BÀI 17. VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC, THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC GIAI ĐOẠN 1965 - 1975

MỞ ĐẦU

Trong bài thơ chúc Tết năm 1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: 

Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua, Thắng trận tin vui khắp nước nhà. Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ. Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!

Theo em, quân dân hai miền Nam, Bắc đã giành được những thắng lợi tiêu biểu nào trong giai đoạn 1965 – 1975? Thắng lợi nào là dấu mốc kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam?

Giải rút gọn:

Quân dân miền Bắc và miền Nam đã có những chiến công đáng kể trong thời kỳ 1965-1975: chống lại chiến lược "Chiến tranh cục bộ" của Mỹ, Miền Bắc đối mặt với chiến tranh phá hoại lần đầu tiên của Mỹ. Chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, giúp cứu nước cho nhân dân Việt Nam.

1. CẢ NƯỚC TRỰC TIẾP CHIẾN ĐẤU CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC (1965 – 1973)

Câu hỏi 1: Hãy mô tả những thắng lợi tiêu biểu của quân dân miền Nam trong các giai đoạn 1965 - 1968, 1969 - 1973.

Giải rút gọn:

Trong giai đoạn 1965-1968:

- Năm 1965: Trận Vạn Tường bắt đầu cao trào "Tìm Mỹ mà đánh, lùng Ngụy mà diệt" trên khắp miền Nam.

- Từ 1965 đến 1967: Quân dân đánh bại cuộc phản công mùa khô 1965-1966 và mùa khô 1966-1967 của quân Mỹ và quân đội tay sai Sài Gòn.

- Năm 1968: Tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân, buộc Mỹ tuyên bố "phi Mỹ hóa" chiến tranh xâm lược.

Trong giai đoạn 1969-1973:

- 30/4-30/6/1970: Quân dân Việt Nam, phối hợp với quân dân Campuchia, đánh tan cuộc hành quân xâm lược Campuchia của 10 vạn quân Mỹ và quân đội Sài Gòn.

- 12/2-23/3/1971: Quân dân Việt Nam, phối hợp với quân dân Lào, đánh tan cuộc hành quân "Lam Sơn – 719" của 4,5 vạn quân Mỹ và quân đội Sài Gòn.

- 30/3-cuối 6/1972: Quân dân Việt Nam mở cuộc Tiến công chiến lược vào Quảng Trị, sau đó mở rộng ra toàn miền Nam, chọc thủng ba phòng tuyến của địch và loại bỏ hơn 20 vạn quân địch khỏi vòng chiến đấu. Chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ thất bại.

Câu hỏi: Hãy cho biết những thành tựu tiêu biểu của quân dân miền Bắc trong giai đoạn 1965-1973.

Giải rút gọn:

- Quân dân miền Bắc đồng lòng chống chiến tranh phá hoại và hỗ trợ miền Nam, thể hiện trong phong trào thi đua “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

- Trong hơn 4 năm, miền Bắc đã bắn rơi 3,243 máy bay, bao gồm 6 máy bay B52, loại khỏi vòng chiến đấu hàng nghìn phi công, và hạ gục 143 tàu chiến.

- Mặc bị tấn công ác liệt, hệ thống giao thông vận tải ở miền Bắc vẫn hoạt động thông suốt, đảm bảo cung ứng cho sản xuất và đời sống.

- Miền Bắc tiếp tục làm nhiệm vụ hậu phương lớn cho tiền tuyến miền Nam, tăng gấp nhiều lần so với trước.

- Quân dân miền Bắc đã phản kích mạnh mẽ và hiệu quả chống lại cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai của Mỹ bằng không quân và hải quân.

2. HOÀN THÀNH GIẢI PHÓNG MIỀN NAM, THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC (1973 – 1975)

Câu hỏi: Khai thác lược đồ hình 17.6 và thông tin trong mục, hãy trình bày diễn biến, kết quả của Chiến dịch Hồ Chí Minh và giải phóng hoàn toàn miền Nam

Giải rút gọn:

- Diễn biến của Chiến dịch Hồ Chí Minh:

+ Bắt đầu từ việc tiêu diệt căn cứ Phan Rang và Xuân Lộc, ngày 26/4, Chiến dịch Hồ Chí Minh diễn ra với phương châm "thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng". + Năm cánh quân cùng lúc tiến vào trung tâm thành phố, đánh chiếm các cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn. 10 giờ 45 phút ngày 30/4, xe tăng Quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập, bắt toàn bộ nội các của chính quyền Sài Gòn. 

