BÀI 4. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945)

MỞ ĐẦU

Hai hình dưới đây gợi cho em liên tưởng đến sự kiện nào của thế giới trong thế kỉ XX. Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về nguyên nhân, diễn biến, hậu quả của sự kiện đó

Giải rút gọn:

- Hai hình dưới trên gợi cho em liên tưởng đến Chiến tranh thế giới thứ hai 

- Những hiểu biết của em về Chiến tranh thế giới thứ hai:

+ Nguyên nhân: Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 từ Mỹ đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế toàn cầu và leo thang mâu thuẫn giữa các nước đế quốc.

+ Diễn biến: Xảy ra trong hai giai đoạn, giữa hai phe: phe Đồng Minh (Anh-Mỹ-Liên Xô) và phe Phát xít (Đức-Italia-Nhật Bản).

+ Hậu quả: Sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, Italia, Nhật Bản. Thắng lợi thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường đấu tranh chống lại chủ nghĩa Phát xít tàn bạo. 

1. NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

Câu hỏi: Hãy trình bày những nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai

Giải rút gọn:

- Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, mâu thuẫn về thi trường và thuộc địa nảy sinh giữa các nước đế quốc. 

- Sự suy thoái kinh tế 1929–1933 làm sâu sắc thêm mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản, dẫn tới sự hình thành chủ nghĩa phát xít và quân phiệt ở Đức, Nhật Bản và I-ta-li-a, gây ra chiến tranh.

2. DIỄN BIẾN CHÍNH VÀ HẬU QUẢ CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

Câu hỏi: Trình bày diễn biến chính của Chiến tranh thế giới thứ hai

Giải rút gọn:

- Giai đoạn I: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng khắp thế giới (từ 1/9/1939 đến tháng 11/1942)

+ Ngày 1/9/1939, Đức tấn công Ba Lan, ngày 3/9/1939, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức, bắt đầu Chiến tranh thế giới.

+ Từ tháng 4 – 7/1940, Đức chiếm Pháp và tấn công Anh.

+ Mùa hè 1941, Đức chiếm nhiều nước châu Âu.

+ Ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô, đe dọa Mát-xcơ-va đến tháng 10.

+ Tháng 12/1941, Nhật Bản tấn công Trân Châu cảng của Mỹ, kéo Mỹ vào chiến tranh và lan rộng chiến tranh toàn cầu.

+ Tháng 1/1942, Mặt trận Đồng minh chống phát xít ra đời với Liên Xô, Mỹ, và Anh làm trụ cột.

- Giai đoạn II: Quân Đồng minh chuyển sang phản công, chiến tranh kết thúc (từ tháng 11/1942 đến tháng 8/1945)

+ Từ tháng 11/1942 đến tháng 2/1943, Liên Xô giành chiến thắng tại Stalingrad, chuyển cuộc chiến từ phòng thủ sang phản công.

+ Tháng 6/1944, Mỹ, Anh và Đồng minh đổ bộ vào Normandy, giải phóng Pháp.

+ 16/4/1945, quân Liên Xô mở chiến dịch đánh Béc-lin, Đức đầu hàng ngày 9/5/1945, kết thúc chiến tranh ở châu Âu.

+ Ngày 6 và 9/8/1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, Nhật Bản.

+ Ngày 8/8/1945, Liên Xô tấn công quân Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc, và Ngày 15/8/1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng, kết thúc chiến tranh thế giới thứ hai.

Câu hỏi: Phân tích hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại

Giải rút gọn:

- Chiến tranh gây ra hậu quả nặng nề: suy thoái kinh tế, cơ sở sản xuất bị phá hủy.

- Hơn 70 quốc gia tham gia, khoảng 60 triệu người thiệt mạng, 90 triệu người bị tàn tật, và thiệt hại kinh tế lên đến 4000 tỉ Đô.

3. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ, VAI TRÒ CỦA LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐỒNG MINH TRONG CHIẾN THẮNG CHỦ NGHĨA PHÁT XÍT

Câu hỏi 1: Vì sao phát xít Đức, I-ta-li-a và quân phiệt Nhật Bản bị tiêu diệt trong Chiến tranh thế giới thứ hai?

Giải rút gọn:

- Phát xít Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản gây chiến tranh, nhưng "kẻ gieo gió phải gặt bão".

- Phe phát xít bị phe Đồng minh và các lực lượng tiến bộ trên thế giới tiêu diệt với tinh thần chiến đấu và ý chí kiên cường.

Câu hỏi 2: Thắng lợi của Liên Xô và các nước Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai có ý nghĩa lịch sử như thế nào?

Giải rút gọn:

- Đánh bại chủ nghĩa phát xít.

- Gây ra sự chuyển biến căn bản trong tình hình thế giới, bao gồm sự ra đời của các nước xã hội chủ nghĩa và thay đổi tương quan giữa các nước tư bản chủ nghĩa.

Câu hỏi 3: Liên Xô và các nước Đồng minh có vai trò như thế nào trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít?

Giải rút gọn:

Liên Xô, Anh và Mỹ dẫn đầu trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, với Liên Xô đóng vai trò quyết định nhất.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Vẽ trục thời gian thể hiện những sự kiện chính của Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945)

Giải rút gọn:

Câu hỏi 2: Dựa vào thông tin trong bài học, hãy đánh giá vai trò của Liên Xô và các nước Đồng Minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít và nêu dẫn chứng

Giải rút gọn:

- Liên Xô và các nước Đồng minh, nhất là Liên Xô, đóng vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít. 

- Dẫn chứng bao gồm việc Liên Xô phản công và giành thắng lợi tại thành phố Xta-lin-grát, giải phóng các nước ở Đông Âu, tập hợp các lực lượng yêu chuộng hòa bình chống phát xít, và buộc phải đầu hàng không điều kiện các thế lực phát xít như Đức và Nhật.

Câu hỏi: Liên hệ và cho biết: Chiến tranh thế giới thứ hai đã để lại những bài học gì cho việc bảo vệ thế giới hiện nay?

Giải rút gọn:

- Cần bảo vệ hòa bình và an ninh cho nhân loại, vì chiến tranh gây tổn thương lớn. 

- Mặc dù vẫn còn xung đột ở một số nơi, nhưng cần phải đoàn kết chống lại tư tưởng chiến tranh và thế lực bạo loạn.

- Loài người cần tìm giải pháp để giảm thiểu xung đột và ngăn chặn các cuộc chiến tranh đang diễn ra hoặc có nguy cơ xảy ra trên thế giới.