BÀI 22. CÁCH MẠNG KHOA HỌC – KĨ THUẬT VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HOÁ

MỞ ĐẦU

Hình 22.1 và hình 22.2 phản ánh thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật cũng như sự gia tăng xu hướng toàn cầu hoá của thế giới hiện nay. Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đã đạt được những thành tựu cơ bản gì và có ảnh hưởng như thế nào đối với Việt Nam? Xu hướng toàn cầu hoá có biểu hiện và tác động như thế nào đối với thế giới và Việt Nam?

Giải rút gọn:

- Cách mạng khoa học – kỹ thuật đã rút ngắn thời gian phát minh và ứng dụng khoa học vào sản xuất, kết nối chặt chẽ giữa khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

- Việt Nam nhận được những ảnh hưởng tích cực như nhảy vọt về sản xuất và năng suất lao động, cùng với việc nâng cao mức sống và chất lượng cuộc sống.

- Biểu hiện của toàn cầu hóa bao gồm sự phát triển nhanh chóng của thương mại quốc tế và tác động lớn của các tập đoàn xuyên quốc gia.

- Tác động của xu hướng này thúc đẩy sự phát triển và xã hội hóa của sản xuất, yêu cầu cải cách sâu rộng để nâng cao tính cạnh tranh và hiệu quả của nền kinh tế.

1. THÀNH TỰU CỦA CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC – KĨ THUẬT VÀ ẢNH HƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆT NAM

Câu hỏi 1: Nêu những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học – kĩ thuật trên thế giới

Giải rút gọn:

- Khoa học cơ bản đã đạt nhiều thành tựu trong Toán học, Vật lí, Sinh học, Hoá học...

- Công nghệ sinh học tiến bộ với công nghệ di truyền, tế bào, vi sinh,...

- Công nghệ vật liệu tạo ra vật liệu mới như pô-li-me siêu dẻo, com-pô-sít siêu bền, na-nô siêu nhỏ,...

- Công nghệ năng lượng bao gồm năng lượng nguyên tử, gió, mặt trời, sinh học, nhiệt hạch.

- Công nghệ thông tin tiên tiến với máy tính điện tử có khả năng lưu trữ, xử lý thông tin, tính toán vượt trội và mạng internet.

- Giao thông vận tải có sự xuất hiện của máy bay siêu âm, tàu hoả tốc độ cao.

- Thông tin liên lạc tiến bộ với sóng vô tuyến qua vệ tinh nhân tạo, điện thoại di động và đặc biệt là điện thoại thông minh.

- Công nghệ kĩ thuật số bao gồm điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật.

Câu hỏi 2: Em ấn tượng nhất với thành tựu nào của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Internet ấn tượng với tính đa dạng và ảnh hưởng lớn

- Là nguồn thông tin và kiến thức khổng lồ, cung cấp giải trí và tiện ích mua sắm online

- Tạo cơ hội giao lưu, trò chuyện, trao đổi thông tin và kinh nghiệm trên mạng xã hội

Câu hỏi 1: Khai thác tư liệu 1 và thông tin trong bài để làm rõ ảnh hưởng tích cực của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đối với Việt Nam.

Giải rút gọn:

- Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam 

- Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, làm thay đổi phương thức quản lí nhà nước, mô hình sản xuất kinh doanh, tiêu dùng và đời sống văn hoá, xã hội

Câu hỏi 1: Nêu một số ảnh hưởng tiêu cực của cách mạng khoa học – kĩ thuật đối với Việt Nam

Giải rút gọn:

- Việt Nam rất dễ bị biến thành nơi gia công, lắp ráp đơn giản của các nước có nền công nghệ hiện đại

- Nguy cơ về an ninh, chính trị, an toàn xã hội 

2. XU THẾ TOÀN CẦU HOÁ VÀ TÁC ĐỘNG VỚI THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 2 và thông tin trong mục, hãy cho biết toàn cầu hoá là gì? Trình bày những biểu hiện chủ yếu của toàn cầu hoá.

Giải rút gọn:

- Toàn cầu hóa là quá trình tăng cường liên kết và phụ thuộc giữa các nền kinh tế trên toàn thế giới qua việc cải thiện các lĩnh vực kinh tế như sản xuất, thương mại, tài chính, và dịch vụ.

- Biểu hiện chính:

  + Kinh tế: Tăng trưởng nhanh chóng của thương mại quốc tế và sự mở rộng của hệ thống tài chính toàn cầu.

  + Văn hoá: Sự giao lưu và thâm nhập lẫn nhau giữa các nền văn hoá.

  + Chính trị: Sự phát triển và tác động ngày càng lớn của các tổ chức quốc tế và khu vực.

Câu hỏi 1: Hãy nêu và đánh giá những tác động của xu thế toàn cầu hoá đối với thế giới.

Giải rút gọn:

- Toàn cầu hóa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa các quốc gia trong giải quyết vấn đề toàn cầu và giao lưu văn hoá.

- Tuy nhiên, nó cũng làm tăng sự phụ thuộc giữa các quốc gia, gia tăng khoảng cách giàu nghèo, và gây ra những hậu quả như ô nhiễm môi trường và mất bản sắc văn hoá dân tộc.

Câu hỏi 2: Tại sao nói toàn cầu hoá vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với Việt Nam?

Giải rút gọn:

Toàn cầu hóa mang đến cơ hội và thách thức cho Việt Nam:

- Kinh tế: Mở cửa cho vốn đầu tư nước ngoài, cải thiện mức sống và cơ hội xuất khẩu lao động, nhưng cũng tăng cạnh tranh.

- Chính trị: Cho phép tham gia và thể hiện vai trò tích cực trong các tổ chức quốc tế, nâng cao uy tín quốc gia.

- Văn hoá: Mở rộng giao lưu văn hoá, nhưng cũng có nguy cơ làm mất bản sắc truyền thống.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy vẽ sơ đồ tư duy (theo ý tưởng của em) về những thành tựu tiêu biểu thuộc các lĩnh vực của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật

Giải rút gọn:

Câu hỏi 1: Em có mong muốn trở thành công dân toàn cầu không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Em mong muốn trở thành công dân toàn cầu vì muốn:

- Tiếp cận nền tri thức toàn cầu và mở rộng mối quan hệ với bạn bè trên khắp thế giới.

- Tiếp xúc và tìm hiểu về nhiều nền văn hóa đa dạng.

- Khám phá cơ hội học tập và việc làm mới.

- Phát triển các kỹ năng cá nhân.

Câu hỏi 2: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo và internet về một thành tựu khoa học – kĩ thuật của Việt Nam và chia sẻ với bạn về thành tựu đó.

Giải rút gọn:

Việt Nam đạt thành tựu đáng chú ý trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật với việc xây dựng giàn khoan tự nâng 90m nước, đây là:

- Giàn khoan đầu tiên của Việt Nam có khả năng hoạt động ở độ sâu 90m dưới nước và có thể khoan sâu đến 6.100m dưới đáy biển.

- Thuộc sở hữu của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), dự án này nhận được nhiều tài trợ nhất tại Việt Nam.

- Việt Nam tự hào là quốc gia sở hữu giàn khoan có chất lượng trong top 3 châu Á và top 10 thế giới sau khi dự án được lắp đặt thành công trên biển.