BÀI 54: DÂN CƯ XÃ HỘI CHÂU ÂU I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày và nhận xét được về tôn giáo, ngôn ngữ và văn hoá ở Châu Âu. - Chứng minh được dân số Châu Âu đang có xu hướng già đi. - Nhận xét được mức độ đô thị hoá ở châu Âu. - Phân tích được những thuận lợi và khó khăn của dân số đến sự phát triển kinh tế-xã hội ở châu Âu. 2. Kĩ năng - Phân tích bản đồ phân bố dân cư đô thị, các nhóm ngôn ngữ để tìm ra kiến thức 3. Thái độ - Thái độ yêu thích tìm tòi kiến thức địa lí. 4. Năng lực hình thành - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực quản lí, năng lực giao tiếp, năng lực truyền thông, năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ. + Năng lực sử dụng bản đồ. + Năng lực sử dụng tranh ảnh địa lý. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Chuẩn bị của GV - Bức tranh biếm họa về già hóa dân số - Hình ảnh về dân cư châu Âu - Lược đồ, bản đồ liên quan - Phiếu học tập phần 1 2. Chuẩn bị của HS - SGK, bảng phụ (Giấy A3). III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định: 1 phút 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới 3.1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU - Bước 1: GV sử dụng 1 số tranh ảnh về tôn giáo, văn hóa của 1 số ở châu Âu để HS thi 1 trò chơi “ Ai nhanh hơn ai”. HS sử dụng kĩ năng đọc tranh ảnh nhận biết về các nền văn hóa ở châu Âu; từ đó tạo hứng thú hiểu biết về đặc điểm dân cư, xã hội châu Âu. - Bước 2: HS trả lời câu hỏi. - Bước 3: Từ đó, GV kết nối vào bài học mới: Tuy không phải là cái nôi của nền văn minh nhân loại nhưng ở châu Âu tôn giáo, văn hóa cũng rất đa dạng và độc đáo. Nơi đây dân cư có đặc điểm phát triển rất chậm và ở đây còn có những chính sách khuyến khích tăng dân. Tại sao như vậy, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay..... 3. 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI. *HOẠT ĐỘNG 1: SỰ ĐA DẠNG VỀ TÔN GIÁO, NGÔN NGỮ VÀ VĂN HÓA(15 phút). - Mục tiêu : Trình bày và giải thích (ở mức độ đơn giản) một số đặc điểm về tôn giáo, ngôn ngữ và văn hóa châu Âu. - Phương pháp - kĩ thuật: Trực quan, đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm, liên hệ thực tế, kĩ năng phân tích tranh ảnh, video - Phương tiện dạy học: tranh ảnh và video. - Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG - Bước 1: GV phát phiếu học tập và cho HS xem hình 54.1 Lược đồ các nhóm ngôn ngữ ở Châu Âu, kết hợp SGK/161. Yêu cầu HS làm việc theo cặp, điền khuyết vào phiếu - Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ theo cặp. - Bước 3: HS hoàn thành, GV cho các cặp chấm chéo, tìm ra những cặp đúng nhiều nhất. - Bước 4: Kể tên các nước thuộc từng nhóm ngôn ngữ ở châu Âu vào bảng sau (GV vẽ sơ đồ lên bảng) Gọi 5 HS lên bảng điền tên các nước vào ô tương ứng. Mỗi HS điền 1 ô. Bước 5: GV nhận xét, chuẩn xác và chốt nội dung 1. Sự đa dạng về tôn giáo, ngôn ngữ và văn hoá. - Chủng tộc: chủ yếu thuộc Ơrôpêôit. - Ngôn ngữ: gồm 3 nhóm chính Giécman, Latinh, Xlavơ. - Tôn giáo: chủ yếu theo cơ đốc giáo, ngoài ra còn có một số vùng theo đạo Hồi. HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu về dân số và đô thị hoá ở châu Âu (16 phút) * Mục tiêu - Nhận xét được mức độ đô thị hoá ở châu Âu. - Chứng minh được dân số Châu Âu đang có xu hướng già đi. - Phân tích được những thuận lợi và khó khăn của dân số đến sự phát triển kinh tế-xã hội ở châu Âu. * Phương pháp/kĩ thuật dạy học Nhóm, trò chơi * Phương tiện - Từ khóa liên quan - Hình ảnh về dân cư châu Âu - Hình 54.3 Lược đồ phân bố dân cư và đô thị ở châu Âu - Phiếu thông tin để HS ghép nối * Tiến trình hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG - Bước 1: GV diễn tả các từ khóa, HS suy nghĩ và viết đáp án vào bảng phụ. Hết thời gian 3 phút, GV viết những từ khóa về dân cư châu Âu lên bảng. Sau đó yêu cầu các trình bày kết quả. - Bước 2: Các nhóm thực hiện nhiệm vụ, GV quan sát nhắc nhở và ổn định lớp. Yêu cầu các nhóm thảo luận nhỏ, tránh các nhóm