BÀI 10. NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

VĂN BẢN. PHÂN TÍCH BÀI KHÓC DƯƠNG KHUÊ 

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Vấn đề cần làm sáng tỏ ở bài này là gì?

Giải nhanh:

Tình bạn cao cả bất chấp sự thay đổi thời thế của Dương Khuê - Nguyễn Khuyến.

Câu 2: Các ý gạch đầu dòng làm rõ nội dung nào?

Soạn chi tiết:

Khơi gợi lại những kỉ niệm khi xưa của đôi bạn Nguyễn Khuyến - Dương Khuê.

Câu 3: Chữ nào được chú ý phân tích?

Giải nhanh:

Chữ "thôi" được chú ý phân tích

Câu 4: Dấu ba chấm giữa đoạn thơ có ý nghĩa gì? 

Soạn chi tiết:

Chỉ những câu văn nữa vẫn chưa được trích

Câu 5: Tại sao phần còn lại của bài thơ lại là phần quan trọng?

Giải nhanh:

Diễn tả nỗi đau mất bạn của Nguyễn Khuyến.

Câu 6: Câu văn nào nêu nhận xét chủ quan của người viết?

Giải nhanh:

Giờ này, trước mắt và trong lòng tác giả là cả một sự trống vắng ghê người

Câu 7: Phần kết bài tác giả nêu lên nội dung gì?

Giải nhanh:

"Khóc Dương Khuê" là bài thơ viết về tình bạn hay nhất của nền văn học nước nhà.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Mục đích của văn bản Phân tích bài “Khóc Dương Khuê” là gì?

Giải nhanh:

Ca ngợi bài thơ là một tuyệt tác viết về tình bạn vĩnh cửu trong nền văn học nước nhà.

Câu 2. Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì?

Giải nhanh:

- Phần 1 (trong nhiều mối quan hệ … ông đã viết một áng thơ khóc bạn): Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.

- Phần 2 (tiếp … chân thành về tình bạn): Triển khai vấn đề về nghị luận.

- Phần 3 (còn lại): Tổng kết vấn đề nghị luận.

Câu 3: Tác giả đã phân tích bài thơ theo cách nào? Cách phân tích ấy có tác dụng gì trong việc làm rõ nội dung chính của bài thơ?

Giải nhanh:

Cách phân tích lần lượt các câu thơ trong bài, có tác dụng làm rõ từng ý tứ, cảm xúc của tác giả khi mất bạn. 

Câu 4: Chỉ ra luận đề và các luận điểm chính trong văn bản. Em hãy cho biết: Các luận điểm trong văn bản có làm sáng tỏ được luận đề không? Vì sao?

Giải nhanh:

- Luận đề: Tình bạn lấp lánh bất chấp sự thay đổi của thời thế và cảnh ngộ riêng.

- Luận điểm 1: Tất cả nỗi đau mất bạn dường như dồn nén vào câu lục bát mở đầu này.

- Luận điểm 2: Với Nguyễn Khuyến, sau giây phút bình tĩnh lại, cả một quãng đời thanh xuân thơ mộng, êm đẹp đầy ắp kỉ niệm về tình bạn lần lượt hiện ra cụ thể, sinh động, sống dậy trong lòng và trước mắt tác giả cũng như độc giả.

- Luận điểm 3: Với mạch cảm xúc ấy, tác giả đưa chúng ta về những ấn tượng mới khó quên trong lần gặp gỡ cuối cùng của ông với bạn cố tri Dương Khuê.

- Luận điểm 4: Phần còn lại gồm mười sáu câu là phần quan trọng của tác phẩm Khóc Dương Khuê, diễn tả nỗi đau không còn bạn nữa!

- Luận điểm 5: Mấy câu kết của đoạn này làm hiện lên hình tượng nỗi đau khôn tả, tiếng khóc không nước mắt, nỗi đau dường như đã dồn cả vào lòng.

=> Các luận điểm có làm sáng tỏ được luận đề vì những luận điểm trên đã được tác giả triển khai rất chi tiết và rõ ràng.

Câu 5: Dẫn ra một số bằng chứng cho thấy tác giả đã sử dụng cách trình bày kết hợp nêu vấn đề khách quan và phát biểu ý kiến chủ quan

Giải nhanh:

- Nêu vấn đề khách quan:

+ Trước ông, Phạm Thái chẳng đã viết văn tế Trương Đăng Thụ và sau ông, Phan Bội Châu cũng viết văn tế Phan Châu Trinh.

+ Nỗi đau mất bận hiện ra dưới nhiều cung bậc: lúc bộc phát, lục ngậm ngùi nuối tiếc, lúc lắng đọng thấm sâu, chi phối tuổi già của tác giả.

- Phát biểu ý kiến chủ quan:

+ Tiếc thay đó lại là sự thật nghiệt ngã!

+ Kì tái ngộ quý hóa biết dường nào!

+ Đúng là nỗi mừng biết lấy chi cân?

Câu 6: Từ văn bản trên, em rút ra được kinh nghiệm nào về cách thức phân tích một bài thơ?

Giải nhanh:

Khi phân tích một tác phẩm thơ ta cần chia luận điểm theo cảm xúc, tư tưởng của tác giả. Liên hệ thêm những dẫn chứng tương tự, trình bày kết hợp nêu vấn đề khách quan và phát biểu ý kiến chủ quan.