BÀI 28. HỆ SINH THÁI

Mở đầu: Ở một hồ tự nhiên, sự thay đổi các nhân tố vô sinh như nhiệt độ, nồng độ oxygen, nồng độ muối khoáng hoà tan,... có thể ảnh hưởng như thế nào đến các hoạt động sống của quần xã sinh vật trong hồ?

Giải nhanh:

Trong môi trường tự nhiên như hồ, sự biến đổi của các nhân tố vô sinh như nhiệt độ, nồng độ oxygen, muối khoáng có thể tác động đến sự phân bố, sinh trưởng, và phát triển của quần xã sinh vật, cũng như khả năng cạnh tranh và hoạt động sống của chúng.

I. KHÁI QUÁT VỀ HỆ SINH THÁI

Câu 1: Hãy lấy ví dụ về một hệ sinh thái ở địa phương em.

Giải nhanh:

Ví dụ: Hồ Tây - Hà Nội

Câu 2: Dựa vào Hình 28.1, hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật trong quần xã và giữa quần xã với sinh cảnh.

Giải nhanh:

Mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật trong quần xã và giữa quần xã với môi trường sống chủ yếu là về trao đổi vật chất và năng lượng, tạo thành các vòng tuần hoàn vật chất và dòng năng lượng.

II. CÁC KIỂU HỆ SINH THÁI TRÊN TRÁI ĐẤT

Câu 1: Tại sao hệ sinh thái tự nhiên có tính ổn định cao hơn hệ sinh thái nhân tạo?

Giải nhanh:

Hệ sinh thái tự nhiên có tính ổn định cao hơn hệ sinh thái nhân tạo phụ thuộc vàp sự kiểm soát của con người, các thành phần của hệ sinh thái nhân tạo tương tác lỏng lẻo với nhau, không có khả năng tự điều chỉnh. Còn hệ sinh thái tự nhiên có không phụ thuộc vào con người, các thành phần của hệ sinh thái nhân tạo tương tác chặt chẽ với nhau và tự điều chỉnh theo các quy luật tự nhiên.

Câu 2: Con người kiểm soát thành phần loài trong một hệ sinh thái ruộng lúa như thế nào? Mục đích của các hoạt động đó là gì?

Giải nhanh:

- Con người có thể kiểm soát thành phần loài trong một hệ sinh thái ruộng lúa bằng các biện pháp quản lý môi trường và canh tác như sử dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ để kiểm soát sự phát triển của côn trùng gây hại và cỏ dại.

- Sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật để tăng cường sức đề kháng của cây lúa và xây dựng hệ thống quản lý ruộng lúa thông qua kế hoạch canh tác hợp lý và quản lý nguồn nước.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao nói rừng mưa nhiệt đới Cúc Phương, Ninh Bình là một hệ sinh thái?

Giải nhanh:

Vì rừng mưa nhiệt đới Cúc Phương, Ninh Bình có nhiều loài sinh sống, chúng có mối quan hệ về dinh dưỡng và nơi ở tạo thành quần xã, và tương tác qua lại như một thể thống nhất với các nhân tố vô sinh của sinh cảnh (nhiệt độ, cường độ ánh sáng, lượng mưa,...)

Câu 2: Phân biệt hệ sinh thái tự nhiên với hệ sinh thái nhân tạo.

Giải nhanh:

Câu 3: Một khu vườn trồng cam là một hệ sinh thái nhân tạo.

a) Người trồng có những tác động gì lên hệ sinh thái vườn cam để thu được năng suất cao? 

b) Trong canh tác, để hạn chế tối thiểu việc sử dụng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật, người trồng cam có thể thực hiện những biện pháp nào để cung cấp dinh dưỡng cho cây và hạn chế sâu bệnh?

Giải nhanh:

a) Để thu được năng suất cao, người trồng có thể bón phân, tưới nước, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây cam; cùng với đó là phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ để loại bỏ những loài không mong muốn và bảo vệ cây cam khỏi sự cạnh tranh với loài khác.

b) Để hạn chế tối thiểu việc sử dụng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật, người trồng cam có thể bón phân, tưới nước đầy đủ; sử dụng những loài cây hoặc động/vi sinh vật có mối quan hệ cộng sinh/hợp tác với cây cam; sử dụng thiên địch để hạn chế sâu bệnh.