ĐỌC HIỂU: CÂY TRE VIỆT NAM

CHUẨN BỊ

- Đôi nét về tác giả Thép Mới: 

• Thép Mới (1925-1991), tên khai sinh là Hà Văn Lộc, sinh ra ở thành phố Nam Định, quê gốc ở quận Tây Hồ, Hà Nội.

• Ông là một nhà văn nổi tiếng tại Việt Nam, chuyên viết về đề tài Chiến tranh Đông Dương và Chiến tranh Việt Nam.

• Các tác phẩm chính: Kháng chiến sau lũy tre, trên đồng lúa (bút kí, 1947), Hữu nghị (bút ký, 1955), Nguyễn Ái Quốc đến với Lê Nin (thuyết minh phim, 1980), Cây tre Việt Nam.

-Tìm hiểu về cây tre: 

• Tre là một nhóm thực vật thân xanh đa niên thân gỗ, rễ chùm, bên trong rỗng, phân thành nhiều đốt, trên thân tre có các mấu mắt

• Tre được sử dụng làm các đồ vật gia dụng, nhà, (cột, kèo), làm đũa, làm máng nước, làm rổ rá, vật dụng nông nghiệp

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

Câu 1: Điểm giống nhau giữa tre, nứa, trúc, mai, vầu là gì?

Giải rút gọn:

Chúng cùng một mầm non mọc thẳng

Câu 2: Chú ý tác dụng của việc lặp lại cụm từ “dưới bóng tre”

Giải rút gọn:

Tác dụng: nhấn mạnh ý nghĩa cùng sự xuất hiện của cây tre trong đời sống con người Việt Nam.

Câu 3: Câu kết phần (2) khái quát điều gì?

Giải rút gọn:

Khái quát: tre gắn bó, thuỷ chung với con người suốt cuộc đời.

Câu 4: Nội dung chính của phần (3) là gì?

Giải rút gọn:

Nội dung chính: Tre gắn bó với con người Việt Nam trong sản xuất, chiến đấu, đời sống, học tập.

Câu 5: Chỉ ra tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn này

Giải rút gọn:

Biện pháp tu từ nhân hóa, điệp ngữ.

Tác dụng: nhấn mạnh, làm nổi bật hình ảnh cây tre; tạo nhịp điệu cho câu văn, làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Câu 6: Chỉ ra tác dụng của biện pháp điệp trong đoạn này.

Giải rút gọn:

Biện pháp điệp: “diều”, “trúc”, “tre”,..

Tác dụng: gợi hình ảnh cánh diều và âm thanh sáo tre, sáo trúc vang trời.

Câu 7: Nội dung chính của phần (4) là gì?

Giải rút gọn:

Nội dung chính: Tre vẫn là người bạn đồng hành của dân tộc ta trong hiện tại và tương lai.

Câu 8: Đoạn kết toàn bài muốn khẳng định điều gì?

Giải rút gọn:

Khẳng định: Khẳng định cây tre biểu tượng cho những phẩm chất cao quý của con người Việt Nam.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Nội dung chính mà tác giả muốn làm nổi bật qua bài tùy bút này là gì?

Giải rút gọn:

Nội dung chính: Tác giả mượn hình ảnh cây tre Việt Nam để ca ngợi những phẩm chất cao đẹp: anh dũng, cần cù, bền bỉ, thủy chung, sống có tình, có nghĩa, …

Câu 2: Những câu hoặc đoạn văn nào thể hiện rõ tình cảm yêu mến và tự hào của tác giả về cây tre Việt Nam?

Giải rút gọn:

+ Muôn đời biết ơn chiếc gậy tầm vông …. Anh hùng chiến đấu!

+ Tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thuỷ

+ Tre còn mãi với dân tộc, còn mãi với chúng ta…

Câu 3: Nhận biết và chỉ ra tác dụng của một biện pháp tu từ nổi bật trong bài tùy bút Cây tre Việt Nam.

Giải rút gọn:

- Biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng gần như toàn bài. 

=> Tác dụng: nhằm biểu đạt sự thân thiết, tre với người như một; tre là người và người như tre, cũng chung những hành động và phẩm chất cao đẹp như nhau.

Câu 4: Dẫn ra một hoặc hai câu văn mà em cho là đã thể hiện rõ đặc điểm: Ngôn ngữ của tùy bút rất giàu hình ảnh và cảm xúc.

Giải rút gọn:

+ Đâu đâu ta cũng có nứa, tre làm bạn. Tre, nứa, trúc, mai, vầu, mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. 

+ Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre ấy trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.”.

Câu 5: Hình ảnh cây tre trong bài tùy bút tiêu biểu cho những phẩm chất nào của con người Việt Nam? Nội dung của bài tùy bút có ý nghĩa sâu sắc như thế nào?

Giải rút gọn:

- Những phẩm chất cao đẹp: anh dũng, cần cù, bền bỉ, thủy chung, sống có nghĩa, có tình, …

=> Nội dung của bài tùy bút có ý nghĩa rất sâu sắc; vì chỉ qua hình ảnh cây tre mà nói lên được chính xác và sinh động về con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

Câu 6: Em hãy dẫn ra một số bằng chứng để thấy tre, nứa vẫn gắn bó thân thiết với đời sống con người Việt Nam.

Giải rút gọn:

+ măng tre làm thực phẩm

+ tre dùng làm vật liệu xây dựng

+ tre được sử dụng làm đồ thủ công mĩ nghệ