BÀI 11: THỦY QUYỀN, NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Mở đầu

CH: Nước trên Trái Đất tồn tại dưới những dạng nào và có ở những đâu?

Hình thành kiến thức mới

CH1: Dựa vào thông tin trong mục 1, hãy nêu khái niệm thuỷ quyền.

CH2: Đọc thông tin trong mục a, hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông

CH3: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy phân biệt các loại hồ theo nguồn gốc hình thành.

CH4: Đọc thông tin trong mục c, hãy trình bày đặc chủ yếu của nước băng tuyết.

CH5: Đọc thông tin trong mục d, hãy trình bày đặc điểm chủ yếu của nước ngầm 

CH6: Dựa vào thông tin trong mục e, hãy nêu các giải pháp để bảo vệ nguồn nước ngọt.

Luyện tập

CH1: Lập sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông

CH2: Tại sao bảo vệ nguồn nước ngọt là yêu cầu cấp bách của tất cả các quốc gia trên thế giới hiện nay?

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

Mở đầu

CH1: Tồn tại ở dạng sông băng và các mũ băng ở các cực. Phần còn lại không đóng băng được tìm thấy chủ yếu ở dạng nước ngầm, và chỉ một tỷ lệ nhỏ tồn tại trên mặt đất và trong không khí.

Hình thành kiến thức mới

CH1: Thuỷ quyển là toàn bộ lớp nước bao quanh Trái Đất, phân bố trong các đại dương, trên lục địa, trong các lớp đất đá, trong khí quyển và cả trong cơ thể sinh vật.

CH2: Sông được cấp nước từ hai nguồn chính: nước ngầm là nguồn cấp ít biến động, có vai trò điều tiết nước trong năm; nước trên mặt là nguồn cấp có biến động rõ rệt theo mùa. Chế độ nước sông phụ thuộc chủ yếu vào chế độ mưa hay băng tuyết tan. Ngoài ra còn liên quan đến mùa lũ, cạn.

CH3:

+ Hồ núi lửa: có nguồn gốc từ hoạt động của núi lửa, hình thành ở miệng núi lửa và khá sâu.

+ Hồ kiến tạo: hình thành tại các nơi lún sụt, nứt vỡ trên mặt đất do các mảng kiến tạo di chuyển. Các hồ này thường dài và sâu.

+ Hồ móng ngựa: hình thành tại các khúc uốn sông bị tách ra khỏi dòng chính, sau khi chuyển dòng. Hồ dạng này thường nông, có dạng cong, như Hồ Tây (Hà Nội).

+ Hồ băng hà: Trong quá trình di chuyển, các khối đá do sông băng cổ mang theo đã bào lõm mặt đất bên dưới. Về sau, khi sông băng không còn, các hồ lõm trở thành lòng hồ

+ Hồ nhân tạo: do con người tạo nên, với các mục đích khác nhau như hồ thuỷ điện, hồ thuỷ lợi, hồ cảnh quan.…

CH4: Khi nhiệt độ xuống dưới 0°C, mưa chuyển từ trạng thái lỏng sang xốp là tuyết. Nếu lượng tuyết tan ra hằng năm ít hơn lượng tuyết rơi xuống, tuyết sẽ tích đọng lại và bị nén thành băng.

CH5:

 - Nước ngầm tổn tại ở dưới bề mặt đất

 - Mực nước ngầm và lượng nước ngầm phụ thuộc vào nguồn cung cấp nước, đặc điểm địa hình (dốc hay bằng phẳng), khả năng thấm nước của đất đá, mức độ bốc hơi và lớp phủ thực vật.

 - Trong nước ngầm có hàm lượng các chất khoáng nhất định. Thành phần và hàm lượng các chất khoáng thay đổi tuỳ khu vực, phụ thuộc vào tính chất đất đá.

CH6: Sử dụng nguồn nước ngọt một cách hiệu quả, tiết kiệm và tránh lãng phí; giữ sạch nguồn nước, tránh ô nhiễm nguồn nước ngọt; phân phối lại nguồn nước ngọt trên thế giới.

Luyện tập

CH6:

Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm

* Các miền khí hậu:

• Miền khí hậu nóng hoặc nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới, thủy chế sông phụ thuộc vào chế độ mưa.

• Miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao, thủy chế còn phụ thuộc vào lượng tuyết băng tan.

• Ở các vùng đất đá bị thấm nước nhiều, nước ngầm đóng vai trò đáng kể (đá vôi).

Địa thế, thực vật và hồ đầm

* Địa thế

• Độ dốc lớn: nước sông chảy mạnh, lũ lên nhanh.

• Vùng bằng phẳng: nước chảy chậm, lũ lên chậm và kéo dài.

* Thực vật

• Lớp phủ thực vật phát triển mạnh: điều hòa dòng chảy sông ngòi, giảm lũ lụt.

• Lớp phủ thực vật bị phá hủy: dễ xảy ra lũ lụt.

* Hồ, đầm

• Vai trò: điều hòa chế độ nước sông.

CH2:  Bảo vệ nguồn nước ngọt là yêu cầu cấp bách của tất cả các quốc gia trên thế giới hiện nay vì: Nguồn nước ngọt là một trong những nhu cầu thiết yếu nhất trong đời sống con người.