BÀI 2. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ NÔM

CẢNH NGÀY XUÂN ( NGUYỄN DU)      

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý việc sử dụng từ ngữ để miêu tả mùa xuân

Giải nhanh:

Các từ ngữ chỉ thời gian “con én đưa thoi”, “cỏ non”, hoa lê đều là những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp

Câu 2:  Lễ hội mùa xuân được khắc họa qua các hình ảnh nào?

Giải nhanh:

- Mùa xuân không chỉ đẹp bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn bởi những lễ hội rực rỡ, náo nhiệt. 

- Bức tranh lễ hội hiện lên với không khí náo nhiệt, đông vui: Dòng người đi trẩy hội đông đúc, chen chúc nhau như dòng nước chảy xiết. Những chàng trai, cô gái đẹp diện những bộ trang phục rực rỡ, tạo nên khung cảnh sôi động, tưng bừng.

- Lễ hội mùa xuân còn có những hoạt động truyền thống thể hiện lòng thành kính, tưởng nhớ tổ tiên:

+ Mọi người đi tảo mộ, dọn dẹp phần mộ của người thân, thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn. 

+ Sau đó, họ lại cùng nhau đi chơi hội, tận hưởng bầu không khí tưng bừng, náo nhiệt.

- Khung cảnh thiên nhiên trong lễ hội cũng vô cùng tươi đẹp: Bầu trời cao rộng, trong xanh, cỏ cây xanh non mơn mởn, điểm xuyết những bông hoa lê trắng tinh khôi. 

=> Niềm hân hoan chào đón mùa xuân mới, đồng thời gửi gắm những ước mơ về cuộc sống tốt đẹp.

Câu 3: Cảnh vật buổi chiều được miêu tả có gì khác với cảnh vật buổi sáng?

Giải nhanh:

- Cảnh vật buổi sáng được miêu tả với những vẻ đẹp tinh khôi, giàu sức sống, niềm vui, sự rộn ràng, náo nức. 

- Cảnh vật buổi chiều cũng đẹp nhưng lại là vẻ đẹp trầm buồn, nao nao, mất đi cái háo hức tươi vui lúc sáng. Lí do là bởi sự ảnh hưởng của lòng người khi mới bắt đầu ngày lễ hội và khi đã kết thúc.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Đoạn trích Cảnh ngày xuân kể lại việc gì? Nêu bố cục.

Giải nhanh:

- Kể lại việc hai chị em Thúy Kiều đi du xuân trong tiết Thanh minh. Qua đó, tác giả miêu tả bức tranh thiên nhiên và cảnh lễ hội mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ, đồng thời thể hiện tâm trạng của hai chị em Kiều.

- Bố cục:

+ Mở đầu (4 câu đầu): Giới thiệu cảnh sắc thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp.

+ Thân bài (8 câu tiếp): Miêu tả cảnh lễ hội Thanh minh náo nhiệt, đông vui.

+ Kết thúc (6 câu cuối): Tả cảnh chị em Kiều trở về sau khi du xuân 

Câu 2: Qua bốn dòng thơ đầu, em hình dung quang cảnh mùa xuân được Nguyễn Du miêu tả như thế nào?

Giải nhanh:

- Thế giới mùa xuân rực rỡ, đầy sức sống.

+ Hình ảnh "con én đưa thoi" gợi ra nhịp sống hối hả, tấp nập của mùa xuân. 

+ "Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi" cho ta biết thời điểm đẹp nhất của mùa xuân đã đến. 

+ Bầu trời cao rộng, trong xanh được thể hiện qua hình ảnh "cỏ non xanh tận chân trời". Điểm xuyết trên nền cỏ xanh là những bông hoa lê trắng tinh khôi, tạo nên bức tranh thanh tao, tinh tế. 

- Bức tranh mùa xuân không chỉ đẹp bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn bởi không khí ấm áp, tràn đầy sức sống: Tiếng chim én hót líu lo, tiếng cười nói của người đi chơi hội tạo nên một bầu không khí náo nhiệt, vui tươi. 

Câu 3: Lễ hội trong tiết thanh minh được miêu tả qua những hình ảnh nào trong tám dòng thơ tiếp theo?

Giải nhanh:

Hình ảnh: gần xa nô nức, yến anh, chị em, bộ hành, tài tử giai nhân, ngựa xe, áo quần, ngổn ngang, tro tiền giấy…

Câu 4: Hãy so sánh bức tranh thiên nhiên ở bốn dòng thơ đầu và sáu dòng thơ cuối, phân tích để thấy được mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng của chị em Thuý Kiều trong đoạn trích.

Giải nhanh:

- Ở 4 câu thơ đầu, bức tranh thiên nhiên hiện lên với những hình ảnh quen thuộc của mùa xuân. Tất cả tạo nên một khung cảnh tràn đầy sức sống và mang âm hưởng vui tươi, náo nhiệt.

- 6 dòng thơ cuối, bức tranh thiên nhiên lúc này nhuốm màu buồn bã, ảm đạm.

Câu 5: Khái quát những thành công về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và lễ hội ngày xuân của Nguyễn Du trong đoạn trích Cảnh ngày xuân (việc sử dụng ngôn từ, xây dựng hình ảnh; những biện pháp nghệ thuật chủ yếu; thể thơ lục bát....).

Giải nhanh:

- Ngôn ngữ giàu sức gợi hình, gợi cảm, giúp cho người đọc hình dung ra một cách sống động khung cảnh mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ.

- Những hình ảnh trong thơ đều rất quen thuộc với đời sống con người, nhưng qua ngòi bút của Nguyễn Du, chúng trở nên sinh động, mang đậm dấu ấn cá nhân.

- Tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ... để tăng sức gợi tả, gợi cảm cho câu thơ. Bút pháp tả cảnh ngụ tình được sử dụng một cách thành công, giúp cho cảnh vật thiên nhiên như hòa quyện với tâm trạng con người.

- Thể thơ lục bát được sử dụng một cách linh hoạt, uyển chuyển, giúp cho câu thơ du dương, mượt mà, dễ đi vào lòng người.

Câu 6: Trong đoạn trích trên, em thích nhất hình ảnh nào? Vì sao?

Giải nhanh:

Hình ảnh 

"Cỏ non xanh tận chân trời

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"

- Đây là một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, rực rỡ và đầy sức sống.

- Hình ảnh "cỏ non xanh tận chân trời" gợi ra một không gian rộng mở, mênh mông. 

- Hình ảnh "cành lê trắng điểm một vài bông hoa" là điểm nhấn cho bức tranh. Cành lê trắng mỏng manh, tinh khiết, điểm xuyết trên nền xanh non của cỏ tạo nên một bức tranh hài hòa, thanh tao. 

=> Bức tranh thiên nhiên hoàn chỉnh, vừa có sự rộng mở, khoáng đạt, vừa có sự tinh tế, thanh tao. Bức tranh này không chỉ đẹp bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn đẹp bởi tâm hồn con người.