BÀI 7. HÓA TRỊ VÀ CÔNG THỨC HÓA HỌC 

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Trong phân tử nước, một nguyên tử O liên kết với hai nguyên tử H, người ta nói rằng O có hóa trị II. Vậy hóa trị có mối liên hệ với công thức hóa học của hợp chất như thế nào?

Giải rút gọn:

Tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này = của nguyên tố kia

I. CÔNG THỨC HÓA HỌC

Câu hỏi: Copper sulfate ( CuSO4) được dùng làm chất chống xoăn lá cho cây cà chua. Em hãy cho biết số nguyên tử của từng nguyên tố có trong một phân tử copper sulfate và xác định phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất này.

Giải rút gọn:

CuSO4: 1 Cu, 1 S, 4 O

Khối lượng phân tử CuSO4: 64+  32 + 16 x 4 = 160 (amu)

% Cu= x 100% = 40 %

% S =  x 100% = 20 %

% O =  x 100 % = 40%

II. HÓA TRỊ

1. Khái niệm hóa trị

Câu 1: Sơ đồ sau mô tả sự hình thành liên kết cộng hóa trị trong phân tử HCl: 

Xác định hóa trị của chlorime trong hợp chất trên

Giải rút gọn:

I

2. Quy tắc hóa trị

Quan sát bảng 7.1 và thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Xét phân tử H₂S, hãy so sánh tính chất của chỉ số và hóa trị của nguyên tố lưu huỳnh với tích chỉ số và hóa trị của nguyên tố hydrogen

Giải rút gọn:

Tích chỉ số và hóa trị của S = H

Câu 2: Xét phân tử CH₄, hãy so sánh tích của chỉ số và hóa trị của nguyên t ố carbon với tích chỉ số và hóa trị của nguyên tố hydrogen

Giải rút gọn:

Tích chỉ số và hóa trị của C = H

Câu 1: Xác định hóa trị của lưu huỳnh trong hợp chất sulfur dioxide ( một nguyên tử S liên kết với hai nguyên tử O)

Giải rút gọn:

II

Câu 2: Hãy xác định hóa trị của carbon trong hợp chất methane có trong hình 5.3b

Giải rút gọn:

IV

Câu 3: Dựa vào quy tắc hóa trị bảng 7.2 cho biết công thức hóa học của potassium oxide là KO hay K₂O 

Giải rút gọn:

K₂O

III. LẬP CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA HỢP CHẤT

2. Lập công thức hóa học của hợp chất theo phần trăm các nguyên tố

Câu 1: Khí carbon dioxide luôn có thành phần như sau: cứ 1 phần khối lượng carbon có tương ứng 2,667 phần khối lượng oxygen. Hãy lập công thức hóa học của khí carbon dioxide, biết khối lượng phân tử của nó là 44 amu

Giải rút gọn:

- Gọi công thức của carbon dioxide là C_xO_y

=> 12.x + 16.y = 44 => 12x = 44 -16 (1)

=>  (2)

Thay 12x ở phương trình (1) vào phương trình (2)

=> y = 2 và x = 1

=> CO₂

Câu 2: Hãy lập công thức phân tử của khí hydrogen sulfide, biết lưu huỳnh trong hợp chất này có hóa trị II. Tính thành phần phần trăm về khối lượng của lưu huỳnh và của hydrogen trong hợp chất đó.

Giải rút gọn:

- Gọi công thức của hydrogen sulfide là H_xS_y

- S có hóa trị II, H có hóa trị I

=> x.I = y.II

=> H₂S