+ Tổng thống Dương Văn Minh phải tuyên bố đầu hàng không điều kiện.

- Kết quả:

+ Lúc 11 giờ 30 phút ngày 30/4, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc dinh, báo hiệu sự toàn thắng của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

+ Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 kết thúc thắng lợi, đánh dấu sự kết thúc của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.

3. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ (1954 – 1975)

Câu hỏi: Hãy nêu nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975)

Giải rút gọn:

- Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng với đường lối chính trị, quân sự độc lập, tự chủ.

- Nhân dân hai miền đoàn kết một lòng, giàu lòng yêu nước, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm.

- Hậu phương miền Bắc không ngừng phát triển, đáp ứng kịp thời các yêu cầu của cuộc chiến đấu ở hai miền.

- Sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ to lớn của các lực lượng cách mạng, hoà bình, dân chủ trên thế giới, nhất là của Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa khác.

- Sự phối hợp chiến đấu, đoàn kết giúp đỡ nhau trong đấu tranh chống kẻ thù chung của nhân dân ba nước Đông Dương.

Câu hỏi: Khai thác tư liệu trên và thông tin trong mục, hãy nêu ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975).

Giải rút gọn:

- Cuộc kháng chiến thắng lợi kết thúc 21 năm chiến đấu chống Mỹ và 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc, từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945.

- Chấm dứt hoàn toàn ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc ở Việt Nam.

- Nhân dân Việt Nam hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên phạm vi cả nước, thống nhất đất nước, mở ra kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc: kỉ nguyên đất nước độc lập, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội.

- Tác động mạnh mẽ đến tình hình nước Mỹ và thế giới, cổ vũ phong trào cách mạng toàn cầu, đặc biệt là phong trào giải phóng dân tộc.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Hãy lấy dẫn chứng để chứng minh vai trò "hậu phương lớn" của miền Bắc đối với "tiền tuyến lớn" miền Nam trong giai đoạn 1965 – 1975

Giải rút gọn:

- Nhờ hai tuyến đường vận chuyển chiến lược Bắc – Nam (trên bộ và trên biển), tính chung sức người, sức của từ miền Bắc chi viện cho miền Nam tăng gấp nhiều lần so với trước đây, trong giai đoạn 1965 – 1973.

- Trong 4 năm (1965 – 1968), hơn 30 vạn cán bộ, bộ đội đã được cử vào Nam tham gia chiến đấu, xây dựng kinh tế, văn hoá tại các vùng giải phóng; hàng chục vạn tấn vũ khí, đạn dược, quân trang, quân dụng, xăng dầu, lương thực, thực phẩm, thuốc men,... cũng được chi viện cho miền Nam.

Câu hỏi 2: Hãy lập bảng hệ thống các thắng lợi tiêu biểu của quân dân miền Nam trong giai đoạn 1965 – 1975

Giải rút gọn:

Câu hỏi 1: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo và internet, hãy viết bài giới thiệu hoặc sưu tầm các bài hát, bài thơ về một nhân vật hoặc sự kiện lịch sử tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1965 – 1975). 

Giải rút gọn:

Các bài hát trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước:

- Tiến về Sài Gòn (Lưu Hữu Phước),

- Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng (Phạm Tuyên),

- Bài ca không quên (Phạm Minh Tuấn),…

Câu hỏi 2: Nêu những việc làm cụ thể để thể hiện lòng biết ơn, tri ân của em đến các anh hùng liệt sĩ và những người có đóng góp tiêu biểu cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975).

Giải rút gọn:

- Dâng hương, hoa cho anh hùng, liệt sĩ.

- Thăm hỏi, tặng quà, hỗ trợ cho các Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

- Phấn đấu học hành để phát triển đất nước giàu đẹp.

- Luôn ghi nhớ "uống nước nhớ nguồn", biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh cho độc lập của tổ quốc và trân trọng cuộc sống ngày hôm nay.