BÀI 17. PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

Các nhân tố tác động đến phân bố dân cư

CH1: Đọc thông tin và quan sát hình 17.1, hãy:

- Phân tích tác động của các nhân tố tự nhiên hoặc các nhân tố kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư. Lấy ví dụ minh hoạ.

- Cho biết các khu vực thưa dân, các khu vực đông dân trên thế giới và giải thích.

Đô thị hóa

CH1: Đọc thông tin và quan sát hình 17.2, hãy:

- Cho biết những biểu hiện của đô thị hoá. Lấy ví dụ minh họa.

- Phân tích một trong ba nhóm nhân tố tác động đến đô thị hoá.

CH2: Đọc thông tin, hãy phân tích những ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực của đô thị hóa đến phát triển kinh tế, xã hội và môi trường.

LUYỆN TẬP

CH1: Hãy vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố tác động đến phân bố dân cư.

CH2: Cho bảng số liệu sau:

a) Tỉnh tỉ lệ dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020.

b) Vẽ biểu đồ kết hợp (cột và đường) thể hiện quy mô dân số thế giới và tỉ lệ dân thành thị thế giới giai đoạn 1950 — 2020.

c) Rút ra nhận xét và giải thích.

VẬN DỤNG

CH1: Sưu tầm một số biện pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của đô thị hoá tới môi trường.

PHẦN II. ĐÁP ÁN

Các nhân tố tác động đến phân bố dân cư

CH1:

- Tác động của các nhân tố tự nhiên đến phân bố dân cư:

+ Khí hậu: nơi có khí hậu ấm áp, ôn hòa thường thu hút đông dân cư

+ Nguồn nước: ở đâu có nguồn nước thì ở đó có con người sinh sống. 

+ Địa hình và đất đai: Những châu thổ màu mỡ của các sông lớn là những vùng đông dân nhất thế giới. Các đồng bằng có địa hình thấp, đất đai màu mỡ, dân cư đông đúc. Các vùng núi cao, ít đất trồng trọt, đi lại khó khăn thì cũng có ít dân cư.

+ Tài nguyên khoáng sản: Những mỏ lớn có sức hấp dẫn đối với con người, dù điều kiện sinh hoạt có nhiều khó khăn do thiên nhiên khắc nghiệt.

- Tác động của các nhân tố kinh tế - xã hội đến phân bố dân cư:

+ Trình độ phát triển lực lượng sản xuất: Các thành phố lớn, khu công nghiệp là trung tâm thu hút dân cư.

+ Tính chất của nền kinh tế: những khu dân cư đông đúc thường gắn bó với các hoạt động công nghiệp nhiều hơn so với nông nghiệp. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ thì mức độ lập trung dân cư trong các khu công nghiệp cũng có chiều hướng giảm xuống. 

Đô thị hóa

CH1:

- Những biểu hiện của đô thị hoá: Mở rộng và phát triển mạng lưới đô thị, tập trung dân cư ngày càng đông vào các đô thị, phổ biến ngày càng rộng rãi lối sống đô thị.

- Nhân tố tác động: Đô thị hóa thể hiện được trình độ phát triển kinh tế xã hội, tình hình cơ sở vật chất – kĩ thuật và các chính sách được áp dụng để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

CH2:

- Tích cực: Góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế; chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động; tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao động. 

- Tiêu cực: Làm sản xuất ở nông thôn bị đình trệ do lao động chuyển đến thành phố; thành thị phải chịu áp lực thất nghiệp, quá tải cho cơ sở hạ tầng; gây sức ép đối với vấn đề việc làm, nhà ở và gia tăng các tệ nạn xã hội; ô nhiễm môi trường sống

LUYỆN TẬP

CH1:

CH2:

a) Tỉ lệ dân thành thị của thế giới giai đoạn 1950 - 2020.

b) Vẽ biểu đồ:

c) 

- Nhận xét: Dân số thế giới tăng nhanh từ năm 1950 đến năm 2020 -> từ 2530 triệu dân lên 7795 triệu dân. Tỉ lệ dân thành thị tăng từ năm 1950 đến năm 2020 -> 29.61% lên 56.18%

- Giải thích: Do ảnh hưởng của nhiều nhân tố tự nhiên và xã hội phát triển khiến cho dân số thế giới tăng nhanh từ năm 1950 đến năm 2020.Do tác động của quá trình đô thị hóa khiến cho tỉ lệ dân thành thị tăng.

VẬN DỤNG

CH1:

+ Tiến hành đô thị hóa xuất phát từ công nghiệp hóa.

+ Xây dựng các đô thị sinh thái, các khu công nghiệp sinh thái.

+ Nâng cao nhận thức ý thức bảo vệ môi trường; cùng giúp đỡ những người chịu ảnh hưởng của đô thị hóa như người nghèo, người thất nghiệp do đô thị hóa...

- Ví dụ: Cuộc vận động “Mỗi tổ chức, mỗi cá nhân gắn với một địa chỉ nhân đạo”.