BÀI 37. ỨNG DỤNG SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT VÀO THỰC TIỄN 

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Muốn thúc đẩy quá trình sinh trưởng, phát triển ở vật nuôi và cây trồng để thu được năng suất cao, chúng ta cần làm gì?

Giải rút gọn:

+ Tạo nhiệt độ thích hợp.

+ Cung cấp đủ lượng ánh sáng

+ Bổ sung nước.

+ Bổ sung chất dinh dưỡng.

I. CÁC NHÂN TỐ CHỦ YẾU ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT

1. Nhiệt độ

Quan sát Hình 37.1 và thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Nhận xét mức độ sinh trưởng và phát triển của cá rô phi ở các mức nhiệt độ khác nhau, từ đó cho biết nhiệt độ có ảnh hưởng như thế nào tới sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật

Giải rút gọn:

Mức độ sinh trưởng và phát triển của cá rô phi không giống nhau ở các mức nhiệt độ khác nhau

=> nhiệt độ có ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển 

Câu 2: Nhiệt độ thuận lợi nhất cho sự sinh trưởng và phát triển của cá rô phi là bao nhiêu? Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp so với nhiệt độ cực thuận có ảnh hưởng như thế nào tới mức độ sinh trưởng và phát triển của sinh vật?

Giải rút gọn:

23^oC đến 37^oC. 

Gây giảm sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật hoặc có thể làm cho sinh vật chết.

2. Ánh sáng

Câu 1: Nhiều loài động vật có tập tính phơi nắng (Hình 37.2), tập tính này có tác dụng gì đối với sự sinh trưởng và phát triển của chúng? 

Giải rút gọn:

Ánh sáng mặt trời giúp cơ thể chúng tổng hợp vitamin D - đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ calcium để hình thành xương, từ đó tác động đến sự sinh trưởng của cơ thể. 

Ánh sáng giúp động vật hấp thu thêm nhiệt từ môi trường và giảm mất nhiệt trong những ngày trời rét.

Câu 2: Giải thích vì sao nên cho trẻ nhỏ tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn

Giải rút gọn:

Giúp đẩy mạnh quá trình hình thành xương của trẻ. 

Không nên tắm cho trẻ khi ánh sáng mạnh vì nhiều tia cực tím sẽ có hại cho sự phát triển của của trẻ.

3. Nước

Câu hỏi: Nước có ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng và phát triển ở sinh vật như thế nào? Vì sao nước có thể ảnh hưởng tới quá trình này?

Giải rút gọn:

Vì nước tham gia vào quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng nên ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của sinh vật.

4. Chất dinh dưỡng

Câu 1: Chất dinh dưỡng có ảnh hưởng tới sinh trưởng và phát triển của sinh vật như thế nào? Cho ví dụ

Giải rút gọn:

Nếu thiếu, động vật sẽ chậm lớn, gầy yếu sức đề kháng kém, thừa sẽ khiến quá trình sinh trưởng sẽ bị ức chế, thậm chí có thể bị chết

VD:  thiếu prôtêin động vật chậm lớn và gầy yếu, dễ mắc bệnh. Thiếu vitamin D gây bệnh còi xương, chậm lớn ở động vật và người.

Câu 2: Giải thích vì sao chế độ dinh dưỡng lại có thể tác động tới sự sinh trưởng và phát triển

Giải rút gọn:

Do các chất dinh dưỡng có trong thức ăn là nguyên liệu cho quá trình tổng hợp các chất trong cơ thể từ đó làm tăng số lượng và kích thước tế bào, hình thành các cơ quan và hệ cơ quan, còn là nguồn cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của động vật thông qua hô hấp tế bào. 

