BÀI 4. TRUYỆN NGẮN

CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG ( O. HEN-RY)

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Giôn-xi mong muốn điều gì?

Giải nhanh:

Nhìn thấy chiếc lá thường xuân cuối cùng rời khỏi cành.

Câu 2: “Chiếc lá cuối cùng” có ý nghĩa như thế nào với Giôn-xi?

Giải nhanh:

Chính là mốc đo thời gian cho sự sống của Giôn-xi, cũng là tia hy vọng duy nhất của cô nàng.

Câu 3:  “Chuyến đi xa xôi bí ẩn” muốn chỉ điều gì?

Giải nhanh:

Ám chỉ cái chết.

Câu 4: Hoàn cảnh ở đây có tác dụng gì?

Giải nhanh:

Như một sự thử thách. Trước đó thời tiết rất đẹp nhưng sau đó là gió mưa như đặt dây thưởng xuân vào nghịch cảnh và khiến cho Giôn-xi cảm thấy mất hết hy vọng; để rồi sau đó chiếc lá vẫn nằm trên cây như một sự khẳng định ngoan cường.

Câu 5: Hình dung thái độ và tình cảm của Giôn-xi khi thấy “chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó”.

Giải nhanh:

Giôn-xi sẽ cảm thấy thật bất ngờ, ngỡ ngàng, không ngờ sau cái đêm mưa bão như vậy mà chiếc lá vẫn ngoan cố bám trụ và cô như được tiếp thêm sức mạnh.

Câu 6: Suy luận: Vì sao Giôn-xi bình phục?

Giải nhanh:

Chiếc lá thường xuân cuối cùng vẫn kiên cường nằm đó sau trận gió và bão tuyết. Điều này khiến cô có hy vọng, rằng căn bệnh của mình sẽ khỏi và mình sẽ sớm khỏe mình.

Câu 7: Sự việc cụ Bơ-men mất tạo nên điều bất ngờ gì?

Giải nhanh:

Cụ Bơ-men mất nhưng đã thắp sáng lên niềm tin về sự sống mãnh liệt cho một cô gái trẻ.

Câu 7: Kết thúc truyện giúp người đọc hiểu ra điều gì?

Giải nhanh:

- Những bức tranh kiệt tác đôi khi không phải là những bức tranh được đóng khung với giá hàng triệu đô, được triển lãm trong những bảo tàng rộng lớn. 

- Chỉ khi nghệ thuật mang lại giá trị sống cho con người, thì đó mới là bức tranh kiệt tác.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Tóm tắt truyện trong khoảng 5-7 dòng. Nhan đề Chiếc lá cuối cùng có liên quan như thế nào đến nội dung câu chuyện?

Giải nhanh:

Giôn-xi, một họa sĩ trẻ, mắc bệnh viêm phổi và chìm đắm trong tuyệt vọng. Cô tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng ngoài cửa sổ rụng xuống, cô cũng sẽ qua đời. Nhìn theo từng chiếc lá rụng, Giôn-xi càng suy sụp.Biết được điều này, cụ Bơ-men, một họa sĩ già, đã âm thầm vẽ một chiếc lá thường xuân lên khung cửa sổ vào đêm bão giông. Khi Giôn-xi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn nguyên vẹn sau cơn bão, cô đã lấy lại niềm hy vọng và chiến thắng được bệnh tật. Tuy nhiên, vì quá sức trong đêm vẽ lá, cụ Bơ-men đã mắc bệnh sưng phổi và qua đời.Truyện ngắn "Chiếc lá cuối cùng" ca ngợi tình yêu thương cao cả, sự hy sinh thầm lặng và sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống.

=> Nhan đề mặc dù đơn giản nhưng lại ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện mối liên hệ mật thiết với nội dung tác phẩm. 

- Trên phương diện biểu tượng, chiếc lá thường xuân ngoài cửa sổ đại diện cho niềm hy vọng và sự sống mong manh của Giôn-xi

- Khi những chiếc lá rụng dần, hy vọng sống của Giôn-xi cũng dần tan biến, dẫn đến tâm trạng tuyệt vọng. 

