BÀI 33 BIẾN DẠNG CỦA VẬT RẮN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG:

 Bungee là một trò chơi mạo hiểm được nhiều người yêu thích. Em có biết trò chơi này được thực hiện dựa trên hiện tượng vật lí nào không?

I. PHẦN THẢO LUẬN

Câu hỏi 1: Hãy làm các thí nghiệm về biến dạng sau đây:

Ép quả bóng cao su vào bức tường (Hình 33.1a).

Nén lò xo dọc theo trục của nó (Hình 33.1b).

Kéo hai đầu lò xo dọc theo trục của nó (Hình 33.1c).

Kéo cho vòng dây cao su dãn ra (Hình 33.1d).

Trong mỗi thí nghiệm trên, em hãy cho biết:

Lực nào làm vật biến dạng?

Hoạt động 1: Biến dạng nào là biến dạng kéo? Biến dạng nào là biến dạng nén?

Mức độ biến dạng phụ thuộc vào yếu tố nào?

Hoạt động 2: Trong thí nghiệm với lò xo và vòng dây cao su, nếu lực kéo quá lớn thì khi thôi tác dụng lực, chúng có trở về hình dạng, kích thước ban đầu được không?

I. LỰC ĐÀN HỒI. ĐỊNH LUẬT HOOKE

Hoạt động: Với các dụng cụ sau đây: giá đỡ thí nghiệm; các lò xo; hộp quả cân; thước đo.

- Thiết kế và thực hiện phương án thí nghiệm tìm mối quan hệ giữa độ lớn của lực đàn hồi và độ biến dạng của lò xo.

- Hãy thể hiện kết quả trên đồ thị về sự phụ thuộc của lực đàn hồi vào độ biến dạng của lò xo.

- Thảo luận và nhận xét kết quả thu được.

Câu hỏi 1: Em hãy cho biết loại biến dạng trong mỗi trường hợp sau:

a. Cột chịu lực trong toà nhà

b. Cánh cung khi kéo dây cung

Câu hỏi 2: Tìm thêm ví dụ về biến dạng nén và biến dạng kéo trong đời sống

Câu hỏi 3: Từ kết quả thu được trong hoạt động ở mục 1, hãy tính độ cứng của lò xo đã dùng làm thí nghiệm. Tại sao khối lượng lò xo cần rất nhỏ so với khối lượng của các vật nặng treo vào nó?

Câu hỏi 4: Thảo luận 2. Trên Hình 33.5 là đồ thị sự phụ thuộc của lực đàn hồi F vào độ biến dạng của 3 lò xo khác nhau A, B và C.

a) Lò xo nào có độ cứng lớn nhất?

b) Lò xo nào có độ cứng nhỏ nhất?

c) Lò xo nào không tuân theo định luật Hooke?

PHẦN CÓ THỂ EM BIẾT

Câu hỏi 1: Giải thích được nguyên tắc hoạt động của bộ phận giảm xóc trong ô tô, xe máy.

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG:

Đáp án: Dựa trên hiện tượng biến dạng đàn hồi của dây treo. 

I. PHẦN THẢO LUẬN

Đáp án CH1: lực kéo, lực nén.

Đáp án HĐ1: Hình 33.1a: Lực nén của tay làm cho quả bóng bị biến dạng.

Hình 33.1b: Lực nén của tay làm cho lò xo bị biến dạng.

Hình 33.1c: Lực kéo của tay làm cho lò xo bị biến dạng.

Hình 33.1d: Lực kéo của tay làm cho vòng dây cao su bị biến dạng.

Đáp án HĐ2: chúng không thể trở về hình dạng, kích thước ban đầu được.

I. LỰC ĐÀN HỒI. ĐỊNH LUẬT HOOKE

Đáp án HĐ:

- Thí nghiệm:

- Đồ thị: 

- Nhận xét: lực đàn hồi và độ giãn của lò xo tỉ lệ thuận với nhau đến khi trọng lượng của vật bằng 4N. Khi trọng lượng của vật bằng 5N thì độ giãn không tỉ lệ thuận với trọng lượng nữa. Vậy điểm giới hạn đàn hồi là điểm có tọa độ (40; 4).

Đáp án CH1: a) Biến dạng nén.

b) Biến dạng kéo.

Đáp án CH2: Biến dạng kéo : kéo co, dùng dây treo vật nặng, dây treo chậu cây cảnh

Biến dạng nén : Đóng cọc, đóng đinh, trụ cầu, tường nhà

Đáp án CH3: - k =100 N/m

- Vì nếu khối lượng của lò xo đủ lớn thì khi cân bằng lực đàn hồi không bằng trọng lượng của vật nữa.

Đáp án CH4: a) Lò xo C có độ cứng lớn nhất.

b) Lò xo A có độ cứng nhỏ nhất.

c) Lò xo A không tuân theo định luật Hooke.

PHẦN CÓ THỂ EM BIẾT

Đáp án CH1:  Lò xo giảm chấn sẽ trở lại trạng thái ban đầu sau khi hấp thụ lực, giãn ra để giải phóng năng lượng và lặp lại quá trình này cho đến khi đạt lại vị trí cân bằng..