Video giảng Ngữ văn 11 cánh diều bài 5 Trái tim Đan - kô

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: TRÁI TIM ĐAN-KÔ

 Xin chào tất cả mọi người! Hôm nay, chúng ta sẽ không chỉ đọc, mà còn cảm nhận và suy ngẫm về những điều tuyệt vời mà văn học mang lại. Hãy cùng cô bắt đầu nhé!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Hiểu được Mác-xim Go-rơ-ki là một tác tác giả lớn và ảnh hưởng nhất của nền văn học Nga trong thế kỷ 20. Ông đã góp phần quan trọng trong việc đưa các vấn đề xã hội và giai cấp công nhân vào trung tâm văn học Nga; luôn theo đuổi ý tưởng giải phóng giai cấp lao động và đấu tranh cho sự công bằng xã hội.
• Nhận biết được cốt truyện gồm các nhân vật, sự kiện và các mối quan hệ giữa chúng; phân tích được đặc sắc không gian, thời gian của truyện, những chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
• Phân biệt được nhân vật chính, người kể chuyện, sự kết nối giữa người kể chuyện và lời nhân vật; sự thay đổi điểm nhìn, chủ để chính và phụ trong cùng một văn bản.
• Vận dụng được kinh nghiệm đọc, trải nghiệm về cuộc sống để hiểu văn bản, thấy được ý nghĩa và tác động của văn bản đối với bản thân
• Nhận biết “Trái tim Đan-kô” là một kiệt tác của Go-rơ-ki viết người luôn hết lòng vì người khác, bất chấp hiểm nguy, sẵn sàng hi sinh bản thân, quyền lợi của mình cho mọi người, xuất phát duy nhất từ lòng yêu thương qua hình tượng "Đan-kô".

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

Trước khi bước vào bài học chính, hãy cùng khởi động bằng một vài câu hỏi thú vị này: Đã bao giờ em giúp đỡ người khác hoặc chứng kiến người khác giúp đỡ mọi người? Cảm xúc của em khi ấy thế nào?

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ

Nội dung 1: Tìm hiểu chung

Trước khi đi sâu vào nội dung, hãy cùng trả lời một số câu hỏi để hiểu rõ hơn về tác giả và tác phẩm. Những thông tin này sẽ giúp chúng ta cảm nhận tác phẩm một cách trọn vẹn hơn. Các em hãy dựa vào phần chú thích trong SGK và tìm hiểu của mình, trả lời cho cô câu hỏi sau: Em hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Mác-xim Go-rơ-ki và tác phẩm?

Video trình bày nội dung:

1. Tác giả: Maksim Gorky (1868- 1936)

a. Cuộc đời

-Tên thật: Aleksey Maksimovich Peshko, bút danh Maksim Gorky

- Ông sinh ra  tại Nizhny Novgorod, một thành phố ở Nga.

- Trải qua tuổi thơ cơ cực, bất hạnh: 3 tuổi mồ côi cha, 10 tuổi mất mẹ sống với ông bà ngoại, ông tự kiếm sống, vừa tự học và vươn lên bằng nghị lực của mình.

=> Kinh nghiệm sống đáng kể này đã tác động mạnh mẽ đến tác phẩm của ông.

b. Con người

- Ý chí sống, vươn lên mạnh mẽ

- Trái tim yêu thương, cảm thông sâu sắc với con người, đặc biệt là những người cùng khổ như ông.

c. Sự nghiệp sáng tác

- Go-rơ-ki bắt đầu viết văn từ rất sớm, vào những năm 1890.

- Các tác phẩm chính: bộ 3 tự truyện (thời thơ ấu, kiếm sống 1916, các trường đại học của tôi 1923), tiểu thuyết “người mẹ” , kịch “dưới đáy”

- Vị trí: Là nhà văn vĩ đại của Nga, của thế giới có nhiều đóng góp đối với nền văn học Nga

+ Mở đường cho trào lưu văn học hiện thực XHCN Nga với tiểu thuyết “Người mẹ”

+ Là người có công xây dựng nền văn hoá văn học mới

+ Là bậc thầy về truyện ngắn và chân dung văn học

+ Là tấm gương sáng với các nhà văn trẻ của Nga về lòng nhân đạo, đam mê đọc sách, nghị lực kiên cường, kiên trì tự học

=> Được mệnh danh là: nhà văn của những người cùng khổ.

