BÀI 7. KHÍ QUYỂN. NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ

Khái niệm khí quyển

Câu 1: Đọc thông tin, hãy nêu khái niệm khí quyển.

Giải nhanh:

Khí quyển:

• Định nghĩa: Lớp không khí bao quanh Trái Đất.
• Thành phần chính: Nitơ, oxi, hơi nước và các khí khác.
• Cấu tạo: Nhiều tầng, tầng đối lưu là quan trọng nhất.

Sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất

Câu 1: Đọc thông tin và dựa vào bảng 7, hãy trình bày sự phân bố nhiệt độ, không khí trên Trái Đất theo vĩ độ địa lí. 

Giải nhanh:

Sự phân bố nhiệt độ và không khí:

• Nhiệt độ: Giảm dần từ xích đạo về cực.
• Biên độ nhiệt: Tăng dần từ xích đạo về cực.
• Nguyên nhân: Góc chiếu sáng của Mặt Trời giảm dần khi càng xa xích đạo.

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 7.1, hãy:

- Nhận xét sự thay đổi của nhiệt độ trung bình tháng 1, tháng 7 và biên độ nhiệt độ năm ở các địa điểm nằm từ tây sang đông trên khoảng vĩ tuyến 48oB.

- Trình bày sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất theo lục địa, đại dương.

Giải nhanh:

Sự phân bố nhiệt độ trên Trái Đất:

• Theo vĩ tuyến 48°B:
  • Nhiệt độ tháng 1 giảm dần từ tây sang đông.
  • Nhiệt độ tháng 7 giảm dần từ đông sang tây.
  • Biên độ nhiệt tăng dần từ tây sang đông.
• Theo lục địa và đại dương:
  • Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất thường ở lục địa.
  • Biên độ nhiệt lớn ở lục địa, nhỏ ở đại dương.
  • Càng xa biển, biên độ nhiệt càng lớn.
• Nguyên nhân: Do đặc tính hấp thụ nhiệt khác nhau của đất và nước.

Câu 3: Đọc thông tin và quan sát hình 7.2, hãy:

- So sánh nhiệt độ tại bốn điểm A, B, C và D. Tại sao có sự khác nhau về nhiệt độ ở các địa điểm đó?

- Trình bày sự phân bố nhiệt độ không khí theo địa hình.

Giải nhanh:

- So sánh nhiệt độ tại bốn điểm A, B, C và D: 

• Nhiệt độ tại điểm A < Nhiệt độ tại điểm B < Nhiệt độ tại điểm C < Nhiệt độ tại điểm D.

=> Giải thích: nhiệt độ thay đổi theo độ cao địa hình, càng lên cao nhiệt độ càng giảm nên nhiệt độ tại điểm A cao thấp và nhiệt độ tại điểm D cao nhất.

- Sự phân bố nhiệt độ không khí theo địa hình:

• Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao, càng lên cao nhiệt độ càng giảm, trung bình cứ 100m giảm 0,60C.
• Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ dốc và hướng phơi sườn núi (sườn phơi nắng có nhiệt độ cao hơn sườn khuất nắng.

 => Nguyên nhân hình thành: Góc nhập xạ khác nhau, tác động của dòng biển nóng, lạnh, lớp phủ thực vật và các hoạt động sản xuất của con người,…

LUYỆN TẬP

Câu 1: Sự thay đổi bức xạ mặt trời có tác động như thế nào đến sự thay đổi nhiệt độ trung bình năm của không khí?

Giải nhanh:

Nhiệt độ không khí:

• Ban ngày: Tăng lên do bức xạ Mặt Trời và mặt đất.
• Ban đêm: Giảm xuống do thiếu bức xạ Mặt Trời.

VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao vào mùa hè, mọi người thường đi du lịch ở các vùng ven biển hoặc vùng núi?

Giải nhanh:

Vào mùa hè: Mọi người thường đi du lịch ở các vùng ven biển hoặc vùng núi.

=> Giải thích: hai nơi này có không khí mát mẻ, nhiệt độ ôn hòa:

• Nước biển ở vùng ven biển giúp điều hòa khí hậu, giúp cho mùa hè mát hơn, mùa đông ấm hơn.
• Càng lên cao nhiệt độ càng giảm (lên cao 100m giảm 0,6 độ C), vì vậy người ta lên vùng núi cao nhiệt độ sẽ giảm, khí hậu mát mẻ quanh năm.