BÀI 29: DÂN CƯ XÃ HỘI CHÂU PHI I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày được đặc điểm dân cư – xã hội Châu Phi, sự bùng nổ dân số ở châu phi. - Nêu được hậu quả của sự bùng nổ dân số đối với phát triển kinh tế - xã hội châu Phi - Trình bày được các xung đột giữa các tộc người và hậu quả hậu quả của các xung đột đó với sự phát triển kinh tế - xã hội châu Phi. - Phân tích được nguyên nhân dẫn đến sự kém phát triển trong nền kinh tế - xã hội châu Phi. 2. Kĩ năng - Phân tích được bảng số liệu thống kê, nhận xét bảng số liệu, nhận định và rút ra nhận xét. - Trình bày được các giải pháp khắc phục khó khăn do bùng nổ dân số mang lại. 3. Thái độ - Cảm thông sâu sắc với nhân dân Châu Phi 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực chung: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, thuyết trình, làm việc nhóm. - Năng lực chuyên môn: Nhân xét được bảng số liệu thông kê, tư duy tổng hợp lãnh thổ giải thích các hiện tượng kinh tế - xã hội. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Giáo viên: kế hoạch bài giảng, tập bản đồ, phân bố dân cư, bảng số liệu, giấy a2 hay bảng nhóm, phiếu học tập 2. Học sinh: Tập vở ghi, sách giáo khoa, bút viết, màu các loại. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới 3.1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU Bước 1: Trò chơi “Du lịch Châu Phi”. Giáo viên chiếu thể lệ cuộc chơi. Câu 1: Châu Phi có 1 nền văn minh cổ đại rực rỡ - Sông Nin – Ai Cập Câu 2: Đây là châu lục lớn thứ mấy thế giơi, diện tích bao nhiêu – thứ 3 thế giới, 30,3 triệu km2 Câu 3: Hoang mạc lớn nhất thế giới nằm ở châu lục này tên gì? Xahara Câu 4: Đây là 1 trong 3 kênh đào nhân tạo lớn của thế giới. – kênh Xuyê Câu 5: Dòng biển lạnh lớn nằm về phía Tây nam của châu phi tên gì? Ben – ghe – la Câu 6: Con sông dài nhất thế giới nằm ở châu lục này tên gì? Sông Nin Bước 2: Giáo viên tổng kết khen ngợi và dẫn dắt vào bài mới. 3.2. HÌNH THÁNH KIẾN THỨC MỚI Hoạt động 1: Tìm hiểu về dân cư châu phi (10 phút) * Mục đích: Học sinh trình bày được đặc điểm dân cư của châu phi. Giải thích được nguyên nhân vì sao phân bố dân cư không đều. Xác định được trên bản đồ những vùng thưa và đông dân. * Phương pháp: Đàm thoại. Hoạt động nhóm cặp/ kĩ thuật mắt xích * Phương tiện: Phiếu học tập, lược đồ phân bố dân cư châu phi và các đô thị lớn của châu Phi. * Tiến trình học tập: HOẠT ĐÔNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG ? Xem hình 29.1. Tại sao sự phân bố dân cư châu Phi không đều ? + Ở hoang mạc hầu như không có người sinh sống, mà chỉ tập trung ở các ốc đảo . + Ở sông Nin có mật độ dân số cao nhất vì ở đây có đồng bằng châu thổ phì nhiêu . + Ở xavan có mật độ trung bình . + Còn ở xích đạo ẩm mật độ dân số khá cao . ? Hãy đọc tên các thành phố châu Phi từ 1 triệu dân trở lên ? Phân bố ở đâu ? (kể tên : Cairô, Angiê …và phân bố ở ven biển ) 1. Dân cư châu Phi - Dân cư phân bố không đồng đều. + Tập trung đông ở các vùng duyên hải ở phía bắc và phía nam châu phi, ven vịnh Ghi nê, thung lũng sông Nin + Thưa dân ở hoang mạc Xahara, Calahari, rừng rậm … Nguyên nhân: Những nơi thưa dân là do khí hậu khắc nghiệt, thiếu nước, hạn hán, kinh tế chậm phát triển. Còn những