khác nghe thấy. - Bước 3: GV gọi đại diện từng nhóm lên đọc kết quả. - Bước 4: GV nhận xét và chốt lại kiến thức - Bước 4: GV hướng dẫn HS xem hình 54.3 Lược đồ phân bố dân cư và đô thị ở châu Âu. Sau đó cho HS nhận xét về sự phân bố dân cư và đặc điểm đô thị. 2. Dân cư Châu Âu đang già đi, mức độ đô thị hoá cao - Số dân 743 triệu người (2019), mật độ dân số trung bình 70 ng/km2. - Phân bố dân cư không đồng đều, tập trung ở các đồng bằng, thung lũng lớn và ven biển. - Tỉ lệ người già ngày càng tăng: Nguyên nhân do tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên thấp, chưa đến 0,1%, có nhiều quốc gia tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên âm. - Châu Âu có mức độ đô thị hoá cao, tỉ lệ dân đô thị chiếm 75% dân số. 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: - Bước 1: GV phổ biến trò chơi “trả lời nhanh”. GV đọc câu hỏi, các cặp sẽ ghi câu trả lời vào bảng phụ. Mỗi câu trả lời trong 10s. Bộ câu hỏi trò chơi “trả lời nhanh” Câu hỏi Đáp án Câu 1: Vùng phân bố đông dân ở châu Âu? Đồng bằng, duyên hải, thung lũng lớn. Câu 2: Dân số tăng ở một số nước châu Âu chủ yếu do ............. Nhập cư Câu 3: Dân số châu Âu có xu hướng................ Già đi Câu 4: Mức độ đô thị hóa ở châu Âu ............ Dân đô thị chiếm ..................... Cao, 75% Câu 5: Vùng phân bố thưa dân ở châu Âu? Phía bắc và vùng núi cao Câu 6: Dân cư Châu Âu chủ yếu thuộc chủng tộc .................... Ơrôpêôit Câu 7: Tôn giáo chính ở châu Âu? Cơ đốc giáo Câu 8: Nhóm ngôn ngữ chiếm tỉ lệ lớn nhất ở châu Âu? Xlavo - Bước 2: Các cặp tiến hành chơi trò chơi. GV đọc câu hỏi, các cặp trả lời. - Bước 3: GV nhận xét và tổng kết những cặp chiến thắng. 3.4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG Chọn 1 trong 2 nội dung sau: - Bài 1: Sưu tầm, tư liệu về quá trình đô thị hóa ở Việt Nam. - Bài 2: Ở quê hương em, quá trình đô thị hóa diễn ra như thế nào? Cho ví dụ minh họa. 3.5 HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI/ MỞ RỘNG - Hướng dẫn cho HS về nhà: + Học bài cũ. + Làm câu hỏi SGK + Làm bài tập trong tập bản đồ. + Chuẩn bị bài mới: Kinh tế châu Âu BÀI 55: KINH TẾ CHÂU ÂU I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày những đặc điểm kinh tế nổi bật của các nước Châu Âu. - Chứng minh được kinh tế châu Âu phát triển ở trình độ cao - Lí giải sự thay đổi trong xu thế sản xuất công nghiệp - Giới thiệu thành tựu, vẻ đẹp của các nước châu Âu qua ngành dịch vụ 2. Kĩ năng - Phân tích lược đồ kinh tế, tranh ảnh - Thiết kế sản phẩm sáng tạo - Làm việc nhóm 3. Thái độ - Đánh giá cao các thành tựu kinh tế của châu Âu - Thể hiện tinh thần hợp tác, tích cực khi làm việc nhóm 4. Năng lực hình thành - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực quản lí, năng lực giao tiếp, năng lực truyền thông, năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ. + Năng lực sử dụng bản đồ. + Năng lực sử dụng tranh ảnh địa lý. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Chuẩn bị của GV - Bảng tiêu chí đánh đá sản phẩm nhóm - Trò chơi nhỏ tổng kết nội dung - Giấy A1 thiết kế sản phẩm nhóm 2. Chuẩn bị của HS - SGK, tranh ảnh minh họa cho ngành kinh tế III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định: 1 phút 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới 3.1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU - Bước 1: GV sử dụng phim tư liệu về sự phát triển ở châu Âu; từ đó tạo hứng thú để HS tìm hiểu về đặc điểm kinh tế châu Âu. - Bước 2: GV dẫn dắt vào bài: Châu Âu được biết đến là một châu lục có nền kinh tế phát triển nhờ vào sự tiến bộ khoa học kĩ thuật. Chính vì vậy nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ châu Âu đều phát triển mạnh mẽ. Vậy chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay…. 