- Chiếc lá cuối cùng được cụ Bơ-men, người họa sĩ già, vẽ lên khung cửa sổ tượng trưng cho niềm tin và hy vọng vào sự sống. Chiếc lá ấy đã khơi dậy trong Giôn-xi ý chí chiến đấu với bệnh tật và giành lại sự sống.

Về chủ đề chính, nhan đề thể hiện sức mạnh của tình yêu thương và lòng nhân ái. Cụ Bơ-men đã âm thầm vẽ chiếc lá cuối cùng, hy sinh sức khỏe của mình để mang đến niềm hy vọng cho Giôn-xi. Chiếc lá ấy là minh chứng cho tình yêu thương cao cả có thể chiến thắng mọi khó khăn, thử thách. Nêu bật sự hy sinh thầm lặng. Cụ Bơ-men âm thầm vẽ chiếc lá , thể hiện tinh thần hy sinh thầm lặng vì người khác. Chiếc lá ấy là biểu tượng cho những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

Về mặt nghệ thuật, nhan đề tạo sự hồi hộp, gay cấn cho câu chuyện. Số phận của chiếc lá thường xuân bên ngoài cửa sổ thu hút sự chú ý của người đọc, tạo nên mạch truyện hấp dẫn. Sự xuất hiện của chiếc lá cuối cùng được vẽ lên khung cửa sổ là một bước ngoặt bất ngờ, mang đến niềm hy vọng cho Giôn-xi và người đọc.

Câu 2: Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Dẫn ra và phân tích tác dụng của một số lời người kể chuyện và lời nhân vật.

Soạn chi tiết:

- Truyện được kể ở ngôi thứ ba.

- Một số lời người kể chuyện và lời nhân vật:

+ Người kể chuyện: “Sang đến nơi, họ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ… Một cơn mưa lạnh lẽo, dai dẳng vẫn đang rơi, lẫn cùng với tuyết…”.

+ Lời nhân vật: “…Hôm nay nó sẽ rụng thôi và cùng lúc đó thì em sẽ chết”.

Tác dụng :  Tường thuật lại câu chuyện, miêu tả khung cảnh và các nhân vật một cách khái quát.

Câu 3: Tình huống truyện có gì hấp dẫn? Kết thúc truyện có gì độc đáo? Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men sẽ vẽ chiếc lá trên tường thì câu chuyện có còn hấp dẫn không? Vì sao?

Soạn chi tiết:

Sự hấp dẫn của tình huống truyện:

-Sự đối lập giữa sự sống và cái chết: Giôn-xi, một họa sĩ trẻ, mắc bệnh viêm phổi và chìm đắm trong tuyệt vọng. Cô tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng ngoài cửa sổ rụng xuống, cô cũng sẽ qua đời. Niềm tin này khiến Giôn-xi ngày càng suy sụp, sức khỏe yếu đi.

-Sự hy sinh cao cả: Cụ Bơ-men, một họa sĩ già, và Xiu, bạn cùng phòng của Giôn-xi, chứng kiến tình trạng của Giôn-xi và vô cùng lo lắng. Họ quyết định vẽ một chiếc lá thường xuân lên khung cửa sổ vào đêm bão giông để mang lại hy vọng cho Giôn-xi.

-Bất ngờ và hồi hộp: Chiếc lá cuối cùng bên ngoài cửa sổ rụng xuống trong đêm bão, nhưng trên khung cửa sổ lại xuất hiện một chiếc lá mới. Chi tiết này tạo nên sự bất ngờ, hồi hộp cho câu chuyện và khơi gợi niềm hy vọng cho Giôn-xi.

Kết thúc truyện độc đáo:

-Sự hy sinh thầm lặng: Cụ Bơ-men vì quá sức trong đêm vẽ lá đã mắc bệnh sưng phổi và qua đời. Sự hy sinh thầm lặng của cụ Bơ-men mang đến một kết thúc đầy bất ngờ và xúc động cho câu chuyện.

