BÀI 17. THỰC HÀNH: THÍ NGHIỆM VỀ THƯỜNG BIẾN Ở CÂY TRỒNG

I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Thực hành trồng cây chứng minh được thường biến.

II. CHUẨN BỊ

1. Dụng cụ, thiết bị

- Dụng cụ trồng và chăm sóc cây (cuốc, xẻng); dụng cụ tưới nước (máy bơm, vòi tưới, bình tưới nước,..).

- Vườn trường hoặc vườn nhà có thể sử dụng để trồng cây thí nghiệm.

2. Nguyên liệu, hóa chất

Phân hữu cơ sinh học, phân NPK.

3. Mẫu vật

Tuỳ theo hoàn cảnh thực tế, có thể lựa chọn các loài cây khác nhau có sẵn ở địa phương. Tuy nhiên, cần lựa chọn loại cây có thể giâm, chiết cành để tạo ra được các cây có cùng kiểu gene. Các loài cây có thể sử dụng trong thí nghiệm là khoai lang, rau ngót, rau muống, dâu tằm,...

III. NGUYÊN LÝ VÀ CÁCH TIẾN HÀNH

- Lấy nhánh rau muống từ cùng một cây để đảm bảo gene đồng nhất.

- Chuẩn bị đất trồng: Chọn đất thịt, giàu mùn, nhặt sạch cỏ, xới xáo và bón phân. Chuẩn bị hai luống rau với cùng cách trồng và chăm sóc, chỉ khác về lượng nước tưới.

- Trồng cây: Cắt nhánh rau và trồng trên luống với khoảng cách 15cm. Tưới nước cho cả hai luống sau khi trồng.

- Chế độ tưới nước: Cả hai luống tưới nước bình thường cho đến khi cây sinh trưởng bình thường, sau đó áp dụng chế độ tưới khác nhau: mỗi ngày một lần cho đối chứng và một lần mỗi tuần cho thí nghiệm.

- Theo dõi sự sinh trưởng: Đo chiều cao và khối lượng rau sau mỗi khoảng thời gian định kỳ.

- Xử lí kết quả: So sánh chỉ số của lô thí nghiệm với lô đối chứng để đánh giá tác động của chế độ tưới nước khác nhau.

IV. THU HOẠCH

(Gợi ý viết báo cáo thu hoạch)

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích

Thực hành trồng cây chứng minh được thường biến.

2. Kết quả và giải thích

* Kết quả: Luống rau ở lô thí nghiệm phát triển chậm hơn so với lô đối chứng, rau có các hiện tượng: lá rau bị vàng, hơi héo úa; thân cây yếu ớt, dễ gãy, không cao bằng luống rau ở lô đối chứng.

(Bảng kết quả mang tính gợi ý, học sinh nên sử dụng số liệu thực tế thu được)

* Giải thích: 

- Nước chiếm tỷ lệ lớn (80-90%) trong trọng lượng của cây và tham gia vào nhiều quá trình sinh lý như quang hợp, hô hấp, vận chuyển chất dinh dưỡng và điều hòa nhiệt độ.

- Khi cây thiếu nước, lượng nước hấp thụ giảm, dẫn đến sự đóng cứng khí khổng để hạn chế mất nước qua quá trình thoát hơi, gây suy giảm quá trình quang hợp và tổng hợp chất dinh dưỡng.

- Thiếu nước cũng làm teo các tế bào cây do nước giữ vai trò duy trì sức trương của chúng.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1: Nếu kết quả giữa lô đối chứng và thực nghiệm không khác nhau đáng kể thì cần điều chỉnh lại thí nghiệm như thế nào? Giải thích.

Đáp án chuẩn:

- Thay đổi phương pháp thí nghiệm để tạo ra sự khác biệt rõ ràng giữa lô thực nghiệm và lô đối chứng, bao gồm thay đổi liều lượng, thời gian và phương pháp tiến hành, hoặc chọn một phương pháp thí nghiệm khác.

- Tăng kích thước mẫu để cải thiện số liệu thống kê và đảm bảo tính chính xác.

- Kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng như tính ngẫu nhiên giữa các lô, yếu tố môi trường, v.v.

- Sử dụng thiết kế thử nghiệm mới nếu cần thiết để có kết quả đáng tin cậy và chính xác hơn.

Câu 2: Nếu kết quả giữa lô đối chứng và thực nghiệm về cơ bản là như nhau thì có thể rút ra được kết luận gì có ý nghĩa thực tiễn? Giải thích.

Đáp án chuẩn:

Nếu không có sự khác biệt đáng kể giữa kết quả của lô đối chứng và nhóm thử nghiệm, có thể kết luận rằng tính trạng đó của đối tượng thí nghiệm do gene quy định và không bị ảnh hưởng bởi môi trường.