BÀI 2. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ NÔM

CẢNH NGÀY XUÂN ( NGUYỄN DU)       

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý việc sử dụng từ ngữ để miêu tả mùa xuân

Soạn rút gọn:

Mùa xuân được miêu tả qua các từ ngữ chỉ thời gian “con én đưa thoi”, “cỏ non”, "hoa lê" đều là những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp

Câu 2: Lễ hội mùa xuân được khắc họa qua các hình ảnh nào?

Soạn rút gọn:

- Mùa xuân không chỉ đẹp bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn bởi những lễ hội rực rỡ, náo nhiệt. 

- Bức tranh lễ hội hiện lên với không khí náo nhiệt, đông vui

- Lễ hội mùa xuân còn có những hoạt động truyền thống thể hiện lòng thành kính, tưởng nhớ tổ tiên

- Khung cảnh thiên nhiên trong lễ hội cũng vô cùng tươi đẹp

Câu 3: Cảnh vật buổi chiều được miêu tả có gì khác với cảnh vật buổi sáng?

Soạn rút gọn:

- Cảnh vật buổi sáng được miêu tả với những vẻ đẹp tinh khôi, giàu sức sống, niềm vui, sự rộn ràng, náo nức. 

- Ngược lại, cảnh vật buổi chiều cũng đẹp nhưng lại là vẻ đẹp trầm buồn, nao nao, mất đi cái háo hức tươi vui lúc sáng. 

=> Lí do: sự ảnh hưởng của lòng người khi mới bắt đầu ngày lễ hội và khi đã kết thúc.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1:  Đoạn trích Cảnh ngày xuân kể lại việc gì? Nêu bố cục.

Soạn rút gọn:

- Đoạn trích kể lại việc hai chị em Thúy Kiều đi du xuân trong tiết Thanh minh. 

- Bố cục:

+ Mở đầu (4 câu đầu): Giới thiệu cảnh sắc thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp.

+ Thân bài (8 câu tiếp): Miêu tả cảnh lễ hội Thanh minh náo nhiệt, đông vui.

+ Kết thúc (6 câu cuối): Tả cảnh chị em Kiều trở về sau khi du xuân 

Câu 2: Qua bốn dòng thơ đầu, em hình dung quang cảnh mùa xuân được Nguyễn Du miêu tả như thế nào?

Soạn rút gọn:

- Mở đầu bài thơ , Nguyễn Du đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, tràn đầy sức sống

- Bằng những hình ảnh thơ mộng, giàu sức gợi cảm, tác giả đã đưa người đọc vào một thế giới mùa xuân rực rỡ, đầy sức sống.

Câu 3: Lễ hội trong tiết thanh minh được miêu tả qua những hình ảnh nào trong tám dòng thơ tiếp theo?

Soạn rút gọn:

Hình ảnh: gần xa nô nức, yến anh, chị em, bộ hành, tài tử giai nhân, ngựa xe, áo quần, ngổn ngang, tro tiền giấy…

Câu 4: Hãy so sánh bức tranh thiên nhiên ở bốn dòng thơ đầu và sáu dòng thơ cuối, phân tích để thấy được mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng của chị em Thuý Kiều trong đoạn trích.

Soạn rút gọn:

- 4 câu thơ đầu, bức tranh thiên nhiên hiện lên với những hình ảnh quen thuộc của mùa xuân tạo nên một khung cảnh tràn đầy sức sống và mang âm hưởng vui tươi, náo nhiệt.

- 6 dòng thơ cuối, bức tranh thiên nhiên lúc này nhuốm màu buồn bã, ảm đạm, cảm giác bâng khuâng xen lẫn tiếc nuối khi hội tàn.

Câu 5: Khái quát những thành công về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và lễ hội ngày xuân của Nguyễn Du trong đoạn trích Cảnh ngày xuân (việc sử dụng ngôn từ, xây dựng hình ảnh; những biện pháp nghệ thuật chủ yếu; thể thơ lục bát....).

Soạn rút gọn:

- Ngôn ngữ giàu sức gợi hình, gợi cảm, giúp cho người đọc hình dung ra một cách sống động khung cảnh mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ.

- Thành công trong việc xây dựng hình ảnh: sinh động, mang đậm dấu ấn cá nhân.

- Biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ... tăng sức gợi tả, gợi cảm cho câu thơ. Bút pháp tả cảnh ngụ tình giúp cho cảnh vật thiên nhiên như hòa quyện với tâm trạng con người.

- Thể thơ lục bát được sử dụng một cách linh hoạt, uyển chuyển, giúp cho câu thơ du dương, mượt mà, dễ đi vào lòng người.

Câu 6: Trong đoạn trích trên, em thích nhất hình ảnh nào? Vì sao?

Soạn rút gọn:

- Hình ảnh: 

"Cỏ non xanh tận chân trời

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"

- Đây là một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, rực rỡ và đầy sức sống. 

- Hình ảnh "cỏ non xanh tận chân trời" gợi ra một không gian rộng mở, mênh mông, tạo cảm giác choáng ngợp trước vẻ đẹp của thiên nhiên.

- Hình ảnh "cành lê trắng điểm một vài bông hoa" là điểm nhấn cho bức tranh. Cành lê trắng mỏng manh, tinh khiết, điểm xuyết trên nền xanh non của cỏ tạo nên một bức tranh hài hòa, thanh tao. 

=> Sự kết hợp giữa hai hình ảnh đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên hoàn chỉnh, vừa có sự rộng mở, khoáng đạt, vừa có sự tinh tế, thanh tao. 

=> Bức tranh này không chỉ đẹp bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn đẹp bởi tâm hồn con người.