-Thông điệp sâu sắc: Cái chết của cụ Bơ-men đối lập với sự hồi phục của Giôn-xi, thể hiện sức mạnh của niềm tin và hy vọng, đồng thời ca ngợi tình yêu thương cao cả và tinh thần hy sinh thầm lặng.

Câu chuyện sẽ mất đi tính hấp dẫn nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men vẽ chiếc lá:

-Mất đi yếu tố bất ngờ: Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men vẽ chiếc lá, yếu tố bất ngờ và hồi hộp sẽ không còn, khiến câu chuyện trở nên đơn điệu.

-Mất đi ý nghĩa hy vọng: Việc Giôn-xi tự mình nhìn thấy chiếc lá và lấy lại niềm tin mang ý nghĩa sâu sắc hơn so với việc biết được sự thật từ người khác.

-Mất đi thông điệp về tình yêu thương: Sự hy sinh thầm lặng của cụ Bơ-men là điểm nhấn quan trọng trong câu chuyện, thể hiện sức mạnh của tình yêu thương và lòng nhân ái. Nếu Xiu và Giôn-xi biết sự thật, ý nghĩa hy sinh này sẽ bị giảm đi.

Câu 4: Phân tích tâm trạng của Giôn-xi qua hai lần yêu cầu "kéo mành lên". Vì sao "chiếc lá cuối cùng” đã giúp Giôn-xi hồi sinh?

Soạn chi tiết:

Hai lần yêu cầu "kéo mành lên" thể hiện sự thay đổi rõ rệt trong tâm trạng của Giôn-xi:

Lần 1:

• Tâm trạng tuyệt vọng: Giôn-xi chìm trong tuyệt vọng, tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng xuống, cô cũng sẽ qua đời.
• Sự ám ảnh: Giôn-xi liên tục nhìn ra ngoài cửa sổ, đếm từng chiếc lá rụng, tâm trạng ngày càng trở nên nặng nề và u ám.

Lần 2:

• Hy vọng le lói: Sau khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn bám trên cây, Giôn-xi cảm thấy bất ngờ và xuất hiện tia hy vọng le lói.
• Sự thay đổi tích cực: Giôn-xi yêu cầu Xiu kéo mành lên một cách mạnh mẽ hơn, giọng nói cũng trở nên rõ ràng và có sức sống.
• Mong muốn được sống: Giôn-xi bắt đầu quan tâm đến việc ăn uống, muốn soi gương và thậm chí muốn vẽ tranh, thể hiện mong muốn được sống mãnh liệt.

"Chiếc lá cuối cùng" đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Giôn-xi hồi sinh:

• Biểu tượng của niềm hy vọng: Chiếc lá cuối cùng tượng trưng cho sự sống và niềm hy vọng, là động lực giúp Giôn-xi vượt qua tâm lý tuyệt vọng.
• Sức mạnh của niềm tin: Khi nhìn thấy chiếc lá vẫn còn bám trụ, Giôn-xi tin tưởng rằng mình có thể chiến thắng bệnh tật. Niềm tin này là nguồn sức mạnh giúp cô hồi phục sức khỏe.
• Lòng nhân ái và sự hy sinh: Chiếc lá cuối cùng là minh chứng cho tình yêu thương và sự hy sinh thầm lặng của cụ Bơ-men và Xiu dành cho Giôn-xi. Tình cảm này đã sưởi ấm tâm hồn Giôn-xi và giúp cô có thêm động lực để sống.

Như vậy, hai lần yêu cầu "kéo mành lên" cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong tâm trạng của Giôn-xi từ tuyệt vọng đến hy vọng. "Chiếc lá cuối cùng" đóng vai trò then chốt trong việc giúp Giôn-xi hồi sinh nhờ tượng trưng cho niềm hy vọng, khơi dậy niềm tin và thể hiện sức mạnh của tình yêu thương.

