1954.

Giải rút gọn:

“Chiến thắng Điện Biên Phủ, dưới sự chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, chấm dứt ách đô hộ của Pháp tại Việt Nam. Cùng với những chiến dịch khác như Quang Trung, Hòa Bình, Lai Châu..., chúng đã đánh bại kế hoạch Nava của Pháp và đem lại thắng lợi lịch sử.”

1. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU TRÊN MẶT TRẬN CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HOÁ

Câu hỏi: Mô tả những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận chính trị trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954

Giải rút gọn:

- Đại hội lần II của Đảng Cộng sản Đông Dương là mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành và lãnh đạo cách mạng của Đảng, xác nhận đường lối kháng chiến chống Pháp. 

- Mặt trận Liên hiệp quốc dân ra đời để tăng cường sự thống nhất dân tộc. Đồng thời, 

- Đại hội Chiến sĩ thi đua và Cán bộ gương mẫu lần đầu tiên được tổ chức nhằm tổng kết thành tích trong sản xuất và chiến đấu."

Câu hỏi: Nêu một số thành tựu tiêu biểu trên lĩnh vực kinh tế trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954.

Giải rút gọn:

Phong trào sản xuất lập công và tiết kiệm cùng viện trợ từ nhiều nước như Trung Quốc, Liên Xô... đã gia tăng tiềm lực vật chất cho cuộc kháng chiến.

Câu hỏi: Nêu một số thành tựu tiêu biểu trên mặt trận văn hóa trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954.

Giải rút gọn:

- Cải cách giáo dục tiếp tục phục vụ kháng chiến và dân sinh, với việc thành lập nhiều trường đào tạo cán bộ kháng chiến và kiến quốc. 

- Nền văn học, nghệ thuật cách mạng phát triển mạnh mẽ với nhiều tác phẩm phản ánh cuộc kháng chiến.

2. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU TRÊN MẶT TRẬN QUÂN SỰ

Câu hỏi 1: Kế hoạch Na-va đã bị phá sản như thế nào?

Giải rút gọn:

Kế hoạch Na-va đã bị phá sản hoàn toàn bởi thắng lợi cuộc tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ

Câu hỏi 2: Hãy mô tả những thắng lợi tiêu biểu trong cuộc Tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ

Giải rút gọn:

- Cuộc Tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954 của quân Việt Nam

+ Tập trung vào tấn công các địa bàn chiến lược quan trọng của quân Pháp, nhằm tiêu diệt lực lượng địch, giải phóng đất đai và buộc họ phải phân tán lực lượng đối phó.

+ Quân Việt Nam tiến công Lai Châu và Tây Nguyên trong tháng 12/1953, và liên quân Lào – Việt tiến công ở Trung Lào và Thượng Lào trong thời gian đó.

+ Kết quả, quân Pháp phải phân tán lực lượng thành năm nơi tập trung quân, bao gồm: đồng bằng Bắc Bộ, Điện Biên Phủ, Xê-nô, Luông Pha-bang, và Plây-ku.

- Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, chuẩn bị được tiến hành khẩn trương với khẩu hiệu "Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng". Chiến dịch được thực hiện qua ba đợt:

1. Đợt 1: Tiêu diệt cứ điểm Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc.

2. Đợt 2: Tiến công các cứ điểm phía đông của phân khu Trung tâm, chiếm sân bay Mường Thanh để hạn chế tiếp viện của quân Pháp.

3. Đợt 3: Tiến đánh các cứ điểm của phân khu Trung tâm và phân khu Nam.

3. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU TRÊN MẶT TRẬN NGOẠI GIAO

Câu hỏi: Khai thác tư liệu và thông tin trong mục, hãy mô tả những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận ngoại giao trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954

Giải rút gọn:

- Liên minh nhân dân Việt – Miên – Lào thúc đẩy sự kết hợp chặt chẽ giữa quân dân ba nước Đông Dương.

- Cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam được ủng hộ tích cực bởi các lực lượng yêu chuộng hoà bình ở Pháp và trên thế giới.

- Đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tham gia đàm phán và kí kết Hiệp định Giơ-ne-vơ, buộc thực dân Pháp rút quân về nước.