2. Tác phẩm “Trái tim Đan-kô”

- Thể loại: truyện ngắn

- Xuất xứ: in trong tuyển tập “Bà lão I-dec-ghin”, là phần truyện thứ ba trong tập truyện này.

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “hăng hái và tươi tình”: Hành trình Đan-kô dẫn bộ lạc vào rừng.

+ Phần 2: Tiếp theo đến “họ làm anh buồn rầu”: Sự khó khăn khi đi qua đầm lầy.  

+ Phần 3: Còn lại: Sự dũng mãnh của Đan-kô.  

- Tóm tắt văn bản: HS tự tóm tắt ở nhà

Nội dung 2: Khám phá văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu người kể chuyện

Trước khi đi vào phân tích nội dung, chúng ta hãy cùng nhau xác định xem ai là người kể chuyện trong tác phẩm. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về góc nhìn và cách tiếp cận câu chuyện. Các em hãy trả lời câu hỏi sau:

Văn bản Trái tim Đan-kô có mấy người kể truyện? Đó là những ai và họ kể truyện hư thế nào?

Video trình bày nội dung:

- Văn bản Trái tim Đan-kô có 2 người kể chuyện.

+ Lời kể của bà I-déc-ghin: Người phụ nữ lớn tuổi, cũng là người trực tiếp kể lại truyền thuyết về nhân vật Đan-kô với hiểu biết và cảm nhận riêng.

+ Nhân vật "tôi": Người lắng nghe câu chuyện của Đan-kô, dẫn dắt và kể lại câu chuyện theo điểm nhìn của bà lão I-déc-ghin cùng với nhận xét riêng của mình về bà lão và câu chuyện.

- Ý nghĩa:

+ Sự xuất hiện của 2 người kể chuyện tạo nên kết cấu truyện lồng truyện độc đáo, đặc sắc.

+ Cho phép người kể chuyện xây dựng không gian, thời gian rộng lớn và khả năng bao quát rộng.

+ Việc dịch chuyển điểm nhìn trần thuật từ bà lão I-déc-ghin sang nhân vật “tôi” khiến câu chuyện có cái nhìn đa thanh, đa giọng điệu và đa chiều.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu thời gian, không gian truyện

Các em hãy xem lại phần tóm tắt câu chuyện và xác định bối cảnh (không gian, thời gian) diễn ra các sự kiện trong câu chuyện chuyện gì đáng chú ý?

Video trình bày nội dung:

- Bối cảnh không gian của câu chuyện:

+ Mặt biển với “đám mây đen nặng nề, có đường viền gân guốc nhô lên, giống như một chỏm núi”, “biển động ầm ầm”

+ Thảo nguyên:

+ “xa xa lúc này đã trở nên đen ngòm và đáng sợ”.

+ “Thở đều, cỏ sáng ngời vì những giọt mưa chói lọi như kim cương và sông lấp lánh ánh vàng.

+ Rừng rậm: có “đầm lầy và bóng tối”, “cành lá quấn quýt dày đặc đến nỗi không nhìn thấy bầu trời”, “những cây khổng lồ, cành to khỏe ôm chặt lấy nhau, rễ ngoằn ngoèo đâm sâu xuống đất bùn dính chắc của đầm lầy”, “những thân cây trơ trơ như đá ban ngày đứng sừng sững im lìm,”…

+ Bầu trời: với “ánh sáng mặt trời, không khí trong lành được nước mưa gột sạch”.

=> Chủ yếu là những không gian bao la, rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ trong cái nhìn so sánh, đối chiếu với sự nhỏ bé của con người.

- Thời gian:

+ Chiều tối khi thảo nguyên sắp mưa

+ Những đêm tối mịt mùng, dài dặc khi đoàn người sống trong lay lắt, sợ hãi ở rừng

+ Trời đã về chiều, và dưới ánh hoàng hôn khi đoàn người thoát khỏi rừng rậm.

=> Thời gian có sự vận động từ bóng tối đến ánh sáng, từ những đêm tối mịt mùn, tăm tối sang ánh sáng tuyệt đẹp của buổi chiều hoàng hôn.

=> Không gian, thời gian có sự đan xen giữa thực tại – điểm nhìn của người kể chuyện và kì ảo – điểm nhìn của các nhân vật trong câu chuyện được kể.

…………………………

Nội dung video Bài 5: Văn bản: Trái tim Đan-kô còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.