BÀI 33. SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI VÀ BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH VẬT

Mở đầu: Hình dưới thể hiện các hoạt động nghiên cứu bảo tồn và trồng lại các rạn san hô. Em hãy giải thích tại sao con người cần phải bảo vệ các rạn san hô khỏi các tác động xấu từ môi trường và con người, đồng thời trồng lại nhiều rạn san hô đã bị chết hoặc suy thoái?

Đáp án chuẩn:

Con người cần bảo vệ các rạn san hô vì chúng có vai trò quan trọng đối với cuộc sống. Các rạn san hô là rào cản tự nhiên, giảm lực càn quét từ sóng biển đến 97%, bảo vệ con người khỏi xói mòn và sóng thần. Chúng duy trì các khu vực như rừng ngập mặn và thảm cỏ biển, cung cấp nguồn thực phẩm quan trọng và tạo ra môi trường sống cho động, thực vật biển. Trong y tế, san hô được sử dụng để thay thế xương trong phẫu thuật nhờ cấu trúc xương chứa canxi. Chiết xuất từ động vật và thực vật sống trên rạn san hô cũng được sử dụng để phát triển các phương pháp điều trị bệnh như hen suyễn, viêm khớp, ung thư và bệnh tim.

I. KHÁI NIỆM SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI VÀ BẢO TỒN

II. LÝ DO CẦN BẢO TỒN VÀ PHỤC HỒI CÁC HỆ SINH THÁI TỰ NHIÊN

Câu 1: Em hiểu gì về khái niệm phục hồi sinh thái và khái niệm sinh thái bảo tồn?

Đáp án chuẩn:

- Phục hồi sinh thái là những hoạt động nhằm tái tạo và bảo vệ sự khỏe mạnh và tính bền vững của các hệ sinh thái.

- Sinh thái học bảo tồn là một lĩnh vực trong sinh thái học, tập trung vào bảo tồn các loài, môi trường sống và cảnh quan sinh thái.

Câu 2: Tại sao con người cần phục hồi các hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh vật?

Đáp án chuẩn:

Con người cần phục hồi các hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh vật vì các hệ sinh thái mang lại lợi ích vô cùng lớn đối với con người, bao gồm cả giá trị trực tiếp (như lương thực, thực phẩm, nguồn nước, dược liệu, nguồn gene, các loại vật liệu...) và giá trị gián tiếp (như cải tạo đất, điều hòa và lọc nước, giảm nhẹ thiên tai, các giá trị tinh thần...).

III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO TỒN VÀ PHỤC HỒI CÁC HỆ SINH THÁI TỰ NHIÊN

Câu 1: Em hãy lấy hai ví dụ về cải tạo sinh học và gia tăng sinh học nhằm phục hồi sinh thái ở nước ta.

Đáp án chuẩn:

- Ví dụ về các hoạt động cải tạo sinh học và tăng cường sinh học để phục hồi sinh thái ở Việt Nam bao gồm dự án "Quản lý cảnh quan bền vững toàn diện" tại Lâm Đồng và Đắk Nông, tập trung vào tăng cường hệ sinh thái rừng và cải thiện sinh kế.

- Ngoài ra, có các dự án tại tỉnh Quảng Nam như "Dự trữ carbon và bảo tồn đa dạng sinh học", "Bảo tồn đa dạng sinh học", "Đẩy mạnh chuỗi cung ứng bền vững", và "Giải cứu sao la khỏi bờ vực tuyệt chủng".

Câu 2: Giải thích tại sao nhiều loài không thể bảo tồn tại nơi nó đang sinh sống mà phải đưa vào các vườn thú, vườn thực vật hoặc trung tâm cứu hộ và chăm sóc động vật.

Đáp án chuẩn:

Những loài sinh vật đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng thường do môi trường sống bị phá hủy hoặc bị săn bắn, khai thác trái phép quá mức. Để bảo tồn chúng, cần đưa vào các trung tâm cứu hộ và bảo tồn.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tìm hiểu và giới thiệu một số loài sinh vật đang được bảo tồn chuyển vị ở nước ta.

Đáp án chuẩn:

Một số loài sinh vật đang được bảo tồn chuyển vị ở Việt Nam bao gồm:

- Hươu sao: Loài hươu sống trong các rừng ôn đới và cận nhiệt đới, đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

- Cá sấu nước ngọt: Loài cá sấu này bị săn bắt quá mức, đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

- Trăn đất: Loài trăn lớn nhất tại Việt Nam, đang bị đe dọa và được xếp vào danh sách động vật nguy cấp.

- Trăn gấm: Loài trăn nghiêm cấm khai thác và sử dụng, đang được bảo tồn để ngăn chặn tình trạng suy giảm số lượng.

- Rắn hổ mang: Loài này phổ biến ở vùng đồng bằng, rừng nhiệt đới và khu vực đông dân cư.

Câu 2: Theo em, mỗi học sinh cần làm gì để góp phần bảo tồn và phục hồi sinh thái?

Đáp án chuẩn:

Để góp phần bảo tồn và phục hồi sinh thái, mỗi học sinh cần:

- Tham gia các hoạt động bảo tồn và phục hồi sinh thái tổ chức bởi nhà trường, địa phương.

- Hỗ trợ các phong trào bảo vệ môi trường.

- Trồng cây gây rừng tích cực.

- Bảo vệ môi trường trong từng hành động hàng ngày.

- Tiết kiệm năng lượng, bao gồm cả điện và nước.

Câu 3: Hãy giải thích tại sao con người đang nỗ lực bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên.

Đáp án chuẩn:

Con người nỗ lực bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái tự nhiên vì vai trò quan trọng của chúng trong cuộc sống, cung cấp ổn định khí hậu, lọc không khí, cung cấp oxy, nước và thực phẩm. Hệ sinh thái là nơi cư trú của động vật hoang dã và cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội, giúp thích ứng với biến đổi khí hậu và thiên tai. Tuy nhiên, đa dạng sinh học đang suy thoái với tốc độ chưa từng có, đe dọa phát triển bền vững của nhân loại. Do đó, cần bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên.