BÀI 4. TRUYỆN NGẮN

LÀNG (KIM LÂN)

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý các chi tiết khắc họa nhân vật ông lão trong truyện

Soạn rút gọn:

- Ông lão náo nức bước ra khỏi phòng thông tin

- Ông ngồi vào 1 cái quán gần đấy, hút thuốc lào, uống chè tươi

- Chóp chép cái miệng ngẫm nghĩ, bao nhiêu ý nghĩ vui thích

Câu 2: Thông tin nào ông lão nghe được tác động mạnh đến ông? Tác động như thế nào?

Soạn rút gọn:

- Thông tin ông nghe rằng làng Chợ Dầu của ông đi theo Tây, làm Việt gian.

- Thông tin đó làm “cổ họng ông lão nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rân… không thể không tin”.

Câu 2: Đây là lời đối thoại hay độc thoại?

Soạn rút gọn:

Đây là lời độc thoại.

Câu 3:  Điều gì diễn ra trong tâm trạng của ông Hai?

Soạn rút gọn:

Tâm trạng của ông Hai là tâm trạng đau đớn, tủi nhục, xót thương cũng như căm giận những bè lũ Việt gian bán nước.

Câu 4. Đây là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?

Soạn rút gọn:

Đây là lời dẫn gián tiếp.

Câu 5: Chú ý các chi tiết thể hiện tâm trạng của nhân vật ông Hai.

Soạn rút gọn:

Khi nói chuyện với bà Hai: thái đội vừa bực bội, vừa đau đớn, cố kìm nén, ông gắt bà vô cớ, trằn trọc thở dài, lo lắng đến mức chân tay bủn rủn, nín thở, lắng nghe, không nhúc nhích…

 Câu 6: Điều gì khiến ông Hai sợ nhất?

Soạn rút gọn:

Việc mụ chủ nhà chèn ép làm vợ chồng ông khổ.

Câu 7: Hình dung tâm trạng ông Hai khi nghe những lời nói của bà chủ nhà.

Soạn rút gọn:

Ông Hai rơi vào bế tắc, và quanh quẩn trong lựa chọn đi hay ở cũng như lo sợ tương lai không biết nên đi đâu, làm gì.

Câu 8: Hãy dự đoán ông Hai sẽ trả lời như thế nào trước câu hỏi này?

Soạn rút gọn:

Ông Hai sẽ gạt phăng đi và nói rằng : “Không, tôi không thể quay về được nữa”.

Câu 9: Ông Hai khoe điều gì? Điều ông khoe có gì khác thường không?

Soạn rút gọn:

- Ông Hai khoe nhà ông bị đốt nhẵn, nhưng trên hết là làng ông không hề đi theo giặc như lời mọi người đồn thổi.

- Điều ông khoe là vô cùng khác thường, bởi lẽ khi tài sản bị mất thì con người ta thường sẽ buồn và tiếc vô cùng; nhưng ông Hai thì không.

Câu 10: Vì sao bà chủ nhà thay đổi với gia đình ông Hai?

Soạn rút gọn:

Vì mụ biết tin làng Chợ Dầu của ông lão không hề đi theo Việt gian như lời đồn.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Tóm tắt cốt truyện và xác định nhân vật chính của truyện.

Soạn rút gọn:

- Tóm tắt cốt truyện:

+ Truyện xoay quanh nhân vật ông Hai, một lão nông dân chất phác, yêu làng, yêu nước, sống ở làng Chợ Dầu trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. 

+ Do giặc Pháp càn quét, ông Hai cùng dân làng phải tản cư. 

+ Khi ở nơi tản cư, nghe tin đồn giặc Pháp đã chiếm làng, ông Hai vô cùng đau khổ, tuyệt vọng. Niềm tin vào làng, vào cách mạng bị lung lay. 

+ Tuy nhiên, sau khi được cán bộ giải thích, ông Hai hiểu ra sự thật và lấy lại được niềm tin. Ông hăng hái tham gia công việc chung, góp phần cùng dân làng đánh giặc, giữ làng.

- Nhân vật chính: Ông Hai

Câu 2: Hãy nêu tình huống truyện và chỉ ra tác dụng của tình huống trong việc khắc hoạ nhân vật và chủ đề của tác phẩm.

Soạn rút gọn:

- Tình huống truyện: 

+ Ông Hai, một lão nông dân chất phác, yêu làng, yêu nước phải đối mặt với tình huống trớ trêu đầy bi kịch khi nghe tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc. 

+ Tình huống này xuất hiện bất ngờ, như sét đánh ngang tai, khiến ông rơi vào trạng thái hoang mang, tuyệt vọng.

- Ý nghĩa tình huống: thể hiện sức mạnh to lớn của tình yêu quê hương, lòng yêu nước, khẳng định niềm tin vào con đường cách mạng của người nông dân Việt Nam.

Câu 3: Tìm những chi tiết thể hiện diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai trong truyện. Qua đó, hãy nêu nhận xét của em về nhân vật ông Hai và nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của nhà văn Kim Lân.

Soạn rút gọn:

- Khi đang vui mừng tin thắng trận ở khắp nơi thì ông Hai nghe tin dữ: làng chợ Dầu theo giặc làm Việt gian, ông bất ngờ, choáng váng “cổ ông lão nghẹn ắng lại. Da mặt tê rân rân", "tưởng như đến không thở được"

- Về tới nhà ông tủi hổ, lo lắng khi thấy đàn con. Niềm tin, sự ngờ vực giằng xé mạnh trong tâm trạng ông Hai. “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?".

- Nghe thấy tiếng chửi bọn Việt gian “ông cúi gằm mặt xuống mà đi”, nỗi tủi hổ khiến ông không dám ló mặt ra ngoài

- Lúc nào cũng nơm nớp lo sợ, thấy đám đông tụ tập nhắc tới hai chữ Cam nhông, Việt gian ông lại chột dạ.

- Tình yêu làng quê và tình yêu làng trong ông có cuộc xung đột lớn, gay gắt. Ông Hai dứt khoát chọn theo cách mạng “Làng yêu thì yêu thật, nhưng làng theo giặc thì phải thù”.

- Ông Hai chỉ biết tâm sự nỗi lòng mình với đứa con chưa hiểu sự đời.

- Khi nghe tin cải chính, ông Hai vui mừng biết bao. Ông mua quà cho con, chạy đi khắp nơi khoe “ Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ. Đối nhẵn".

- Nhận xét:

+ Ông Hai là đại diện cho những người nông dân yêu làng, yêu nước. Dù có đi tản cư, nhưng trong ông vẫn một lòng nhớ về ngôi làng thân yêu của mình.

+ Qua nhân vật ông Hai, tác giả đã ca ngợi tình yêu quê hương, lòng yêu nước, đồng thời khẳng định niềm tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.

Câu 4: Em có ấn tượng gì về ngôn ngữ của các nhân vật trong truyện? Vì sao?

Soạn rút gọn:

Ngôn ngữ của các nhân vật đều mang đậm tính chất dân dã, mộc mạc, gần gũi với đời thường, phù hợp với hoàn cảnh và tính cách của từng người.

Câu 5: Theo em, tại sao nhà văn đặt tên cho tác phẩm là Làng mà không phải Làng Chợ Dầu?

Soạn rút gọn:

- "Làng" không chỉ là tên gọi một địa danh cụ thể mà còn là biểu tượng cho nhiều giá trị tinh thần sâu sắc.

- Kim Lân muốn nhấn mạnh vai trò trung tâm của làng quê trong tác phẩm:

+ Làng Chợ Dầu không chỉ là một địa danh bình thường mà còn là đại diện cho những làng quê Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Pháp. 

+ Nơi đây là nơi tập trung những con người yêu nước, gắn bó với quê hương, làng xóm, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Câu 6: Hãy tưởng tượng: Nếu nhân vật ông Hai trong tác phẩm của Kim Lân sống ở làng Chợ Dầu trong bối cảnh cuộc sống hôm nay thì em nghĩ ông sẽ chia sẻ với mọi người điều gì về làng quê của mình?

Soạn rút gọn:

- Làng Chợ Dầu ngày nay đã có những đổi thay vượt bậc so với thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

- Nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, cùng với sự nỗ lực của người dân, làng quê đã trở nên khang trang, hiện đại, đời sống người dân được nâng cao.

- Ông Hai sẽ tự hào khoe với mọi người về những đổi thay tích cực của làng quê. Ông cũng sẽ kể về những thành tựu của người dân trong học tập, công tác, góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

- Tuy nhiên, ông Hai cũng có những trăn trở, lo âu về vấn đề môi trường đang ngày càng bị ô nhiễm và việc giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của làng quê trong bối cảnh hội nhập quốc tế.