BÀI 29. MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

Môi trường

CH1: Đọc thông tin và quan sát hình 29.1, hình 29.2, hãy:

- Nêu khái niệm và đặc điểm của môi trường.

- Tìm ví dụ chứng minh vai trò của môi trường đối với sự phát triển của xã hội loài người.

Tài nguyên thiên nhiên

CH1: Đọc thông tin và quan sát hình 29.3, hãy:

- Nêu khái niệm và đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên.

- Tìm ví dụ chứng minh vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển của xã hội loài người.

LUYỆN TẬP

CH1: Hãy phân tích mối quan hệ giữa môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

CH2: Vì sao phải sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí?

VẬN DỤNG

CH1: Hãy thu thập thông tin về tài nguyên thiên nhiên ở địa phương em.

PHẦN II. ĐÁP ÁN

Môi trường

CH1: Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên 

* Đặc điểm của môi trường: Gồm:

• Môi trường tự nhiên

• Môi trường xã hội

• Môi trường nhân tạo

• Có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người.

• Môi trường có thể tác động và ảnh hưởng đến con người.

* Vai trò của môi trường đối với con người:

- Tạo ra không gian sống cho con người và sinh vật.

- Chứa đựng và cung cấp các nguồn tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho hoạt động sản xuất và đời sống con người.

- Là nơi chứa đựng, cân bằng và phân huỷ các chất thải do con người tạo ra.

- Lưu giữ và cung cấp thông tin, nhờ đó con người có thể hiểu biết được quá khứ và dự đoán được tương lai cho chính mình.

=> Ví dụ: Cung cấp sự ghi chép và lưu trữ lịch sử trái đất, lịch sử tiến hoá của vật chất và sinh vật, lịch sử xuất hiện và phát triển văn hoá của loài người.

Tài nguyên thiên nhiên

CH1: Tài nguyên thiên nhiên bao gồm tất cả các dạng vật chất tồn tại khách quan trong tự nhiên mà con người có thể sử dụng phục vụ cuộc sống cá nhân và sự phát triển của xã hội loài người.

* Đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên:

- Phân bố không đồng đều theo không gian lãnh thổ.

- Phần lớn các nguồn tài nguyên thiên nhiên có giá trị kinh tế được hình thành qua quá trình phát triển lâu dài của tự nhiên và lịch sử.

- Tài nguyên thiên nhiên trên Trái Đất rất phong phú, đa dạng nhưng có giới hạn nhất định.  -> Nhiều loại tài nguyên đang bị cạn kiệt, nhất là tài nguyên khoáng sản.

- Dựa vào tính chất và việc sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên phân thành:

• Tài nguyên thiên nhiên vô hạn

• Tài nguyên thiên nhiên hữu hạn: tái tạo được và không tái tạo được.

* Vai trò:

- Là nguồn lực cơ bản để phát triển kinh tế — xã hội. Không có tài nguyên thiên nhiên thì không thể có hoạt động sản xuất và xã hội loài người không thể tồn tại và phát triển. Là cơ sở để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế...

- Là tiền đề quan trọng cho tích luỹ, tăng trưởng và phát triển kinh tế — xã hội.

=> Ví dụ: Thiên nhiên cung cấp cho con người lượng tài nguyên lớn như nguồn nước, khoáng sản…

LUYỆN TẬP

CH1: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo nên cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. Tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt dẫn đến môi trường bị hủy hoại. Môi trường bị huỷ hoại và ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến tài nguyên thiên nhiên.

=> Ví dụ: Môi trường ô nhiễm nặng, chất thải ra sông, hồ,... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên nước.

CH2:

- Tài nguyên thiên nhiên không phải là vô tận 

- Tài nguуên thiên nhiên là điều kiện cần để giúp phát triển nền kinh tế

- Sử dụng tài nguyên không hợp lí cũng sẽ ảnh hưởng đến môi trường

VẬN DỤNG

CH1:

- Học sinh tự tìm hiểu về các tài nguyên thiên nhiên được khai thác ở địa phương. Ví dụ như: cát, đá vôi, nước, vàng, than đá,…

- Thu thập thông tin theo một số tiêu chí như:

• Thời gian khai thác

• Quá trình khai thác

• Địa điểm khai thác

• Năng suất hoặc sản lượng

• Giá trị kinh tế

• Định hướng phát triển