BÀI 17 TRỌNG LỰC VÀ LỰC CĂNG

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Khởi động: Các tình huống ở hình dưới đây liên quan đến những loại lực nào?

I. TRỌNG LỰC

Câu hỏi 1: Tình huống được đề cập trong hình 17.1: Tại sao khi được buông ra các vật quanh ta đều rơi xuống đất?

1. Trọng lực

Câu hỏi 1: Lực kế trong hình 17.2 đang chỉ ở vạch 1N.

a. Tính trọng lượng và khối lượng của vật bằng lực kế. Lấy g= 9,8 m/s²

b. Biểu diễn các lực tác dụng lên vật

3. Phân biệt trọng lượng và khối lượng 

Câu hỏi 1: Đo trọng lượng của một vật ở một địa điểm trên trái đất có gia tốc rơi tự do là 9,8 m/s², ta được P=9.8N. Nếu đem vật này tới một địa điểm khác có gia tốc rơi tự do là 9,78 m/s² thì khối lượng và trọng lượng của nó đo được là bao nhiêu?

Thí nghiệm: Xác định trọng tâm của một vật phẳng, mỏng.

- Chuẩn bị: một số tấm bìa các-tông phẳng, mỏng; dây treo; thước thẳng; bút chì; kéo.

- Tiến hành:

Thí nghiệm 1: Hãy xác định trọng tâm của tấm bìa các-tông ở Hình 17.3 và giải thích rõ cách làm của em.

Thí nghiệm 2: Cắt một số tấm bìa các-tông thành hình tròn, hình vuông, hình tam giác đều. Hãy tiến hành thí nghiệm để kiểm chứng kết luận sau: “Trọng tâm của các vật phẳng, mỏng và có dạng hình học đối xứng nằm ở tâm đối xứng của vật”.

II. LỰC CĂNG

Câu hỏi 1:

1. Dựa vào hình 17.4, hãy thảo luận và phân tích để làm sáng tỏ các ý say đây:

- Những vật nào chịu lực căng của dây?

- Lực căng có phương, chiều thế nào?

Từ đó, nêu những đặc điểm (về phương, chiều, điểm đặt) của lực căng

2. Hãy chỉ ra điểm đặt, chiều, phương của lực căng trong hình 17.5a và 17.5b

Câu hỏi 2: Một bóng đèn có khối lượng 500g được treo thẳng đứng vào trần nhà bằng một sợi dây và đang ở trạng thái cân bằng.

a. Biểu diễn các lực tác dụng lên bóng đèn

b. Tính độ lớn của lực căng

c. Nếu dây treo chỉ chịu được một lực căng giới hạn 5.5N, thì nó có bị đứt không

Câu hỏi 3: Một con khỉ biểu diễn xiếc. Nó dùng dây nắm vào tay để đứng yên treo mình như hình 17.7. hãy cho biết trong hai lực căng xuất hiện trên dây, lực nào có độ lớn lớn hơn? Tại sao?

Phần em có thể 

- Giải thích được trọng tâm của các vật phẳng, đồng chất, có dạng hình học đối xứng nằm ở tâm đối xứng của vật.

- Giải thích được tại sao các vệ tinh nhân tạo của Trái Đất cuối cùng đều rơi xuống Trái Đất.

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Đáp án: - Hình a: lực căng của dây và lực kéo của tay người.

- Hình b: lực ép lên mặt sàn và lực căng của dây và lực ma sát giữa 

- Hình c: lực ép lên nước, lực cản của nước, lực nâng của nước lên thuyền.

- Hình d: lực căng của dây vợt tác dụng vào quả cầu.

I. TRỌNG LỰC

Đáp án CH1: Bởi vì khi ta thả thì chỉ có lực hút tác dụng lên vật và lực cản rất nhỏ của không khí, nên vật bị rơi hướng xuống đất

1. Trọng lực

Đáp án CH1: a) Trọng lượng của vật là 1N. 

m = 0.102 kg

b)

3. Phân biệt trọng lượng và khối lượng 

Đáp án CH1: m = 1 (kg); P = 9.78 (N)

Đáp án TN: Thí nghiệm 1:

- Đục 1 lỗ nhỏ E ở mép của tấm bìa, dùng dây treo buộc vào lỗ E và treo thẳng đứng tấm bìa lên. Đến khi cân bằng, dùng thước thẳng và bút chì kẻ 1 đường thẳng dọc theo phương của dây treo.

- Làm tương tự điểm  F.

- Xác định giao điểm của 2 đường thẳng. => trọng tâm G của tấm bìa.

Thí nghiệm 2: tương tự thí ngiệm 1

II. LỰC CĂNG

Đáp án CH1: 

1. (1) Cả tay người và vật đều chịu lực căng của dây.

(2) Lực căng dây có:

(3) Đặc điểm của lực căng:

2. Hình 17.5a: (1) Lực căng có:

(2) Hình 17.5b: Lực căng có:

Đáp án CH2: a. Lực hút của trái đất có chiều từ trên xuống và lực kéo của dây treo có chiều tư dưới lên, và chúng cùng phương.

b. 4.9 (N)

c. Không bị đứt vì lực kéo của dây vẫn nhỏ hơn lực căng giới hạn

Đáp án CH3: Lực có độ lớn lớn hơn vì: so với mặt phẳng ngang, góc do lực lớn hơn

PHẦN EM CÓ THỂ 

Đáp án: - Tương tự thí nghiệm

- Do tác dụng của lực cản của không khí trong khí quyển. Và chúng sẽ bị hút về phía Trái Đất do tác dụng của trọng lực của Trái Đất