BÀI 29. MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Môi trường

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 29.1, hình 29.2, hãy:

- Nêu khái niệm và đặc điểm của môi trường.

- Tìm ví dụ chứng minh vai trò của môi trường đối với sự phát triển của xã hội loài người.

Giải nhanh:

Khái niệm môi trường

- Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và nhân tạo, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội của con người và sinh vật (theo Luật Bảo vệ môi trường Việt Nam, 2020). Môi trường sống tạo điều kiện cho con người hoạt động và phát triển.

- Đặc điểm của môi trường

• Gồm môi trường tự nhiên, xã hội và nhân tạo.
• Có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người.
• Ảnh hưởng đến con người.

- Vai trò của môi trường đối với con người

• Không gian sống: Môi trường tạo ra không gian sống cho con người và sinh vật.
• Nguồn tài nguyên: Cung cấp tài nguyên thiên nhiên cho sản xuất và đời sống (đất nông nghiệp, vật liệu xây dựng, rừng tự nhiên).
• Xử lý chất thải: Chứa đựng và phân hủy chất thải do con người tạo ra, nhờ vi sinh vật.
• Thông tin lịch sử: Lưu giữ thông tin về quá khứ và dự đoán tương lai, cung cấp chỉ thị về hiểm họa tự nhiên.

Tài nguyên thiên nhiên

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 29.3, hãy:

- Nêu khái niệm và đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên.

- Tìm ví dụ chứng minh vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển của xã hội loài người.

Giải nhanh:

Khái niệm và đặc điểm tài nguyên thiên nhiên:

• Tài nguyên thiên nhiên: Là các dạng vật chất tự nhiên mà con người có thể sử dụng cho cuộc sống và phát triển xã hội.
• Đặc điểm:
  • Phân bố không đồng đều.
  • Hình thành qua quá trình lâu dài của tự nhiên và lịch sử.
  • Phong phú nhưng có giới hạn, nhiều loại đang cạn kiệt, nhất là khoáng sản.
  • Phân loại:
    • Tài nguyên vô hạn.
    • Tài nguyên hữu hạn: tái tạo được và không tái tạo được.

Vai trò của tài nguyên thiên nhiên:

• Nguồn lực cơ bản: Cho phát triển kinh tế — xã hội, là cơ sở cho nông nghiệp, công nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
  • Ví dụ: Khai thác khoáng sản, hải sản, lâm sản phục vụ sinh hoạt.
• Tiền đề cho tăng trưởng: Cung cấp tài nguyên như nước, khoáng sản, góp phần tích luỹ và phát triển kinh tế — xã hội.
  • Ví dụ: Thiên nhiên cung cấp lượng tài nguyên lớn cho con người.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy phân tích mối quan hệ giữa môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Giải nhanh:

Mối quan hệ giữa môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

• Tầm quan trọng: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là cơ sở phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, và hỗ trợ đời sống con người.
• Tài nguyên cạn kiệt: Dẫn đến môi trường bị hủy hoại.
• Ô nhiễm môi trường: Ảnh hưởng trực tiếp đến tài nguyên thiên nhiên.
  • Ví dụ:
    • Ô nhiễm sông, hồ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên nước.
    • Chặt phá rừng dẫn đến mưa bão, lũ lụt, gây ô nhiễm môi trường.

Câu 2: Vì sao phải sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí?

Giải nhanh:

* Phải sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí vì:

- Tài nguyên thiên nhiên không phải là vô tận: 

=> Không thể đáp ứng hết được mọi nhu cầu sử dụng của con người. Hiện naу, nhu cầu ѕử dụng tài nguуên thiên nhiên ᴠô cùng cao dẫn đến ѕự cạn kiệt nhanh chóng của chúng. Nếu chúng ta không sử dụng chúng một cách hợp lí thì không thể duy trì chúng lâu dài cho thế hệ con cháu mai sau. 

- Tài nguуên thiên nhiên là điều kiện cần để giúp phát triển nền kinh tế

=> Mỗi khi chúng ta biết cách khai thác những tài nguуên thiên nhiên nàу một cách hợp lý ᴠà hiệu quả ѕẽ giúp nền kinh tế phát triển tốt hơn.

- Sử dụng tài nguyên không hợp lí cũng sẽ ảnh hưởng đến môi trường

=> Tác động rất хấu đến ѕự ѕống cũng như phát triển của con người, các loài ѕinh ᴠật

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy thu thập thông tin về tài nguyên thiên nhiên ở địa phương em.

Giải nhanh:

* Gợi ý tham khảo:

- Học sinh tự tìm hiểu về các tài nguyên thiên nhiên được khai thác ở địa phương. Ví dụ như: cát, đá vôi, nước, vàng, than đá,…

- Thu thập thông tin theo một số tiêu chí như:

• Thời gian khai thác
• Quá trình khai thác
• Địa điểm khai thác
• Năng suất hoặc sản lượng
• Giá trị kinh tế
• Định hướng phát triển