BÀI 6:THẠCH QUYỂN, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Mở rộng

CH: Bề mặt của Trái Đất vô cùng phong phú, đa dạng. Nguyên nhân nào đã tạo nên điều đó? Bề mặt của Trái Đất có thay đổi như thế nào trong lịch sử phát triển Trái Đất?

Hình thành kiến thức mới

CH1: Đọc thông tin trong mục 1 và hình 6.1, hãy:

- Nêu khái niệm thạch quyển và giới hạn của thạch quyền.

- Phân biệt sự khác nhau giữa vỏ Trái Đất và thạch quyền.

CH2: Dựa vào hình 6.2, hãy xác định các mảng kiến tạo của Trái Đất.

CH3: Dựa vào thông tin trong mục 2, hãy trình bày nội dung chính của thuyết kiến tạo mảng.

Luyện tập

CH: Dựa vào thông tin trong mục 2 và các hình 6.3, 6.4, hãy mô tả kết quả khi các mảng kiến tạo xô vào nhau và tách xa nhau.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Tìm hiểu về các vùng núi trẻ Hi-ma-lay-a, An-đét (vị trí, đặc điểm, sự hình thành....).

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

Mở rộng

CH: Thạch quyên có độ dày khoảng 100 km, được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau. Theo thuyết kiến tạo mảng, nguyên nhân của các hiện tượng kiến tạo và động đất, núi lửa là do hoạt động chuyển dịch một số mảng kiến tạo của vỏ Trái Đất. 

Hình thành kiến thức mới

CH1: Thạch quyền có độ dày khoảng 100 km, được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau. Ranh giới bên dưới của thạch quyền tiếp xúc với lớp quánh dẻo của manti, nên các mảng kiến tạo có thể di chuyển, trượt trên đó.

Phân biệt sự khác nhau:

- Thạch quyển là lớp vỏ cứng ngoài cùng nhất của các hành tinh có đất đá. 

- Lớp vỏ là một phần của thạch quyển và là lớp ngoài cùng của hành tinh. Nói chung, lớp vỏ các hành tinh là hỗn hợp của các chất ít đậm đặc hơn so với các lớp sâu bên trong của chúng. 

CH2: Mảng Bắc Mỹ, Mảng Âu – Á, Mảng Thái Bình Dương, Mảng Na – xca, Mảng Nam Mỹ, Mảng Phi, Mảng Nam Cực, Mảng Ấn Độ - Ô xtrây - li – a, Mảng Phi lip pin

CH3: Theo thuyết kiến tạo mảng, nguyên nhân của các hiện tượng kiến tạo là do hoạt động chuyển dịch một số mảng kiến tạo của vỏ Trái Đất. Mỗi mảng kiến tạo thường bao gồm cả phần lục địa và đáy đại dương. Trong khi di chuyển các mảng xô vào nhau hoặc tách xa nhau. 

Luyện tập

CH: Khi hai mảng lục địa xô vào nhau, chúng sẽ bị dồn ép, uốn nếp, làm hình thành các dãy núi lục địa cao, đồ sộ.

Khi một mảng đại dương xô húc với mảng lục địa do chịu sức ép nên vỏ đại dương bị hút chìm dưới vỏ lục địa tạo thành vực biển sâu và dãy núi cao lục địa (dãy núi An-đét)

Khi hai mảng kiến tạo tách xa nhau sẽ tạo ra vết nứt lớn, macma trào lên thành các dãy núi nằm dọc theo vết nứt, kèm theo hiện tượng động đất hoặc núi lửa, như ở sông núi ngầm giữa Đại Tây Dương.

Vận dụng

Nhiệm vụ: 

 1. Vùng núi trẻ Hi-ma-lay-a

 - Himalaya: châu Á, phân chia tiểu lục địa Ấn Độ khỏi cao nguyên Tây Tạng.

 - Himalaya là một trong những dải núi trẻ nhất trên Trái Đất và bao gồm chủ yếu là các đá trầm tích và đá biến chất được nâng lên.

 2. Vùng núi trẻ An-đét

 - An-đét có thể được chia thành 3 khu vực: Nam An-đét ở Argentina và Chile; Trung Andes ở Ecuador, Peru và Bolivia. Bắc Andes  ở Venezuela và Colombia gồm 3 dải chạy song song nhau, phía tây, trung và đông.

 - Dãy An-đét đi qua 7 nước: Venezuala, Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia, Chile và Argentina. Dãy núi Andes hùng vĩ có độ cao trung bình là 3.900m, có rất nhiều ngọn cao trên 6.000m, cao nhất là ngọn Aconcagua khoảng 6.964m.