nơi đông dân có nguồn nước, lượng mưa lớn và kinh tế khá phát triển như các đô thị. - Các thành phố lớn phân bố chủ yếu ở ven biển. Hoạt động 2: Tìm hiểu “bùng nổ dân số và xung đột tộc người ở châu Phi (15 phút) * Mục đích: - Phân tích được hậu quả của bùng nổ dân số và đưa ra giải pháp. - Liên hệ Việt Nam vế đặc điểm dân cư - Trình bày được tình hình xã hội châu Phi. - Lí giải được vì sao hầu hết các nước châu Phi đều kém phát triển. * Phương pháp: Vấn đáp, đàm thoại, trực quan. Hoạt động nhóm ghép/kĩ thuật trạm * Phương tiện: Giấy A2, vở ghi bài * Tiến trình thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG Bước 1: Giáo viên chia nhóm. 6 nhóm chia thành 2 cụm. Phát phiếu học tập Bước 2: Chia nhóm theo cụm Cụm 1: nhóm 1,2 và 3 Cụm 2: nhóm 4,5 và 6 Các nhóm trong cụm hoàn thành sản phẩm trên giấy A2 theo các hình thức đã gợi ý ở trên và theo câu hỏi đã giao. Thời gian là 8 phút. Vòng 1 nhóm chuyên gia: Các nhóm sẽ đánh số thứ tự từ 1 đến 6 và thiết kế sản phẩm như sở đồ tư duy có 6 nhánh trả lời các câu hỏi trên hoặc làm poster truyền tải được nội dung trên. Vòng 2 nhóm ghép: học sinh đếm số từ 1 đến 3. Ai không có số đếm đứng lên đếm lại. Và sau đó di chuyển về nhóm mới, lưu ý chỉ di chuyển trong cụm của mình. Mỗi lượt chia sẻ là 80 giây, cho chuyên gia số 1 trình bày nội dung dung câu hỏi 1 và 2. Lượt hai chuyên gia 2 trình bày nội dung câu hỏi 3 và 4. Lượt chuyên gia số 3 trình bày nội dung câu hỏi số 5 và 6. Bước 3: Giáo viên cho học sinh xem đoạn video nói về đại dịch HIV/AIDS và xung đột tộc người. 2. Bùng nổ dân số và xung đột tộc người ở châu Phi. a. Bùng nổ dân số - Năm 2017: Dân số châ Phi là hơn 1,1 tỉ người, chiếm hơn 17% dân số thế giới, tốc độ gia tăng dân số cao nhất thế giới và hơn cả trung bình thế giới. >2%, đứng thứ 2 thế giới. - Dân số tăng nhanh kèm với hạn hán liên miên gây ra hậu quả + Hàng chục triệu người thường xuyên bị nạn đói đe dọa, thiếu nước, ô nhiễm môi trường trầm trọng. + Đại dịch Ebola, HIV/AIDS làm cho kinh tế xã hội châu phi gặp rất nhiều khó khan. b. Xung đột tộc người - Châu phi có nhiều tốc người với hàng nghìn thổ ngữ khác nhau - Khác nhau về ngôn ngữ, phong tục, tập quán tôn giáo - Sự can thiệp của nước ngoài vào khu vực đã làm rói ren tình hình an ninh chính trị ở đây - Hậu quả là: Nền kinh tế chậm phát triển, tình hình chính trị - xã hội rối ren 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Bước 1: Học sinh thảo luận theo kĩ thuật khăn trải bàn(2 phút) ● Nêu những đặc điểm dân số châu Phi ● Hậu quả của bùng nổ dân số ● Nguyên nhân xung đột các tộc người Bước 2: Sau đó ghi vào giấy A4 ý kiến của nhóm 1 phút Bước 3: Gv kiểm tra gọi nhóm bất kì trình bày. Những nhóm khác và cá nhân hs bổ sung cho bài học của mình. 3.4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Trình bày và giải thích sự phân bố dân cư ở châu Phi ? - Những nguyên nhân nào đã kìm hãm sự phát triển kinh tế-xã hội các nước châu Phi ? 3.5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI/ MỞ RỘNG - Hs về tìm hiểu về đặc điểm phát triển dân số Việt Nam: Số dân, tỉ lê gia tăng tự nhiên, ảnh hưởng của tốc độ gia tăng dân số đến kinh tế xã hội. - Về nhà học bài, chuẩn bị trước bài 30 .