BÀI 33. SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI VÀ BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH VẬT

Mở đầu: Hình dưới thể hiện các hoạt động nghiên cứu bảo tồn và trồng lại các rạn san hô. Em hãy giải thích tại sao con người cần phải bảo vệ các rạn san hô khỏi các tác động xấu từ môi trường và con người, đồng thời trồng lại nhiều rạn san hô đã bị chết hoặc suy thoái?

Giải nhanh:

Con người cần phải bảo vệ các rạn san hô vì các rạn san hô có vai trò rất quan trọng đối với con người. Chúng đóng vai trò như rào cản, có thể giảm lực càn quét từ sóng biển lên tới 97%, góp phần bảo vệ con người khỏi những mối đe dọa như xói mòn, sóng thần. Chúng cũng giúp duy trì các khu vực như rừng ngập mặn và thảm cỏ biển, tạo ra những quần thể ven biển có giá trị khai thác cao đối với con người. Trong lĩnh vực y tế, san hô được sử dụng để thay thế xương trong phẫu thuật nhờ tạo ra một cấu trúc xương có chứa canxi. Ngoài ra, chiết xuất từ động vật và thực vật sống trên các rạn san hô cũng được sử dụng để phát triển các phương pháp điều trị bệnh hen suyễn, viêm khớp, ung thư, bệnh tim...

I. KHÁI NIỆM SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI VÀ BẢO TỒN

II. LÝ DO CẦN BẢO TỒN VÀ PHỤC HỒI CÁC HỆ SINH THÁI TỰ NHIÊN

Câu 1: Em hiểu gì về khái niệm phục hồi sinh thái và khái niệm sinh thái bảo tồn?

Giải nhanh:

- Phục hồi sinh thái là những hoạt động nhằm tái tạo và bảo vệ sự khỏe mạnh và tính bền vững của các hệ sinh thái.

- Sinh thái học bảo tồn là một lĩnh vực trong sinh thái học, tập trung vào bảo tồn các loài, môi trường sống và cảnh quan sinh thái.

Câu 2: Tại sao con người cần phục hồi các hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh vật?

Giải nhanh:

Con người cần phục hồi các hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh vật vì: các hệ sinh thái mang lại lợi ích vô cùng to lớn đối với con người, bao gồm cả giá trị trực tiếp (lương thực, thực phẩm, nguồn nước, dược liệu, nguồn gene, các loại vật liệu,...) và giá trị gián tiếp (cải tạo đất, điều hòa và lọc nước, giảm nhẹ thiên tai, các giá trị tinh thần,...).

III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO TỒN VÀ PHỤC HỒI CÁC HỆ SINH THÁI TỰ NHIÊN

Câu 1: Em hãy lấy hai ví dụ về cải tạo sinh học và gia tăng sinh học nhằm phục hồi sinh thái ở nước ta.

Giải nhanh:

- Ví dụ về các hoạt động cải tạo sinh học và tăng cường sinh học để phục hồi sinh thái ở Việt Nam bao gồm dự án "Quản lý cảnh quan bền vững toàn diện" tại Lâm Đồng và Đắk Nông, tập trung vào tăng cường hệ sinh thái rừng và cải thiện sinh kế.

- Ngoài ra, có các dự án tại tỉnh Quảng Nam như "Dự trữ carbon và bảo tồn đa dạng sinh học", "Bảo tồn đa dạng sinh học", "Đẩy mạnh chuỗi cung ứng bền vững", và "Giải cứu sao la khỏi bờ vực tuyệt chủng".

Câu 2: Giải thích tại sao nhiều loài không thể bảo tồn tại nơi nó đang sinh sống mà phải đưa vào các vườn thú, vườn thực vật hoặc trung tâm cứu hộ và chăm sóc động vật.

Giải nhanh:

Những loài sinh đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cần bảo tồn thường do hai nguyên nhân: môi trường sống bị phá hủy hoặc bị săn bắn, khai thác trái phép quá mức. Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho nhưng sinh vật này, cần phải đưa chúng đến các trung tâm cứu hộ và bảo tồn.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tìm hiểu và giới thiệu một số loài sinh vật đang được bảo tồn chuyển vị ở nước ta.

Giải nhanh:

Một số loài sinh vật đang được bảo tồn chuyển vị ở Việt Nam bao gồm:

- Hươu sao: Loài hươu sống trong các rừng ôn đới và cận nhiệt đới, đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

- Cá sấu nước ngọt: Loài cá sấu này bị săn bắt quá mức, đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

- Trăn đất: Loài trăn lớn nhất tại Việt Nam, đang bị đe dọa và được xếp vào danh sách động vật nguy cấp.

- Trăn gấm: Loài trăn nghiêm cấm khai thác và sử dụng, đang được bảo tồn để ngăn chặn tình trạng suy giảm số lượng.

- Rắn hổ mang: Loài này phổ biến ở vùng đồng bằng, rừng nhiệt đới và khu vực đông dân cư.

Câu 2: Theo em, mỗi học sinh cần làm gì để góp phần bảo tồn và phục hồi sinh thái?

Giải nhanh:

Để góp phần bảo tồn và phục hồi sinh thái, mỗi học sinh cần:

- Tham gia các hoạt động bảo tồn và phục hồi sinh thái tổ chức bởi nhà trường, địa phương.

- Hỗ trợ các phong trào bảo vệ môi trường.

- Trồng cây gây rừng tích cực.

- Bảo vệ môi trường trong từng hành động hàng ngày.

- Tiết kiệm năng lượng, bao gồm cả điện và nước.

Câu 3: Hãy giải thích tại sao con người đang nỗ lực bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên.

Giải nhanh:

Con người đang nỗ lực bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên vì hệ sinh thái đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của con người, cung cấp cho chúng ta những lợi ích vô giá như ổn định khí hậu, lọc không khí, cung cấp oxy, cung cấp nguồn nước, thức ăn, thuốc men,… Ngoài ra, các hệ sinh thái còn là nơi cư trú của các loài động vật hoang dã. Cùng với đó, đa dạng sinh học và hệ sinh thái cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội, đặc biệt là các dịch vụ điều tiết và hỗ trợ, giúp con người thích ứng với các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. Mặc dù vậy, đa dạng sinh học trên toàn cầu đang bị suy thoái với tốc độ chưa từng có trong lịch sử loài người. Tình trạng này đe doạ đến tiến trình phát triển bền vững của nhân loại. Vì vậy cần phải bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên.