BÀI 2: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Từ đơn và từ phức

Câu 1: Kẻ bảng vào vở và điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp.

Giải rút gọn

1. Điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp

Câu 2: Trong Bài học đường đời đầu tiên có những từ láy mô phỏng âm thanh như véo von, hừ hừ. Hãy tìm thêm những từ láy thuộc loại này trong văn bản.

Giải rút gọn

 Trong Bài học đường đời đầu tiên có những từ láy mô phỏng âm thanh như véo von, hừ hừ. Những từ láy thuộc loại này trong văn bản: thỉnh thoảng, phanh phách, giòn giã, rung rinh, ngoàm ngoạp, hủn hoẳn.

Câu 3: Tìm và nêu tác dụng của từ láy trong các câu sau:

Giải rút gọn

Nghĩa của từ

Câu 4:  Từ ngữ trong bài Bài học đường đời đầu tiên được dùng rất sáng tạo. Một số từ ngữ được dùng theo nghĩa khác vơi nghĩa thông thường. Chẳng hạn nghèo trong nghèo sức, mưa dầm sùi sụt trong điệu hát mưa dầm sùi sụt. Hãy giải thích nghĩa thông thường của nghèo, mưa dầm sùi sụt và nghĩa trong văn bản của những từ này.

Giải rút gọn

Nghèo: Ở tình trạng không có hoặc có rất ít những gì thuộc yêu cầu tối thiểu của đời sống vật chất.

=> Nghèo sức: khả năng hoạt động, làm việc bị hạn chế, sức khỏe kém.

Mưa dầm sùi sụt: tiếng mưa nhỏ những kéo dài, rả rích. 

=> Điệu hát mưa dầm sùi sụt: Trong văn bản này, điệu hát mưa dầm sùi sụt được hiểu là điệu hát kéo dài xen lẫn chút buồn bã. 

Câu 5: Đặt câu với thành ngữ: ăn xôi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo. 

Giải rút gọn

Đặt câu với thành ngữ:

• Ăn xôi ở thì: Nó không được học hành, lại không nhà không cửa, giờ chỉ tính chuyện tạm bợ trước mắt, ăn xổi ở thì cho qua tháng này. 
• Tắt lửa tối đèn: Chúng ta phải yêu thương nhau phòng khi tối lửa tắt đèn có nhau.
• Hôi như cú mèo: Chú mày hôi như cú mèo, ta nào chịu được. 

Biện pháp tu từ

Câu 6: Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên có những hình ảnh so sánh thú vị, sinh động. Hãy tìm một số câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó. 

Giải rút gọn

• Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
• Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như 2 lưỡi liềm máy làm việc.
• Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
• Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.
• Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
• Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau.
• Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.
• Như đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cănh đau khổ vừa gây ra

Tác dụng của biện pháp so sánh: Nhân vật hiện lên sinh động, cử chỉ sống động, gần gũi như con người.