- Mỹ thất bại trong âm mưu kéo dài, mở rộng, và quốc tế hoá chiến tranh xâm lược Đông Dương.

4. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP

Câu hỏi: Hãy nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp

Giải rút gọn:

- Nguyên nhân thắng lợi: 

- Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với chiến lược kháng chiến đúng đắn, sáng tạo.

- Truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của dân tộc được mạnh mẽ phát huy, mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất vì độc lập dân tộc.

- Hệ thống chính quyền dân chủ nhân dân trên toàn quốc ngày càng vững mạnh. Hậu phương được củng cố và phát triển vững chắc; lực lượng vũ trang ba quân không ngừng trưởng thành trong chiến đấu.

- Sự liên minh và đoàn kết với cuộc kháng chiến của nhân dân Lào và Campuchia chống lại thực dân Pháp; sự ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa và các lực lượng yêu chuộng hoà bình trên thế giới.

- Ý nghĩa lịch sử:

- Chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp sau gần một thế kỉ chiến tranh xâm lược ở Việt Nam.

- Giải phóng Miền Bắc và bắt đầu cách mạng xã hội chủ nghĩa, mở đường cho sự nghiệp giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước.

- Gây ra đòn nặng vào tham vọng xâm lược và ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, hỗ trợ phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước Á, Phi và Mỹ Latinh.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về các thắng lợi về các thắng lợi tiêu biểu của quân dân Việt Nam trong giai đoạn 1951 – 1954.

Giải rút gọn:

Câu hỏi 2: Vì sao nói: Chiến thắng Điện Biên Phủ là sự kiện "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu"?

Giải rút gọn:

- Chiến dịch này có ý nghĩa lịch sử khi lần đầu tiên quân đội của một nước thuộc địa ở châu Á đánh bại đội quân hiện đại của một cường quốc châu Âu, được hỗ trợ bởi Hoa Kỳ, trong một chiến dịch quân sự lớn.

- Thắng lợi của Quân đội Nhân dân Việt Nam cũng đánh dấu thất bại hoàn toàn của Pháp trong nỗ lực tái gây dựng thuộc địa Đông Dương và chấm dứt hơn 400 năm của chủ nghĩa thực dân trên thế giới.

Câu hỏi 1: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo và internet, xây dựng infographic giới thiệu về một thắng lợi quân sự tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp

Giải rút gọn:

- Chiến dịch Điện Biên Phủ được mở đầu bằng quyết định của Bộ Chính trị vào đầu tháng 12/1953. 

- Tại Điện Biên Phủ, quân Pháp đã tập trung hàng chục tiểu đoàn bộ binh, pháo binh và xe tăng, với hơn 16,200 quân được tổ chức thành 49 cứ điểm, được coi là "pháo đài bất khả xâm phạm".

- Ban đầu, phương án tác chiến được xác định là "đánh nhanh, thắng nhanh", nhưng sau khi đánh giá lại tình hình lực lượng, nó đã được điều chỉnh thành "đánh chắc, tiến chắc".

- Công tác chuẩn bị cho chiến dịch được tiến hành khẩn trương với khẩu hiệu "Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng". Chiến dịch được chia thành ba đợt tấn công:

1. Đợt 1: Tiêu diệt cứ điểm Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc.

2. Đợt 2: Tiến công các cứ điểm phía đông phân khu Trung tâm, chiếm sân bay Mường Thanh để hạn chế việc tiếp viện của quân Pháp.

3. Đợt 3: Tiến đánh các cứ điểm của phân khu Trung tâm và phân khu Nam.

Câu hỏi 2: Hãy sưu tầm một số tác phẩm văn học, nghệ thuật tiêu biểu được sáng tác trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954)

Giải rút gọn:

Một số tác phẩm văn học, nghệ thuật tiêu biểu được sáng tác trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954):

- Đồng chí (Chính Hữu);

- Tây Tiến (Quang Dũng);

- Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ);

- Thăm lúa (Trần Hữu Thung);

- Hoan hô chiến sĩ Điện Biên (Tố Hữu)…