VĂN BẢN: BUỔI HỌC CUỐI CÙNG

CHUẨN BỊ

- Nhà văn An-phông-xơ Đô-đê: sinh năm 1940 tại Nime (Pháp) và mất năm 1987.

- Ông là một nhà văn Pháp và là tác giả của nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng. 

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý người kể ngôi thứ nhất và tác dụng của ngôi kể này.  

Giải rút gọn:

- Ngôi kể thứ nhất: nhân vật Phrăng xưng tôi 

- Tác dụng: giúp câu chuyện trở nên chân thực hơn, đáng tin, nhân vật bộc lộ tâm trạng, tình cảm dễ dàng hơn

Câu 2: Từ sự khác thường của buổi học, dự đoán về sự kiện xảy ra.  

Giải rút gọn:

 - Dự đoán các sự kiện xảy ra: Thầy chia tay các học trò của mình.

Câu 3: Chú ý không khí lớp học, cách ăn mặc và thái độ khác thường của thầy Ha-men. 

Giải rút gọn:

- Không khí lớp học: có cái gì đó khác thường và trang trọng; cuối lớp dân làng ngồi lặng lẽ như chúng tôi…ai nấy đều buồn rầu 

- Cách ăn mặc : thầy mặc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn, cái mũ tròn bằng lụa đen

- Thái độ khác thường : thay vì giận dữ như mọi ngày thì thầy ân cần, nhẹ nhàng 

Câu 4: Chú ý sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách.  

Giải rút gọn:

• Ban đầu còn thấy chán ngán đến thế, mang nặng đến thế.

• Giờ đây dường như những người bạn cố tri mà tôi sẽ rất đau lòng phải giã từ.

Câu 5: Tại sao thầy Ha-men lại nói: "... con bị trừng phạt thế là đủ rồi..."?

Giải rút gọn:

• Phrăng đã nhiều lần chịu phạt

• Với thầy Ha-men hiện tại, hình phạt không phải là cách dạy dỗ tốt với học sinh của mình

• Việc không được tiếp tục học tiếng Pháp đã là một hình phạt quá nặng nề không chỉ với riêng Phrăng.

Câu 6: Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm sau: "khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù"?

Giải rút gọn:

Tiếng nói của một dân tộc chính là nơi lưu giữ ký ức, bản sắc của dân tộc đó, là điều sống còn của một dân tộc

Câu 7: Băn khoăn của cậu bé Phrăng về các con chim bồ câu trên mái nhà trường gợi cho em những suy nghĩ gì?

Giải rút gọn:

Băn khoăn của cậu bé Phrăng về các con chim bồ câu trên mái nhà trường gợi cho em những suy nghĩ:

• Sự trong sáng của một cậu bé

• Sự áp bức của quân Phổ đối với người Pháp

Câu 8: Chú ý hình dáng, vẻ mặt của thầy Ha-men khi viết dòng chữ cuối cùng ở phần 5. 

Giải rút gọn:

- Hình dáng: đứng trên bục, cầm hòn phấn và dằn mạnh hết sức… thầy đứng đó đầu dựa vào tường giơ tay ra hiệu “Kết thúc rồi…đi đi thôi!”

- Nét mặt: tái nhợt, không nói hết câu.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Em hiểu thế nào về nhan đề Buổi học cuối cùng? Người kể lại câu chuyện là ai? Chỉ ra tác dụng của ngôi kể này.

Giải rút gọn:

• Đó là buổi học cuối cùng bằng tiếng mẹ đẻ, tiếng của "Tổ quốc đang ra đi", vì hôm sau họ sẽ phải học bằng tiếng Đức.

• Ngôi kể: ngôi thứ nhất 

• Tác dụng: khiến truyện chân thực, nhân vật dễ bộc lộ cảm xúc hơn

Câu 2: Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện nào? Hãy nêu ra một số biểu hiện cụ thể trong văn bản.

Giải rút gọn: 

• Ngoại hình: mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn và đội cái mũ trong bằng lụa đen thêu…

• Cử chỉ, hành động: chuẩn bị những tờ mẫu tập viết mới tinh, trên có viết bằng chữ rông thật đẹp.

• Lời nói: Dịu dàng nói với Phrăng khi cậu vào muộn hay không hiểu bài

• Suy nghĩ:

• Tiếc nuối vì những lần muốn đi câu cá mà không ngại cho học sinh nghỉ học

• Tiếc nuối vì phải rời xa nơi đã gắn bó từ bốn mươi năm

• Sự sống còn của một dân tộc chính là ở ngôn ngữ

Câu 3: Phân tích một số chi tiết cụ thể (suy nghĩ, cách nhìn nhận về thầy Ha-men và thái độ đối với việc học tiếng Pháp) để làm rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật "tôi" trong "buổi học cuối cùng".

Giải rút gọn:

• Thấy thầy Ha-men ăn mặc trang trọng, nói năng dịu dàng.

• Nhận thấy lớp học có cái gì đó khác thường và trang trọng.

• Tiếc nuối vì đã không chăm chỉ học hành.

• Thương, tội nghiệp thầy.

=> Diễn biến tâm trạng: cố gắng đi học => thấy lớp học có điều khác thường => nhận ra sẽ không còn được học tiếng Pháp và cảm thấy tiếc nuối => thương thầy => chăm chú nghe giảng, học bài.

Câu 4: Phần (5) của văn bản Buổi học cuối cùng có nhiều chi tiết miêu tả đặc sắc: thầy Ha-men "người tái nhợt", "nghẹn ngào, không nói được hết câu", "cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to: NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!" và "đầu dựa vào tường", "chẳng nói", chỉ "giơ tay ra hiệu",... Các chi tiết này đã giúp tác giả khắc họa được tâm trạng gì của thầy Ha-men?

Giải rút gọn: 

Tâm trạng đau buồn, xúc động, thất thần của thầy Ha-men khi buổi học cuối cùng tiếng của "Tổ quốc đang ra đi" đã kết thúc, đã đến lúc thầy phải rời vùng An-dát đã gắn bó từ lâu.

Câu 5: Câu chuyện đã bồi đắp cho em những phẩm chất nào? Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi  học xong truyện?

Giải rút gọn:

• Bồi đắp cho em những phẩm chất:

  • Chăm chỉ, cần cù, việc hôm nay không để ngày mai.

  • Yêu quê hương, đất nước từ những điều bình thường, giản dị, gần gũi.

• Bài học: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, cố gắng học tập.

Câu 6: Trong truyện Buổi học cuối cùng, em thích nhất nhân vật hoặc chi tiết, hình ảnh nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) giải thích lí do vì sao em thích.

Giải rút gọn:

   Trong truyện ngắn Buổi học cuối cùng của An-phông-xơ Đô-đê, để lại trong tôi ấn tượng nhiều hơn cả chính là chi tiết cả lớp học im lặng tập viết, chỉ nghe thấy tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy. Phải vì tập trung lắm, im lặng lắm nên những tiếng sột soạt trên giấy vốn nhỏ, lại được nghe thấy rõ mồn một và được miêu tả. Chi tiết cho thấy cái nhìn tinh tế của nhà văn về cuộc sống. Đồng thời cũng cho thấy sự nghiêm trang của một lớp học vùng An-dát trong buổi học Pháp văn - tiếng mẹ đẻ của họ lần cuối cùng. Sự nghiêm trang ấy thể hiện lòng biết ơn, tôn trọng với người thầy đã gắn bó với họ suốt 40 năm, đồng thời cũng thể hiện tình yêu, lòng tôn kính với quê hương, Tổ quốc.