BÀI 28. THƯƠNG MẠI, TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG VÀ DU LỊCH

Thương mại

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 28.1, hãy nêu ví dụ cụ thể về vai trò của ngành thương mại

Giải nhanh:

Vai trò của ngành thương mại:

• Cầu nối sản xuất và tiêu dùng: Trao đổi hàng hóa giữa người bán và người mua, như gạo và thực phẩm ở chợ, siêu thị.
• Điều tiết sản xuất: Mở rộng thị trường và thúc đẩy sản xuất. Ví dụ, mạng lưới thương mại Việt Nam phát triển nhanh chóng, bao gồm cửa hàng bán buôn, bán lẻ, phủ kín các vùng sâu.
• Phân công lao động: Gắn kết kinh tế trong nước và quốc tế. Ví dụ, Việt Nam xuất khẩu nông sản sang Nhật Bản.
• Hướng dẫn tiêu dùng: Tạo thói quen và thị hiếu mới. Ví dụ, xu hướng mua sắm chuyển từ truyền thống sang trực tuyến do dịch Covid.

Câu 2: Quan sát hình 28.2, hãy trình bày và nêu ví dụ cụ thể về một trong ba đặc điểm của thương mại.

Giải nhanh:

Đặc điểm của thương mại:

• Hoạt động theo quy luật cung cầu: Liên quan đến giá cả, thị trường và xu hướng sản phẩm, dịch vụ.
• Không gian hoạt động mở rộng: Từ nội thương trong nước đến ngoại thương toàn cầu. Hoạt động chủ yếu gồm mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ.

Ví dụ:

• Mua bán hàng hóa: Chuyển giao quyền sở hữu, như trong mua bán bất động sản hay hàng thiết yếu.
• Cung ứng dịch vụ: Diễn ra đồng thời giữa người cung cấp và người sử dụng, như khám bệnh hay du lịch.

Câu 3: Đọc thông tin, hãy lựa chọn và phân tích một hoặc hai nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành thương mại. Lấy ví dụ cụ thể.

Giải nhanh:

Nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành thương mại:

• Trình độ phát triển kinh tế: Tạo ra sản phẩm đa dạng, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Ví dụ: Năm 2020, kim ngạch xuất khẩu máy móc tăng 48,6% so với 2019, đạt 27,19 tỷ USD.

• Đặc điểm dân số: Ảnh hưởng đến nội thương và sản xuất hàng xuất khẩu cần nhiều lao động.

Ví dụ: Nhu cầu mua bán hàng hóa tăng thúc đẩy phát triển ngành thương mại và nhân lực.

• Khoa học - công nghệ và chính sách: Ảnh hưởng đến cơ cấu thương mại và mở rộng buôn bán.

Ví dụ: Thương mại điện tử làm tăng nhu cầu mua sắm trực tuyến và dễ dàng hơn trong trao đổi.

Câu 4: Đọc thông tin, hãy trình bày tình hình phát triển và phân bố ngành nội thương.

Giải nhanh:

Tình hình phát triển

• Nội thương: Thương mại diễn ra trong phạm vi quốc gia, thúc đẩy sản xuất và tạo thị trường thống nhất.
• Đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống, lưu thông hàng hóa trong nước diễn ra thông suốt.
• Chỉ tiêu quan trọng: Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng.

Phân bố

• Mua bán hàng hóa và dịch vụ diễn ra tại cửa hàng, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại.
• Hệ thống bán buôn, bán lẻ phát triển nhanh, nhiều tập đoàn lớn có mặt ở Việt Nam.
• Xu hướng mua sắm hiện đại nghiêng về siêu thị, trung tâm thương mại và mua sắm online.

Câu 5: Đọc thông tin, hãy trình bày tình hình phát triển và phân bố ngành ngoại thương.

