THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Xác định biện pháp tu từ nói quá trong những câu dưới đây. Cách nói quá trong môi trường hợp đó biểu thị điều gì? Chỉ ra tác dụng của chúng.

a)         Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng. 

           Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.

(Tục ngữ)

b)       Thuận vợ thuận chồng, tát Biển Đông cũng cạn.

c)         Cày đồng đang buổi ban trưa 

       Mô hôi thánh thót như mưa ruộng cày

            Ai ơi bưng bát cơm đầy

      Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần

(Ca dao)

Giải rút gọn:

a)

- “chưa nằm đã sáng - chưa cười đã tối”: Đêm tháng Năm và ngày tháng Mười (âm lịch) ngắn đến nỗi chưa kịp làm gì thì đã hết.

- Tác dụng: Tạo được ấn tượng sâu sắc về thời gian quá ngắn của đêm tháng Năm và ngày tháng Mười (âm lịch). 

b)

- “tát Biển Đông cũng cạn”: biểu thị sức mạnh của sự đồng thuận, đoàn kết sẽ tạo sức mạnh to lớn giúp thực hiện thành công bất kì việc gì dù khó khăn to lớn đến đâu.

- Tác dụng: Tạo được ấn tượng sâu sắc khi nói về sức mạnh của sự đoàn kết. 

c)

- “Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày”

- Tác dụng: hình ảnh cảm động, gây ấn tượng hết sức sâu sắc về công việc vất vả, cực nhọc của người nông dân để tạo ra sản phẩm quý giá là lúa gạo

Câu 2: Tìm cách nói quá tương ứng với cách nói thông thường.

Giải rút gọn:

1-d, 2-c, 3-a, 4-b

Câu 3: Xác định biện pháp tu từ nói giảm-nói tránh trong những câu sau. Cách nói giảm - nói tránh trong môi trường hợp đó biểu thị điều gì? Chỉ ra tác dụng của chúng.

a) Có người thợ dựng thành đồng 

Đã yên nghỉ tận sông Hồng, mẹ ơi!

(Thu Bồn)

b) Ông mất năm nao, ngày độc lập 

Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao 

Bà “về” năm đói, làng treo lưới 

Biển động: Hòn Mê, giặc bắn vào...

(Tố Hữu)

c) Năm ngoái, cụ Bọ Ngựa già yếu đã khuất núi. (Tô Hoài)

Giải rút gọn:

- Biện pháp nói giảm, nói tráng:

• Người thợ dựng thành đồng

• Ông mất

• Khuất núi

- Biểu thị: cái chết

- Tác dụng: Làm giảm sự đau thương mất mát đối với người nghe