BÀI 1. THƠ VÀ THƠ SONG THẤT LỤC BÁT

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1 : SÔNG NÚI NƯỚC NAM

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý yếu tố khẳng định chủ quyền trong một “bản tuyên ngôn độc lập”

Soạn rút gọn:

Các yếu tố: chủ quyền lãnh thổ, địa phận

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Qua các tài liệu đã tìm hiểu, hãy trình bày bối cảnh xuất hiện bài Sông núi

nước Nam và cho biết: Vì sao bài thơ được gọi là Thơ thần?

Soạn rút gọn:

- Bối cảnh: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược nước ta. 

- Bài thơ được gọi là thơ thần bởi theo tương truyền rằng một đêm, quân sĩ nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát có tiếng ngâm bài thơ này. 

Câu 2: Xác định đặc điểm thể loại của bài thơ (số dòng, số chữ, niêm, luật và cách

hiệp vần ở bản phiên âm).

Soạn rút gọn:

- Bài thơ có 4 dòng, 28 chữ. Chữ thứ hai của câu 1 là “trắc” niệm với chữ thứ hai của câu 4 cũng là “trắc”, chữ thứ hai của câu 2 là “bằng” niệm với chữ thứ hai của câu 3 cũng là “bằng”.

- Vần: chỉ hiệp theo một vần ở các câu 1, 2 và 4 (cư – thư – hư).

Câu 3: Hai dòng thơ đầu khẳng định điều gì? Các từ ngữ “Nam quốc”, “Nam đế”, “tiệt nhiên", “định phận”, “thiên thư” đóng vai trò gì trong việc khẳng định điều đó?

Soạn rút gọn:

- Hai câu thơ đầu chính là lời khẳng định chủ quyền của tác giả. 

- Các từ ngữ đóng vai trò: Nhấn mạnh chủ quyền lãnh thổ thuộc về người Nam, đồng thời khẳng định tính chính danh, không thể tranh cãi.

Câu 4. Phân tích hai dòng thơ cuối để làm rõ nội dung (tư tưởng và tình cảm) mà

tác giả muốn thể hiện.

Soạn rút gọn:

- Hai dòng thơ cuối là lời tuyên ngôn hùng hồn về ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc. 

- Câu hỏi tu từ đưa ra như một lời chất vấn nhằm khẳng định lại một lần nữa chủ quyền quốc gia dân tộc, cảnh báo rằng những kẻ đi xâm lược đất nước của dân tộc khác đều là đang làm trái với ý trời. 

- Kẻ đi cướp nước cuối cùng rồi cũng sẽ bị “đánh cho tơi bời”.

Câu 5:  Theo em, hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối có mối liên hệ như thế nào?

Soạn rút gọn:

- Có mối liên hệ chặt chẽ với nhau về mặt tư tưởng cũng như cảm xúc.

- Hai câu thơ đầu là lời khẳng định chủ quyền của đất nước đến hai câu thơ tiếp theo, tác giả thể hiện ý chí chiến đấu mãnh liệt.

Câu 6: Bài Sông núi nước Nam gợi lên trong em những tình cảm, cảm xúc gì? Theo em, nội dung tư tưởng bài thơ có ý nghĩa như thế nào với thế hệ trẻ ngày nay?

Soạn rút gọn:

- Niềm tự hào dân tộc cũng như hiểu thêm về lòng yêu nước nồng nàn và sâu sắc có từ ngàn đời của dân tộc ta. 

- Là lời nhắc nhở, động viên cho giới trẻ luôn cố gắng phấn đấu, phát huy hết khả năng để xứng đáng với công dựng nước và giữ nước của ông cha ta.