BÀI 5: THẠCH SANH

Trước khi đọc 

Câu 1: Trong thế giới tưởng tượng , những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hóa, có thể hại người hoặc giúp ích cho người. 

Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. Hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó 

Giải rút gọn

Một con kỳ lân của chiếc sừng nhọn trên đầu, thân hình là ngựa trắng và đôi cánh rực rỡ bảy sắc cầu vòng. Chiếc sừng có phép thuật hô mưa, gọi gió 

Câu 2: Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó 

Giải rút gọn

Cánh diều có thể đeo vào người và giúp ta bay lượn trên không trung, có thể điều khiển được hướng đi mình muốn 

Trong khi đọc

Câu 1: Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện. 

Giải rút gọn

- Thời gian: ngày xưa.

- Không gian: túp lều cũ dựng dưới gốc đa.

Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó?

Giải rút gọn

Lý Thông biết Thạch Sanh là người nhân hậu, nên đã lừa Thạch Sanh đi nộp mạng cho con trăn tinh thay mình 

Câu 3: Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa 

Giải rút gọn

- Thạch Sanh: Thật thà tin ngay và ra đi về lều cũ.

- Lý Thông: Hí hứng nhận phần thưởng đáng lẽ thuộc về Thạch Sanh

Câu 4: Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?

Giải rút gọn

Đó là thế giới dưới đại dương, nước ngập tràn xung quanh, các thần dân sẽ là các loài vật sinh sống ở dưới nước, có thể nói chuyện như con người.

Câu 5: Cảnh mất vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơn anh chiếc niêu bé xíu 

Giải rút gọn

Mọi người ngồi trên một mảnh đất rộng lớn, từng tốp người sẽ chia thành hàng xếp xung quanh niêu cơm. Ai ăn hết bát cơm của mình thì xếp hàng lần lượt xới tiếp cơm. 

Sau khi đọc 

Câu 1: Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?

Giải rút gọn

 Em thích truyện Thạch Sanh vì chàng dù xuất thân từ gia đình nghèo có cuộc sống và số phận đời gần gũi với nhân dân lao động nhưng lại năng xuất chúng và phẩm chất tốt đẹp để chiến đấu với lũ quái vật bảo vệ dân lành với lòng dũng cảm. 

Câu 2: Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?

Giải rút gọn

 Gia cảnh của Thạch Sanh: Thạch Sanh vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lủi thủi trong túp lều dưới gốc đa và gia tài chỉ có lưỡi búa cha để lại. 

Câu 3: Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?

Giải rút gọn

Trong chuyện Thạch Sanh đã có Trăn tinh, đại bàng. Chúng có đặc điểm khác thường:

• Trăn tinh ở miếu thờ: là một con trăn khổng lồ

• Đại bàng khổng lồ quắp đi công chúa

• Người đời ai ai cũng phải kiếp sợ vì sức mạnh của nó

Câu 4: Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị cảm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?

Giải rút gọn

Vì nếu công chúa bị câm không nói được, nhưng cô lại biết sự thật về bản chất xấu xa của Lý Thông, giám cướp công của Thạch Sanh và hãm hại chàng ta. 

Câu 5: Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.

Giải rút gọn

- Đàn thần: Tiếng đàn giúp Thạch Sanh được giải oan, giỏi thoát giúp cho công chúa biết nói, vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lí thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân. Tiếng đèn làm cho quên 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng. 

- Niêu cơm thần:  vạn người ăn cũng không thể hết. Thể hiện tấm lòng nhân đạo yêu chuộng hòa bình, cuộc sống đầy đủ no ấm của nhân dân ta.

Câu 6: Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?

Giải rút gọn

Câu 7: Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

Giải rút gọn

Kết thúc truyện là một kết thúc có hậu khi chàng lấy công chúa, mẹ con Lý Thông bị trừng phạt còn thể hiện ước mơ về công lý xã hội của nhân dân ta. Thạch Sanh là hiện thân của vẻ đẹp toàn mĩ, lý tưởng, luôn đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, cứu người dân lương thiện. Mọi hành động chàng làm đều vì cuộc sống thanh bình, tốt đẹp của nhân dân sẽ có kết thúc “ở hiền gặp lành”.

Câu 8: Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?

Giải rút gọn

- Kết cục ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân: Kết cục phù hợp thích đáng với lứa tuổi bé.

- Kết cục ở bản của Anh Động: kết cục đáng sợ, thích đáng hơn cho những kẻ ăn ở xấu xa gian ác nhận phải.

Viết kết nối với đọc

Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.

Giải rút gọn

Người dũng sĩ mà em được biết qua ti vi, báo đài là làm nghề lái taxi tải chở hàng. “Dũng sĩ”' Nguyễn Ngọc Mạnh đã dũng cảm đỡ bé 3 tuổi bị rơi từ tầng 12 chung cư xuống. Niềm vui sướng về "cái kết có hậu" khi em bé được cứu sống. Nhưng sâu xa hơn là những điều tử tế, tốt đẹp trong xã hội được lan tỏa một cách tích cực và mạnh mẽ. Anh đã nói rằng dù mọi người có gọi anh là "dũng sĩ" hay đưa anh lên làm "người hùng" thì anh vẫn là một người bình thường, phải làm công việc bình thường mà thôi.