Giải nhanh:

Tình hình phát triển ngành ngoại thương

• Xu hướng toàn cầu hóa: Hoạt động xuất nhập khẩu gia tăng nhanh chóng.
• Năm 2000: Tổng trị giá hàng hóa xuất nhập khẩu toàn cầu đạt 12,9 nghìn tỉ USD (41,0% GDP).
• Năm 2019: Tăng lên 37,17 nghìn tỉ USD (42,3% GDP), tăng gần 2,9 lần.
• Cơ cấu hàng xuất khẩu:
• Sản phẩm công nghiệp chế biến và dầu mỏ chiếm tỉ trọng cao.
• Nông sản, nguyên vật liệu, sản phẩm thô chiếm tỉ trọng thấp hơn.
• Phân bố ngành ngoại thương:
• Khu vực đóng góp lớn: Tây Âu, Bắc Mỹ, Đông Á.
• Quốc gia xuất nhập khẩu hàng đầu: Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Anh, Hà Lan, Hàn Quốc.
• Xuất siêu: Trung Quốc, Đức, Hà Lan, Hàn Quốc.
• Nhập siêu: Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Nhật Bản.

Tài chính ngân hàng

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 28.4, hãy nêu ví dụ cụ thể về vai trò của ngành tài chính ngân hàng.

Giải nhanh:

* Vai trò của ngành tài chính ngân hàng:

• Là bộ phận quan trọng của nền kinh tế, cung cấp các dịch vụ tài chính, đáp ứng nhu cầu khác nhau của sản xuất và đời sống.

=> Ví dụ: Các dịch vụ tài chính như: Bảo hiểm, Nhận tiền gửi, cho vay, chứng khoán,…

• Tạo cơ hội cho nhà sản xuất và người dân thanh khoản trên thị trường, duy trì nguồn cung tài chính thông qua việc hình thành và sử dụng quỹ tiền tệ.

=> Ví dụ:  Ngày nay, các chủ sở hữu doanh nghiệp vừa và nhỏ có xu hướng tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ tài chính, chẳng hạn như vay vốn nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh. Các khoản vay sẽ giúp hỗ trợ các nhu cầu về vốn một cách nhanh chóng, cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiết kiệm thời gian, tiếp cận nhiều cơ hội mới và phát huy lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

• Điều tiết và ổn định nền kinh tế, tạo đà tăng trưởng và phát triển kinh tế.

=> Ví dụ: Kinh tế trong nước năm 2021 đối mặt với những khó khăn chưa từng có do tác động nghiêm trọng của đại dịch COVID-19 lên đời sống nhân dân và sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, dịch vụ. Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước đã kịp thời đưa ra các quyết sách hỗ trợ nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam với sứ mệnh điều hành chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đã chỉ đạo toàn ngành ngân hàng triển khai nhiều giải pháp căn cơ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, duy trì vốn cho sản xuất, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội. -> bảo đảm thanh khoản trên thị trường tiền tệ, tạo điều kiện để các TCTD tiếp tục giảm lãi suất cho vay, sẵn sàng nguồn vốn hỗ trợ các TCTD đẩy mạnh tín dụng, ổn định lãi suất điều hành ở mức thấp, tạo điều kiện để mặt bằng lãi suất cho vay và huy động của TCTD giảm,…

• Góp phần hình thành quan hệ tích lũy và tiêu dùng hợp lí.

=> Ví dụ: Có các chính sách cho vay hợp lí.

Câu 2: Đọc thông tin, hãy trình bày và nêu ví dụ cụ thể về đặc điểm của ngành tài chính ngân hàng.

Giải nhanh:

Đặc điểm của ngành tài chính ngân hàng

• Cấu trúc: Gồm hai bộ phận chính là tài chính và ngân hàng.
• Công ty tài chính: Huy động vốn, cho vay, tư vấn tài chính, không làm dịch vụ thanh toán hay nhận tiền gửi dưới một năm.
• Ngân hàng thương mại: Cung cấp dịch vụ như nhận tiền gửi, cấp tín dụng, và thanh toán qua tài khoản.
• Quy mô: Các tổ chức tài chính và ngân hàng có quy mô khác nhau dựa trên tài sản và doanh thu.

Ví dụ: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Công ty tài chính cổ phần Điện Lực.

• Tiêu chí lựa chọn: Tính thuận tiện, nhanh chóng, lãi suất và dịch vụ ảnh hưởng đến sự lựa chọn của người tiêu dùng.

Ví dụ: Ngân hàng có dịch vụ thanh toán nhanh và lãi suất vay thấp thường được ưu tiên hơn.