Câu 5: Nếu là Giôn-xi, em sẽ có suy nghĩ, cảm xúc như thế nào khi nghe Xiu kể lại sự việc cụ Bơ-men đã qua đời vì sưng phổi sau đêm vẽ “chiếc là cuối cùng"?

Soạn chi tiết:

Nếu là Giôn-xi, khi nghe Xiu kể lại sự việc cụ Bơ-men đã qua đời vì sưng phổi sau đêm vẽ "chiếc lá cuối cùng", em sẽ trải qua một cú sốc lớn và có nhiều suy nghĩ, cảm xúc phức tạp.

• Bàng hoàng, sửng sốt: Ban đầu, em sẽ vô cùng bất ngờ và sửng sốt khi biết tin cụ Bơ-men đã qua đời. Hình ảnh cụ Bơ-men, một người nghệ sĩ già yếu, miệt mài vẽ tranh trong đêm bão giông để cứu sống em sẽ hiện lên trong tâm trí, khiến em cảm thấy bàng hoàng và xót xa.
• Biết ơn, trân trọng: Sau cú sốc ban đầu, em sẽ cảm thấy vô cùng biết ơn cụ Bơ-men vì tình yêu thương cao cả và sự hy sinh thầm lặng của cụ. Nhờ có cụ, em đã có thêm niềm tin và hy vọng để chiến thắng bệnh tật. Em sẽ trân trọng hơn cuộc sống mà mình đang có và cố gắng sống thật tốt để không phụ lòng hy sinh của cụ Bơ-men.
• Quyết tâm, mạnh mẽ: Cái chết của cụ Bơ-men sẽ trở thành động lực để em sống mạnh mẽ và quyết tâm hơn. Em sẽ trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống và nỗ lực để đạt được ước mơ của mình. Em sẽ luôn ghi nhớ ơn nghĩa của cụ Bơ-men và cố gắng sống một cuộc đời ý nghĩa để xứng đáng với sự hy sinh cao cả của cụ.

Câu 6: Vì sao "chiếc lá cuối cùng" mà cụ Bơ-men vẽ lại được coi là một "kiệt tác"? Theo em, truyện nhằm gửi đến người đọc thông điệp gì?

Soạn chi tiết:

Nói chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác, bởi đó là một bức tranh hoàn hảo và siêu thực. Nó giống thật đến nỗi cả Giôn-xi và Xiu đều bị nhầm tưởng đó là chiếc lá thường xuân thật đang cố bám níu trên bức tường gạch, mặc dù cả hai cô đều là họa sỹ.

- Thứ hai, điều quan trọng khiến bức họa trở thành kiệt tác, đó là bởi nó đã cứu sống được Giôn-xi. Chiếc lá thường xuân cuối cùng ấy đã mang lại nghị lực, khát vọng được sống cho cô họa sĩ trẻ đáng thương. Sau bao nhiêu gió bão, chiếc lá vẫn kiên cường bám trên bức tường gạch khiến cho Giôn-xi hiểu ra mình cần phải mạnh mẽ để sống tiếp.

- Thứ ba, bức vẽ Chiếc lá cuối cùng ấy không chỉ đáng giá bằng tính mạng của Giôn-xi mà hơn thế nữa, nó còn được đánh đổi bằng chính tính mạng của cụ Bơ-men. Cụ đã dùng hết tâm huyết của mình, trong đêm gió bão để vẽ lên nó với hi vọng chiếc lá “giả” ấy có thể mang lại điều kì diệu. Kiệt tác “Chiếc lá cuối cùng” ấy chính là biểu hiện cao đẹp nhất cho tấm lòng nhân hậu, đức hi sinh, lòng vị tha của cụ Bơ-men, cũng như tình yêu thương giữa những con người nghèo khổ đất Mĩ.

* Thông điệp: tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ với nhau. Chính tình yêu thương đã thắp sáng tâm hồn, trái tim lương thiện của Xiu, cũng chính tình yêu thương đã khiến cụ Bơ – men sẵn sàng hi sinh mạng sống để cứu Giôn – xi, đem lại nghị lực sống cho cô.