BÀI 24: CHUYỆN CỔ NƯỚC MÌNH

Trước khi đọc

Câu 1: Em biết những câu chuyện cổ nào của nước ta?

Giải rút gọn

Câu chuyện cổ tích - thần thoại của Việt Nam: Tấm Cám, Con rồng cháu tiên, Sơn Tinh Thủy Tinh, Sự tích Hồ Gươm, Thánh Gióng,...

Câu 2: Em thích những nhân vật nào trong những câu chuyện đó? Vì sao?

Giải rút gọn

 Em thích những nhân vật như: cô Tấm, Sơn Tinh,.. bởi phẩm chất cao đẹp của những con người Viêth hiền lành, chân thật, sống với lòng hiếu thảo, tình yêu tha thiết, mạnh mẽ đứng lên chống lại cái ác, cái xấu và sự chung thuỷ qua các kiểu nhân vật.  Nhân vật được đặt trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ và vô vàn thách thức khắc nghiệt để từ đó khẳng định phẩm chất, tính cách đáng quý của mình. 

Trong khi đọc

Câu 1: Những màu sắc, đường nét miêu tả quê hương

Giải rút gọn

“Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa/ Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi”

- Qua những câu chuyện mang màu sắc cổ tích, hoang đường.

- Những bài học triết lí sống mà cha ông để lại.

Sau khi đọc 

Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Cho biết dấu hiệu giúp em nhận biết ra thể thơ đó.

Giải rút gọn

 Bài thơ được viết theo thể thơ lục bát, âm điệu nhẹ nhàng, mang màu sắc ca dao, dân ca. 

*Dấu hiệu:

 - Cứ một cặp câu lục bát (6 – 8) nối tiếp nhau.

- Gieo vần đúng.

- Nhịp chẵn.

Câu 2: Qua bài thơ, em nhận ra bóng dáng của những câu chuyện cổ nào? Tìm từ ngữ, hình ảnh gợi liên tưởng đến những câu chuyện đó.

Giải rút gọn

"Ở hiền thì lại gặp hiền": liên tưởng đến chuyện Cây tre trăm đốt, Cây khế, Thạch Sanh

"Thị thơm thị giấu người thơm": liên tưởng đến chuyện Tấm Cám

"Đẽo cày theo ý người ta": liên tưởng đến chuyện Đẽo cày giữa đường.

Câu 3: Chuyện cổ đã kể với nhà thơ những điều gì về vẻ đẹp của tình người?

Giải rút gọn

- Tình thương người bao la mênh mông và triết lí về niềm tin "ở hiền gặp lành" là ý nghĩa sâu xa, là sự tuyệt vời của truyện cổ nước mình khiến cho nhà thơ phải "yêu" và quý trọng. "

Câu 4: Tình cảm của nhà thơ với những câu chuyện cổ được thể hiện như thế nào qua hai dòng thơ trên. 

Chỉ còn chuyện cổ thiết tha

Cho tôi nhận mặt ông cha của mình

Giải rút gọn

Đọc truyện cổ nước mình tác giả như được "nhận mật", như được gặp ông cha, khám phá được bao phẩm chất tốt đẹp của tổ tiên mình. Đó là những câu chuyện vừa nhân hậu vừa thông minh, chứa đựng những kinh nghiệm sống vô cùng quý báu của cha ông. 

Câu 5:  

Tôi nghe chuyện cổ thầm thì

Lời cha ông dậy cũng vì đời sau

Hai dòng thơ trên gợi cho em những suy nghĩ gì.

Giải rút gọn

Tôi nghe truyện cổ thầm thì. Lời cha ông dạy cũng vì đời sau. Ý nói truyện cổ là lời cha ông răn dạy con cháu đời sau sống cần nhân hậu, độ lượng, công bằng, thông minh, chăm chỉ.

Câu 6: Vì sao với nhà thơ, những câu chuyện cổ "Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm"?

Giải rút gọn

Những câu chuyện cổ đó "vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm", luôn là những kinh nghiệm sống, bài học về đạo đức từ ngàn đời xưa cha ông để lại. Đó là những câu chuyện thấm đẫm tình người, tình đời. Đó cũng là lý do vì sao nhân dân ta từ người trẻ đến người già, ai cũng yêu thích truyện cổ nước mình.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) cảm nhận của em về đoạn thơ sau:

Đời cha ông với đời tôi

Như cong sông với chân trời đã xa

Chỉ còn chuyện cổ thiết tha

Cho tôi nhận mặt ông cha của mình

Giải rút gọn

Từ quá khứ đến hiện tại và hứa hẹn đến tương lai là một khoảng cách thời gian rất dài. Các truyện cổ dân gian thực sự là cầu nối quá khứ với hiện tại. Qua truyện cổ, người đọc thời nay hiểu được cha ông ngày xưa, cụ thể hiểu được đời sống vật chất và tinh thần, tâm hồn và tính cách, phong tục tập quán và các quan niệm đạo đức… của cha ông ngày xưa. Hình ảnh của cha ông ngày xưa in dấu khá rõ trong các truyện cổ dân gian. Vì vậy, có thể nói truyện cổ đã giúp chúng ta nhận biết được đời sống, tâm hôn của cha ông ngày xưa.