Câu 3: Đọc thông tin, hãy và phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến sự phát triển và phân bố ngành tài chính ngân hàng.

Giải nhanh:

• Nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành tài chính ngân hàng
• Sự phát triển của nền kinh tế: Kinh tế phát triển tạo ra tổng sản phẩm xã hội, quỹ tiền tệ, đáp ứng nhu cầu chi tiêu và tích lũy.
• Khoa học - công nghệ và thu nhập dân cư: Mức thu nhập tăng dẫn đến việc gửi tiết kiệm nhiều hơn.
• Chính sách tài chính: Ảnh hưởng đến phát triển và hiệu quả ngành. Trong đại dịch COVID-19, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã thực hiện nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, duy trì vốn cho sản xuất và an sinh xã hội.

Câu 4: Đọc thông tin, hãy cho biết các trung tâm tài chính ngân hàng lớn trên thế giới.

Giải nhanh:

Các trung tâm tài chính ngân hàng lớn nhất thế giới hiện nay là:

• Niu Y-oóc
• Luân-đôn
• Tô-ky-ô
• Thượng Hải
• Bắc Kinh
• Xin-ga-po
• Phran-phuôc
• Zu-rích

Du lịch

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 28.6, hãy nêu ví dụ về vai trò của ngành du lịch.

Giải nhanh:

Vai trò của ngành du lịch

Kích thích phát triển kinh tế: Mang lại nguồn thu ngoại tệ và tăng ngân sách cho quốc gia.

Ví dụ: Du lịch Việt Nam là một trong 3 ngành kinh tế mũi nhọn, được đầu tư mạnh mẽ.

Tạo việc làm và giảm nghèo: Ngành du lịch tạo cơ hội việc làm, đặc biệt cho lao động nữ và người dân nông thôn.

Ví dụ: Tạo chuyển biến tích cực về mức sống ở các vùng cao.

Khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường: Sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo tồn thiên nhiên.

Ví dụ: Các khu bảo tồn như Cần Giờ, Kon Chư Răng, Bà Nà Núi Chúa.

Câu 2: Đọc thông tin, hãy trình bày đặc điểm của ngành du lịch.

Giải nhanh:

Đặc điểm của ngành du lịch

+ Gắn với tài nguyên du lịch: Khách du lịch đến địa điểm có tài nguyên để thỏa mãn nhu cầu qua các dịch vụ.

+ Nhu cầu đa dạng: Thay đổi theo thời gian, phụ thuộc vào thu nhập, nghề nghiệp, độ tuổi.

+Tính mùa vụ: Hoạt động du lịch thường có tính chất theo mùa.

Câu 3: Đọc thông tin, hãy chọn và phân tích 1 - 2 ảnh hưởng của các nhân tố đến sự phát triển và phân bố du lịch. 

Giải nhanh:

Nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố du lịch

Tài nguyên du lịch: Việt Nam có bờ biển dài 3.260 km và nhiều bãi tắm đẹp như Trà Cổ, Hạ Long, Nha Trang. Ngoài ra, các điểm nghỉ mát vùng núi như Sa Pa, Đà Lạt và nhiều di tích lịch sử cũng thu hút du khách.

Thị trường khách du lịch: Khách nội địa và quốc tế có nhu cầu khác nhau.

Cơ sở hạ tầng: Giao thông, thông tin liên lạc và cơ sở vật chất du lịch đảm bảo an toàn, tiện nghi và tiết kiệm thời gian cho khách.

Khoa học công nghệ và chính sách: Tình hình chính trị ổn định là yếu tố quan trọng cho sự phát triển du lịch; các nước bất ổn thường gặp khó khăn trong phát triển ngành này.

Câu 4: Đọc thông tin, hãy trình bày đặc điểm của ngành du lịch.

Giải nhanh:

Tình hình phát triển ngành du lịch

Du lịch là "công nghiệp không khói", đóng góp quan trọng vào GDP nhiều quốc gia.

Từ năm 2000 đến 2019, lượng khách quốc tế tăng từ 687,3 triệu lên 1.460 triệu lượt.