II. ỨNG DỤNG SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN TRONG THỰC TIỄN

1. ỨNG DỤNG SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN TRONG TRỒNG TRỌT

a. Điều kiện sinh trưởng và phát triển bằng các yếu tố bên ngoài

Câu 1: Nêu các biện pháp điều kiện sinh trưởng, phát triển ở thực vật trong hình 37.3 và tác dụng của từng biện pháp. Kể thêm các biện pháp khác mà em biết

Giải rút gọn:

Chiếu sáng nhân tạo trong nhà kính: giúp cây tích nước, quang hợp và sinh trưởng tốt hơn kể cả trong điều kiện thiếu sáng

Ủ rơm chống rét cho cây trồng: hạn chế thiệt hại do rét đậm, rét hại gây ra

Bón phân cho cây trồng: cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây

Tưới nước cho cây trồng: để cây sinh trưởng và phát triển

Làm cỏ, vun xới sau khi hạt đã mọc: diệt cỏ dại, làm đất tươi xốp, cây dễ hấp thụ chất dinh dưỡng hơn

Câu 2: Người trồng rừng đã điều khiển quá trình sinh trường của cây lấy gỗ bằng cách để mật độ dày khi cây còn non và khi cây đã đạt đến chiều cao mong muốn thì tỉa bớt. Giải thích ý nghĩa của việc làm này.

Giải rút gọn:

Để mật độ dày nhằm thúc cây gỗ non mọc vống nhanh nhờ điều kiện ánh sáng yếu dưới tán rừng. 

Tỉa bớt để lại tăng lượng ánh sáng lọt xuống làm chậm sinh trưởng chiều cao nhưng lại tăng sinh trưởng theo đường kính

b. Điều khiển sinh trưởng và phát triển bằng các nhân tố bên ngoài

Câu hỏi: Đọc thông tin ở mục 1b, lựa chọn loại hormone phù hợp cho các đối tương trong bảng bằng cách đánh dấu X vào ô tương ứng và nêu lợi ích của việc sử dụng loại hormone đó rồi hoàn thành bảng theo mẫu bên: 

Giải rút gọn:

2. Ứng dụng sinh trưởng và phát triển trong chăn nuôi

Câu 1: Những hiểu biết về sinh trưởng và phát triển ở sinh vật đã được con người ứng dụng như thế nào trong chăn nuôi? Vì sao?

Giải rút gọn:

Cho ăn, chăm sóc vật nuôi, vệ sinh chuồng trại thường xuyên, chống rét cho vật nuôi,…

Câu 2: Khi sử dụng các chất kích thích sinh trưởng trong chăn nuôi chúng ta cần chú ý điều gì? Vì sao?

Giải rút gọn:

Tuân theo các nguyên tắc nhất định về liều lượng, thời điểm, đối tượng. 

Vì sử dụng quá nhiều chất kích thích cho động vật sẽ khiến mức độ tồn dư trong cơ thể vật nuôi nhiều 

III. ỨNG DỤNG SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT TRONG PHÒNG TRỪ SINH VẬT GÂY HẠI

Câu 1: Nhận xét về hình thái của muỗi và bướm ở các giai đoạn khác nhau trong vòng đời.

Giải rút gọn:

Ở mỗi giai đoạn muỗi và bướm mang hình thái, cơ thể khác nhau nhưng nhìn chung sẽ giống nhau vòng đời phát triển:

Con trưởng thành => trứng => ấu trùng => nhộng => phá nhộng thành con trưởng thành

Câu 2: Theo em, diệt muỗi ở giai đoạn nào cho hiệu quả nhất? Vì sao? Hãy đề xuất các biện pháp diệt muỗi và ngăn chặn sự phát triển của muỗi

Giải rút gọn:

Khi chúng đẻ trứng và thành ấu trùng vì đây là các giai đoạn dễ tác động nhất.

Biện pháp:

Loại bỏ các vũng nước đọng

Phát quang bụi cây, bụi rậm gần nhà

Nơi chăn nuôi gia súc luôn sạch sẽ, cách xa nơi ờ để tránh muỗi sinh sôi

Câu 3: Hãy đề xuất các biện pháp diệt bướm bảo vệ mùa màng

Giải rút gọn:

Sử dụng thiên địch

Đốt đèn, bẫy bướm trên diện rộng