BÀI 9. MỞ RỘNG HỌC THUYẾT MENDEL

Mở đầu: Có phải mọi tính trạng đều do một gene quy định? Giải thích.

Giải nhanh:

Không phải. Vì có một số tính trạng do nhiều gene cùng quy định.

I. TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC ALLELE THUỘC CÙNG MỘT GENE

Câu 1: Sản phẩm của các allele thuộc cùng một gene có thể quy định kiểu hình theo những cách nào? Giải thích.

Giải nhanh:

- Các allele của cùng một gene không chỉ có kiểu quan hệ trội lặn hoàn toàn, mà còn có các kiểu tương tác khác như trội không hoàn toàn (di truyền trung gian), đồng trội.

- Trong trường hợp cả hai allele khác nhau của cùng một gene đều biểu hiện kiểu hình riêng trên kiểu hình cơ thể thì kiểu tương tác này được gọi là đồng trội.

Câu 2: Tìm thêm ví dụ về tương tác giữa các allele theo kiểu đồng trội.

Giải nhanh:

- Ở chuột, allele Ay là allele trội quy định màu lông vàng, allele a quy định lông đen, nếu chuột có kiểu gen AyAy thì sẽ bị chế ở giai đoạn phôi, các kiểu gen khác phát triển bình thường.

II. TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC ALLELE THUỘC CÁC GENE KHÁC NHAU

Câu 1: Sản phẩm của các gene khác nhau có thể cùng tham gia tạo nên một sản phẩm theo những cách nào? Giải thích.

Giải nhanh:

Sản phẩm của các gene (chuỗi polypeptide) có thể cùng tham gia cấu tạo nên protein hình thành một tính trạng, hoặc cùng tham gia vào một con đường chuyển hoá hay con đường truyền tín hiệu. Ví dụ: Sản phẩm của các gene là những enzyme xúc tác cho các phản ứng khác nhau trong một con đường chuyển hoá tạo ra sản phẩm quy định tính trạng.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Vẽ sơ đồ khái quát thể hiện sản phẩm của các allele thuộc cùng một gene tạo ra một sản phẩm hình thành nên tính trạng.

Giải nhanh:

Sơ đồ khái quát:

Câu 2: Phân tử protein hemoglobin của người được cấu tạo từ hai loại chuỗi polypeptide khác nhau (α và β). Đây có phải là một ví dụ về tương tác giữa các allele của cùng một gene hay không? Giải thích.

Giải nhanh:

- Cấu trúc của protein hemoglobin trong người không phải là một ví dụ về tương tác giữa các allele của cùng một gene.

- Trong trường hợp của protein hemoglobin, α và β là hai chuỗi polypeptide khác nhau mà cùng tham gia vào cấu trúc của protein hemoglobin. Mỗi chuỗi được mã hóa bởi một gene riêng biệt, không phải là các allele của cùng một gene. Do đó, cấu trúc của protein hemoglobin không thể coi như một ví dụ về tương tác giữa các allele của cùng một gene.