3.2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về nông nghiệp (15 phút) * Mục tiêu - Trình bày những đặc điểm kinh tế nổi bật của các nước Châu Âu. - Chứng minh được kinh tế châu Âu phát triển ở trình độ cao - Lí giải sự thay đổi trong xu thế sản xuất công nghiệp - Giới thiệu thành tựu, vẻ đẹp của các nước châu Âu qua ngành dịch vụ * Phương pháp/kĩ thuật dạy học Nhóm, trực quan, mảnh ghép – trạm và phòng tranh. * Phương tiện - Phiếu học tập. * Tiến trình hoạt động Hoạt động của GV Nội dung GV nhắc lại một số kiểu nông nghiệp hiện đại: nông nghiệp kiểu châu Âu, kiểu Bắc Mĩ, kiểu Nam Mĩ. GV:Cho biết hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp ở châu Âu?Quy mô phát triển? GV:Nguyên nhân nào thúc đẩy nền nông nghiệp ở châu Âu đạt hiệu quả kinh tế cao? GV:Dựa vào H55.1 / SGK cho biết tỉ trọng giữa chăn nuôi và trồng trọt ở các nước châu Âu? GV:Cho biết các cây trồng, vật nuôi chính ở châu Âu và sự phân bố của chúng? Vì sao có sự phân bố như vây? GV bổ sung 1. Nông nghiệp: - Nền nông nghiệp tiên tiến, đạt hiệu quả kinh tế cao. +Nhờ áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật tiên tiến. +Gắn chặt với nông nghiệp chế biến. *HOẠT ĐỘNG 2: CÔNG NGHIỆP(15 phút) - Mục tiêu: Biết được công nghiệp châu Âu là công nghiệp hiện đại có lịch sử phát triển từ rất sớm. - Phương pháp- kĩ thuật: Trực quan, thuyết giảng tích cực, đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm, kĩ năng phân tích. - Phương tiện dạy học:+ Máy vi tính, projector, bảng phụ. + Lược đồ kinh tế châu Âu. + Cây chỉ bản đồ. - Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GV:Cách mạng khoa học kĩ thuật lần I năm 1769 từ châu Âu lan sang các nước Bắc Mĩ và khắp thế giới. GV:Kể tên các sản phẩm công nghiệp truyền thống của châu Âu nổi tiếng về chất lượng cao? GV :Nêu những khó khăn của ngành công nghiệp truyền thống? HS: Luyện kim, sản xuất ô tô, đóng tàu, dệt may… GV bổ sung thêm và chuẩn xác kiến thức. GV:Trình bày sự phát triển công nghiệp ở châu Âu? HS trình bày GV: chia HS thành các nhóm thảo luận: quan sát H55.3/SGK, nêu sự hợp tác rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất máy bay ở châu Âu? -Đại diện các nhóm trình bày, bổ sung, kết luận. GV chuẩn xác kiến thức. 2. Công nghiệp: - Nền công nghiệp châu Âu phát triển sớm nhất thế giới. - Nền công nhiệp hiện đại như: điện tử, cơ khí chính xác, tự động hóa, công nghiệp hàng không... *HOẠT ĐỘNG 3: DỊCH VỤ (10 phút) - Mục tiêu: Biết được dịch vụ châu Âu năng động, đa dạng chiếm tỉ trọng lớn trong nền kinh tế - là lĩnh vực kinh tế phát triển nhất. - Phương pháp- kĩ thuật: Trực quan, thuyết giảng tích cực, đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm, kĩ năng phân tích. - Phương tiện dạy học:+ Máy vi tính, projector, bảng phụ. + Tranh ảnh về địa điểm du lịch ở châu Âu. - Tiến trình hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GV:Dịch vụ ở châu Âu phát triển như thế nào? GV:Nêu những điều kiện thuận lợi cho ngành du lịch phát triển? HS: Giao thông hiện đại, phong phú, tiện lợi, nhiều trung tâm ngân hàng, bảo hiểm lớn, nhiều trường đại học, viện nghiên cứu. Nhiều danh lam thắng cảnh đẹp… GV bổ sung Kết luận. 3. Dịch vụ: - Là ngành kinh tế phát triển nhất - Du lịch là ngành quan trọng và là nguồn thu ngoại tệ lớn. 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất: - Câu 1: Ngành sản xuất nông nghiệp chuyên môn hóa của các nước ven Địa Trung Hải là: A. Trồng lương thực B. Trồng cây ăn quả C. Chăn nuôi bò, lợn D. Chăn nuôi cừu, dê. - Câu 2: Lĩnh vực nào không phải là thế mạnh của dịch vụ du lịch miền Trung Âu: A. Tham quan di tích thời Trung cổ B. Tắm biển mùa hè. C. Leo núi mùa hè. D. Trượt tuyết mùa đông. - Thiết kế sơ đô tư duy cho nội dung bài học. 3.4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Bài tập: Viết 1 đoạn văn ngắn khoảng 10 dòng về sự phát triển kinh tế của 1nước ở châu Âu. 3.5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI/ MỞ RỘNG - Học bài cũ. - Làm câu hỏi 1,2, 3 SGK/ 167 - Làm bài tập ở tập bản đồ. - Chuẩn bị bài mới: Khu vực Bắc Âu + Tìm hiểu tự nhiên Bắc Âu (Địa hình, khí hậu, khoáng sản....) + Đặc điểm kinh tế Bắc Âu.