Video giảng Ngữ văn 11 kết nối Bài 6: Tác giả Nguyễn Du

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN 1: TÁC GIẢ NGUYỄN DU

Chào các em! Hãy bắt đầu buổi học bằng một nụ cười thật tươi và sẵn sàng khám phá những điều tuyệt vời đang chờ đón chúng ta nhé!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nhận biết được những thông tin về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du.
• Nhận biết được những đặc điểm của Truyện Kiều (nguồn gốc đề tài, cốt truyện, giá trị tư tưởng, giá trị nghệ thuật).
• Hiểu được những đóng góp lớn của Nguyễn Du đối với nền văn hóa, văn học dân tộc.
• -Trân trọng những di sản văn học; đồng cảm, chia sẻ với tinh thần nhân đạo thấm đượm trong nền văn học truyền thống của dân tộc.

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

Trước khi bắt đầu bài học hôm nay, cô muốn cùng các em khám phá một câu hỏi nhỏ để làm nóng không khí. Các em đã sẵn sàng chưa?

Em có cảm nhận gì về bài hát “Kiều Ngưng Bích” - Phan Ann, Bảo Jen & Mons lấy cảm hứng từ Truyện Kiều của Nguyễn Du?

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ

Nội dung 1: Tìm hiểu chung về giao lưu sáng tạo trong văn học trung đại Việt Nam.

Để khởi đầu, hãy cùng tìm hiểu nội dung 1, nơi chúng ta sẽ tìm hiểu cơ bản nhất về giao lưu sáng tạo trong văn học trung đại Việt Nam. Các em hãy xem lại cho cô phần chuẩn bị về mục Tri thức ngữ văn và làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ sau:

• Em hãy trình bày hiểu biết của mình về giao lưu và sáng tạo trong văn học trung đại Việt Nam.
• Em hãy nêu khái niệm và những đặc điểm chính của truyện thơ Nôm.

Video trình bày nội dung:

1. Giao lưu sáng tạo trong văn học trung đại Việt Nam

- Trong thời trung đại, Việt Nam nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng giao thoa của hai nền văn hoá lớn là Trung Hoa và Ấn Độ.

- Sự phát triển của văn học Việt Nam gắn liền với việc tiếp biến nhiều thành tựu văn hoá, văn học của hai nền văn hoá này để chủ động tạo nên những giá trị có tính đặc thù, thể hiện được bản sắc văn hoá, ý thức độc lập, tự cường của dân tộc.

- Có thể nói đến một số phương diện chính yếu của sự giao lưu và sáng tạo trên lĩnh vực văn học như: tư tưởng, ngôn ngữ – văn tự, thể loại, chất liệu thơ văn (thể tài, cốt truyện, điển cố,...).

=> Việc giao lưu và sáng tạo trong văn học trung đại Việt Nam luôn diễn ra trên nguyên tắc lựa chọn tinh hoa, chủ động “Việt hoá” các yếu tố ngoại lai để phù hợp với bản sắc và tinh thần văn hoá dân tộc.

2. Truyện thơ Nôm

- Khái niệm: là loại hình tác phẩm tự sự độc đáo của văn học trung đại Việt Nam, kết hợp phương thức tự sự và trữ tình, được viết bằng chữ Nôm, chủ yếu sử dụng thể lục bát hoặc song thất lục bát.

- Phân loại:

+ Truyện thơ Nôm bình dân: Truyện thơ Nôm bình dân phần lớn khuyết danh, tác giả là các Nho sĩ, trí thức bình dân. Cốt truyện thường được lấy từ văn học dân gian hoặc từ đời sống thực tế; hình thức nghệ thuật còn thô mộc, nhưng lại có sức cuốn hút bằng vẻ đẹp bình dị, hồn nhiên.

+ Truyện thơ Nôm bác học:  hầu hết có tên tác giả, là những Nho sĩ thuộc tầng lớp phong kiến quý tộc, có học vấn uyên bác; cốt truyện thường lấy từ văn học Trung Quốc hoặc mang tính tự thuật; hình thức nghệ thuật được trau chuốt, điêu luyện. Tuy nhiên, vẫn có một số tác phẩm sử dụng chưa nhuần nhuyễn chất liệu vay mượn từ văn học Trung Quốc, có lúc rơi vào tình trạng cầu kì, khó hiểu.

- Đề tài, chủ đề:  của truyện thơ Nôm rất rộng mở, từ tôn giáo, lịch sử, xã hội đến cuộc sống đời thường; đặt ra nhiều vấn đề bức thiết của thời đại. Trong đó, nổi bật là cảm hứng khẳng định tình yêu tự do và cuộc đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình; tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ, tố cáo, phê phán xã hội đương thời; thể hiện khát vọng công lí, công bằng..

- Mô hình: Gặp gỡ – Chia li – Đoàn tụ. Song mức độ đậm, nhạt và nội dung của từng phần có sự thay đổi tuỳ theo chủ đề tác phẩm.

- Nhân vật của truyện thơ Nôm: khá phong phú, đa dạng về thành phần: vua chúa, quan lại, công chúa, tiểu thư, người hầu, người lao động, Nho sĩ, nhà sư, nhà buôn,...

+ Nhìn chung, nhân vật ở đây vẫn mang tính loại hình, được dựng lên nhằm khái quát các đặc điểm cố định của một số tầng lớp, loại người trong xã hội hoặc một loại phẩm chất nào đó.

+ Các tác giả truyện thơ Nôm đã có ý thức khắc họa nhân vật ở cả hai phương diện: con người bên ngoài (ngoại hình, lời nói, cử chỉ, hành động,..) và con người bên trong (cảm xúc, suy nghĩ, diễn biến tâm lí,...).

+ Bút pháp tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ đối thoại, độc thoại và phần nào ngôn ngữ nửa trực tiếp đã được sử dụng thành công trong việc khám phá thế giới nội tâm và khắc họa tính cách nhân vật.

- Giá trị: Truyện thơ Nôm cũng là thể loại có đóng góp to lớn vào việc phát triển ngôn ngữ văn học dân tộc. Sáng tác bằng chữ Nôm, các tác giả đã nêu cao tinh thần tự hào dân tộc, phủ định quan niệm coi thường tiếng mẹ đẻ.

Nội dung 2: Tìm hiểu chung về văn bản Tác gia Nguyễn Du

Trước khi khám phá nội dung tác phẩm, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về chung về tác phẩm này nhé!

Cô mời một bạn đọc to, rõ ràng phần Giá trị chung của thơ chữ Hán Nguyễn Du và Nguồn gốc đề tài, cốt truyện và vị trí của Truyện Kiều.

Các em làm việc cá nhân và thực hiện yêu cầu sau: Em hãy nêu những nội dung chính trong văn bản “Tác gia Nguyễn Du” bằng sơ đồ tư duy.

Video trình bày nội dung:

…………………………

Nội dung video Văn bản 1: Tác gia Nguyễn Du còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.