Doanh thu du lịch cũng tăng mạnh, từ 475,0 tỉ USD năm 2000 lên 1.481,3 tỉ USD năm 2019.

Hình thức du lịch ngày càng phong phú, bao gồm du lịch truyền thống (biển, nghỉ dưỡng, mạo hiểm) và mới (hội thảo, sự kiện, mua sắm).

Các tuyến, tour và sản phẩm du lịch đa dạng hơn.

Các nước hàng đầu về lượt khách và doanh thu du lịch: Tây Ban Nha, Hoa Kỳ, Pháp, Ý, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Cho bảng số liệu sau:

a) Hãy vẽ biểu đồ tròn thể hiện tỉ trọng trị giá xuất khẩu và trị giá nhập khẩu hàng hoá của các châu lục so với tổng trị giá xuất khẩu và trị giá nhập khẩu của WTO năm 2019.

b) Nhận xét về cơ cấu trị giá xuất khẩu, nhập khẩu theo châu lục và khu vực trên thế giới.

Giải nhanh:

a) Vẽ biểu đồ:

* Biểu đồ:

b) Nhận xét:

- Cơ cấu trị giá xuất, nhập khẩu của Châu Âu chiếm tỉ trọng cao nhất.

- Cơ cấu trị giá xuất, nhập khẩu của Châu Đại Dương chiếm tỉ trọng thấp nhất.

- Các châu lục có giá trị xuất khẩu cao thì giá trị nhập khẩu cao và ngược lại.

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy thu thập tài liệu, viết báo cáo tìm hiểu về địa phương cho một trong các nội dung sau:

- Một ngành giao thông vận tải.

- Tài nguyên du lịch hoặc một điểm du lịch.

- Một siêu thị hoặc trung tâm thương mại.

Giải nhanh:

* Gợi ý tham khảo: Địa điểm du lịch Phú Quốc

Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang, Phú Quốc là hòn đảo lớn nhất Việt Nam và vịnh Thái Lan. Đảo Phú Quốc có đường bờ biển dài 150km và sở hữu những bãi biển được mệnh danh đẹp nhất Đông Nam Á, điển hình như: bãi Dài, bãi Sao… Những bãi biển này có bờ cát mịn trắng tinh, những hàng dừa xanh và thời tiết nắng nhẹ quanh năm. Thiên nhiên ban tặng cho đảo Ngọc hệ sinh thái phong phú, rừng tự nhiên cùng nhiều loại cây xanh. Cùng với đó là hệ sinh vật biển phong phú và những bãi san hô đẹp. Trong vài năm gần đây, Phú Quốc không ngừng phát triển những địa điểm du lịch như: Dinh Cậu, chợ đêm, làng chài Hàm Ninh, xưởng nước mắm…Việc phát triển du lịch tại Phú Quốc đi liền với phát triển cơ sở hạ tầng. Các khu nghỉ dưỡng, khách sạn – resort cao cấp được xây dựng nhiều nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách. Đặt biệt nhà nghỉ giá bình dân, homestay nghỉ ngơi như dân bản địa, khách sạn giá rẻ mọc lên khá nhiều để phục vụ nhu cầu của khách du lịch. Những khách sạn Phú Quốc chất lượng cao cấp phải kể đến: AVS, Sol Beach, Premier, JW Marriott…

Từ tháng 5 - tháng 9 là mùa mưa ở Phú Quốc. Tuy hòn đảo nằm lọt lòng trong vịnh Thái Lan, không trực tiếp đón bão nhưng đây là mùa của những đợt mưa và lụt, có thể hạn chế một số hoạt động như câu mực đêm, lặn ngắm san hô. Ngoài những điểm đến sẵn có, trong những năm gần đây đảo Ngọc Phú Quốc có thêm nhiều khu vui chơi được xây dựng, quy hoạch để phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước. Trong đó phải kể đến khu vui chơi Vinpearl Phú Quốc được xây dựng trên tổng diện tích 170.000m2. Khi đến đây bạn sẽ được tham gia nhiều trò chơi như: công viên nước, thủy cung, khu vui chơi ngoài trời, rạp chiếu phim, phố ẩm thực và mua sắm, lâu đài cổ tích…