ĐỌC HIỂU: NGƯỜI NGỒI ĐỢI TRƯỚC HIÊN NHÀ

CHUẨN BỊ

- Thông tin về tác giả Huỳnh Như Phương:

• Sinh năm 1955, quê quán ở Quảng Ngãi

• Là nhà giáo chuyên giảng dạy lý thuyết văn học ở Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM, đồng thời là nhà nghiên cứu, phê bình văn học trước năm 1975.

• Sách đã xuất bản: Dẫn vào tác phẩm văn chương (1986); Những trang viết - những nhịp cầu (đồng tác giả, 1986); Mỹ học đại cương (đồng tác giả, 1994); Những tín hiệu mới (1994),…

- Những hi sinh mất mát của nhân dân ta trong thời chống Mỹ: 

• Đất nước phải chịu cảnh li tán, mất mát, hi sinh, … 

• Nhiều gia đình phải hứng chịu những căn bệnh quái ác do nhiễm chất độc màu da cam, …

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

Câu 1: Tranh minh họa và nhan đề văn bản có mối liên hệ gì?

Giải rút gọn:

Hình ảnh này liên quan mật thiết đến nhan đề: cùng biểu thị người ngồi đợi trước hiên nhà

Câu 2: Chú ý hoàn cảnh chia tay của nhân vật dượng Bảy.

Giải rút gọn:

Dượng Bảy đóng quân ở làng, thầm yêu dì Bảy rồi đơn vị đứng ra làm lễ cưới. 

Nhưng chỉ một tháng sau đơn vị chuyển đi, đôi người đôi ngả.

Câu 3: Chú ý ngôi kể của văn bản.

Giải rút gọn:

Ngôi kể thứ 3 

Câu 4: Vì sao dì Bảy biết dượng Bảy vẫn còn sống?

Giải rút gọn:

Dượng nhờ người đi đường báo tin và trao giùm kỉ vật.

Câu 5: Chú ý hoàn cảnh hi sinh của dượng Bảy.

Giải rút gọn:

Dượng Bảy hi sinh trong trận đánh Xuân Lộc, cửa ngõ phía đông bắc Sài Gòn, chỉ mươi ngày trước khi chiến tranh ngưng tiếng súng. 

Câu 6: Qua lời văn, hình dùng giọng kể của tác giả.

Giải rút gọn:

Giọng kể thủ thỉ chan chứa yêu thương kính trọng và có chút buồn. 

Câu 7: Trước hoàn cảnh của dì Bảy, tác giả có suy nghĩ gì?

Giải rút gọn:

Tác giả đồng cảm, thương xót và tự hỏi không biết nếu ngày xưa dì đi bước nữa thì liệu bây giờ có được hạnh phúc hay không

Câu 8: Việc nhắc tên thật của dì Bảy ở đây có tác dụng gì?

Giải rút gọn:

Khẳng định đây là một câu chuyện có thật chứ không phải hư cấu, tưởng tượng.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà viết về ai, về việc gì?

Giải rút gọn:

Bài tản văn viết về dì Bảy đã chờ đợi chồng trong suốt cuộc chiến tranh và sống một mình cho đến lúc già.

Câu 2: Sắp xếp các sự kiện chính sau đây theo trật tự như tác giả đã kể trong văn bản:

a. Dượng Bảy ngã xuống trong trận đánh ở Xuân Lộc, trên đường tiến vào Sài Gòn.

b. Dì Bảy năm nay tròn 80 tuổi, đang ngồi một mình đợi Tết.

c. Dượng Bảy cùng nhiều người con đất Quảng lên đường ra Bắc tập kết.

d. Ngày hòa bình, dì tôi đã qua tuổi 40. Vẫn có người đàn ông để ý dì, nhưng lòng dì không còn rung động.

e. Ra miền Bắc rồi lại vào miền Nam chiến đấu, dượng Bảy vẫn liên lạc với gia đình.

Giải rút gọn:

Sắp xếp: c – e – a – d - b

Câu 3: Trong bài tản văn Người ngồi đợi trước hiên nhà, tác giả đã kết hợp phương thức tự sự với phương thức nào? Chỉ ra tác dụng của việc kết hợp đó.

Giải rút gọn:

- Kết hợp phương thức tự sự với biểu cảm.

Tác dụng: 

• thể hiện được tình cảm, thái độ quý trọng, kính cẩn thiêng liêng của người cháu 

• vừa tái hiện sự hi sinh thầm lặng, sự chịu đựng âm thầm, bền bỉ, dẻo dai, lặng lẽ của những người phụ nữ Việt Nam.

Câu 4: Tìm và phân tích một số câu hoặc đoạn văn trực tiếp bộc lộ tình cảm, suy nghĩ của tác giả.

Giải rút gọn:

- “Mỗi lần về thăm, ngồi bên mâm cơm đạm bạc với dì, tôi chợt nghĩ nếu ngày đó dì đi bước nữa thì liệu bây giờ dì có được hưởng hạnh phúc không.”

=> Câu văn thể hiện sự xót thương vô cùng của nhân vật “tôi” khi chứng kiến cuộc sống cô đơn, lẻ lỏi của dì Bảy, cả cuộc đời của dì là sự chờ đợi trong khắc khoải, hi vọng bồn chồn. Câu văn còn là sự thắc mắc của tác giả về việc liệu nếu đi bước nữa, thì dì Bảy có hạnh phúc hơn không. 

Câu 5: Bài tản văn cho người đọc thấy sự hi sinh thầm lặng mà lớn lao của những người phụ nữ trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Vấn đề ấy gợi cho em suy nghĩ gì khi sống trong hòa bình?

Giải rút gọn:

Em thấy biết ơn, ngưỡng mộ và thương cảm cho những người phụ nữ đó. 

Câu 6: Có người nói: Dì bảy trong bài tản văn giống như hình tượng hòn Vọng Phu ở các câu chuyện cổ. Ý kiến của em như thế nào?

Giải rút gọn:

Em thấy cả hai đều có phẩm chất kiên trinh chờ đợi, thủy chung, bền bỉ, thầm lặng, … đối với người chồng ra đi và không trở lại.