BÀI 19 : QUY MÔ DÂN SỐ, GIA TĂNG DÂN SỐ VÀ CƠ CẤU DÂN SỐ TRÊN THẾ GIỚI 

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Mở đầu

CH: Gia tăng dân số thế giới diễn ra như thế nào? Cơ cấu dân số thường đề cập đến những yếu tố nào?

Hình thành kiến thức mới

CH1: Dựa vào thông tin trong mục 1 và bảng 19, hãy trình bày đặc điểm và tình hình phát triển dân số trên thế giới.

CH2: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy cho biết thế nào là gia tăng dân số tự nhiên.

CH3: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy cho biết thế nào là gia tăng dân số cơ học.

CH4: Dựa vào thông tin trong mục c, hãy trình bày khái niệm về gia tăng dân số thực tế.

CH5: Dựa vào thông tin trong mục d, hãy phân tích các nhân tố tác động đến gia tăng dân số.

CH6: Đọc thông tin trong mục a, hãy trình bày cơ cầu dân số theo giới tính và cơ cấu dân số theo tuổi.

CH7: Dựa vào hình 19.2 và thông tin trong mục b, hãy trình bày cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá và cơ cấu dân số theo lao động.

Luyện tập

CH: Quan sát hình 19.1, hãy so sánh sự khác nhau giữa tháp dân số năm 2020 của các nước Ê-ti-ô-pi-a, Án Độ và Ca-na-đa.

Vận dụng

Nhiệm vụ: Hãy tìm hiểu tình hình biến động dân số (tăng, giảm) ở nơi em sống trong thời gian 5 năm trở lại đây và nguyên nhân dẫn tới sự biến động đó.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

Mở đầu

CH: Quy mô dân số thế giới không ngừng tăng lên. Quá trình phát triển đó diễn ra khác nhau ở các nơi trên thế giới. Cơ cấu dân số thường đề cập đến những yếu tố: Cơ cấu sinh học, cơ cấu xã hội

Hình thành kiến thức mới

CH1: Từ khoảng giữa thế kỉ XX, số dân thế giới tăng rất nhanh, nhưng gần đây đã tăng chậm lại. Năm 2020 số dân thế giới đạt khoảng 7,8 tỉ người. Tuy nhiên, ở các khu vực, các quốc gia, số dân có sự biến động khác nhau.

CH2: Gia tăng tự nhiên là sự gia tăng trong dân số sinh tự nhiên, hoặc bắt nguồn từ tỷ lệ sinh cao, tỷ lệ tử thấp, hay tổng hợp cả hai yếu tố. 

CH3: Gia tăng dân số cơ học là sự chênh lệch giữa tỉ suất nhập cư và tỷ suất xuất cư. Ở các nước phát triển tỷ suất nhập cư thường lớn hơn tỷ suất xuất cư, còn ở các nước đang phát triển tỉ suất xuất cư thường lớn hơn tỷ suất nhập cư.

CH4: Gia tăng dân số thực tế là tổng của gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học (đơn vị tinh là %). Đây là thước đo phản ánh đầy đủ về sự gia tăng dân số. 

CH5:

CH6: 

- Cơ cấu dân số theo giới tính biểu thị bằng tỉ lệ giới tính (Tỉ lệ nam và nữ trong tổng số dân) hoặc tỉ số giới tính (100 nữ thì tương ứng có bao nhiêu năm). Cơ cấu dân số theo giới tính tác động tới phân bố sản xuất, tổ chức đời sống xã hội, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội,...

  - Cơ cấu dân số theo tuổi biểu thị tỉ lệ dân số theo những nhóm tuổi nhất định trong tổng số dân. Các nhóm tuổi có thể được phân theo khoảng cách đều nhau; thể hiện tổng hợp tình hình sinh, tử, tuổi thọ, khả năng phát triển dân số và nguồn lao động của một quốc gia.

CH7:

  - Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá phản ánh trình độ dân trí và trình độ học vấn của dân cư; thường thể hiện qua tỉ lệ dân số 15 tuổi trở lên biết chữ, số năm đi học trung bình của người trên 25 tuổi,...

- Cơ cấu dân số theo lao động là sự biểu thị tỉ lệ giữa các bộ phận lao động trong tổng nguồn lao động xã hội. 

Luyện tập

CH: 3 dạng đặc trưng: tháp hình tam giác, như của Ê-fi-ô-pi-a, phản ánh dân số trẻ; tháp hình chum, như của Ca-na-đa, phản ánh dân số già và tháp hình quả chuông, như của Ấn Độ, phản ánh dân số đang chuyển từ dân số trẻ sang dân số già.

Vận dụng

Nhiệm vụ: HS tự tìm hiểu nơi mình đang sinh sống