BÀI 1: GIỚI THIỆU VỀ TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Trồng trọt ở Việt Nam có vai trò và triển vọng gì trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0? Ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt nhằm mục đích gì? Những công nghệ nào đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam và trên thế giới?

Giải nhanh: 

- Vai trò: đảm bảo an ninh lương thực, thúc đẩy phát triển chăn nuôi và công nghiệp, tham gia vào xuất khẩu, tạo ra việc làm.

- Triển vọng: phát triển trồng trọt ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu và hướng tới nền nông nghiệp 4.0.

- Mục đích: tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành và nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường.

- Những công nghệ: công nghệ sinh học, công nghệ nhà kính, công nghệ tưới tự động, công nghệ tự động hóa, công nghệ thủy canh,...

I. VAI TRÒ VÀ TRIỂN VỌNG CỦA TRỒNG TRỌT TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0

1. Vai trò

a. Đảm bảo an ninh lương thực

Khám phá 1: Quan sát và nêu vai trò của các sản phẩm trồng trọt trong Hình 1.1.

Giải nhanh: 

- Gạo: nguồn lương thực chính, cung cấp năng lượng.

- Ngô: là cây lương thực, cung cấp nguyên liệu cho chăn nuôi.

- Lúa mì: sản xuất bánh mỳ, mì sợi, bánh kẹo, bia, thức ăn chăn nuôi.

- Khoai tây: cung cấp nguyên liệu cho chăn nuôi.

- Sắn: chế biến thực phẩm, bánh kẹo, nước giải khát, phụ gia dược phẩm,...

- Khoai lang: cung cấp vitamin, khoáng chất...

Kết nối năng lực 1: Theo em, các quốc gia cần phải làm gì để đảm bảo an ninh lương thực?

Giải nhanh: 

- Có đủ lượng lương thực dự trữ.

- Đảm bảo môi trường tự nhiên.

- Chú trọng bảo vệ môi trường.

- Cải cách thương mại đối với giá cả và sản lượng.

- Không phụ thuộc vào nguồn lương thực nhập khẩu.

b. Thúc đẩy sự phát triển chăn nuôi và công nghiệp

Khám phá 2: Hãy kể tên những sản phẩm trồng trọt được sử dụng trong chăn nuôi và trong công nghiệp mà em biết.

Giải nhanh: 

- Trong chăn nuôi: gạo, ngô, khoai, sắn, các loại rau củ.

- Trong công nghiệp: đường, ngũ cốc, bánh kẹo,...

c. Tham gia vào xuất khẩu

Kết nối năng lực 2: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu về giá trị xuất khẩu của một số mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam trong 5 năm trở lại đây.

Giải nhanh: 

Việt Nam là một nước có thế mạnh về nông nghiệp, có nhiều sản phẩm trồng trọt tham gia xuất khẩu, mang lại nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước (Hình 1.2)

Trong đó, năm 2020, trong số các mặt hàng nông sản chủ lực có gạo, cao su, sắn và các sản phẩm từ sắn tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu.

Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam

2. Triển vọng

a. Phát triển trồng trọt ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu

Khám phá 3: Hãy nêu một số lợi ích của công nghệ cao trong trồng trọt. Cho ví dụ minh họa.

Giải nhanh: 

- Tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành và nâng cao chất lượng nông sản. Ví dụ: công nghệ tự động hóa giúp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất và hạ giá thành sản phẩm.

- Bảo vệ môi trường. Ví dụ: công nghệ sinh học giúp hạn chế sử dụng phân bón hóa học.

II. MỘT SỐ THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG TRỒNG TRỌT Ở VIỆT NAM

1. Cơ giới hóa trồng trọt

Khám phá 4: Nêu một số hoạt động cơ giới hóa trong trồng trọt ở địa phương em và hiệu quả mà chúng mang lại.

Giải nhanh: 

- Hoạt động:

+ Làm đất bằng máy cày, bừa.

+ Cấy lúa bằng máy cấy.

+ Sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc trừ sâu.

+ Sử dụng máy gặt, đập liên hợp.

- Hiệu quả: tăng năng suất, chất lượng sản phẩm tăng và giảm thiểu sức lao động.

Kết nối năng lực 3: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các hoạt động cơ giới đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam.

Giải nhanh: 

Ví dụ: cấy lúa bằng máy cấy

- Hiệu quả: giảm chi phí nhân công và thời gian gieo trồng, tăng năng suất.

- Tính năng: trang bị bảng bảo vệ cây giống, máy được lập trình điều chỉnh hàng đáp ứng nhu cầu thực tế.

Máy cấy lúa YR60D - 70D

2. Ứng dụng công nghệ thủy canh, khí canh trong trồng trọt

Khám phá 5: Nêu một số mô hình thủy canh, khí canh được áp dụng ở địa phương em và hiệu quả của chúng mang lại.

Giải nhanh: 

- Một số mô hình: trồng rau thủy canh, trồng dâu tây thủy canh, trồng rau bằng trụ khí canh, trồng khoai tây khí canh,...

- Hiệu quả: trồng ở những nơi không có đất và điều kiện thời tiết khắc nghiệt, tiết kiệm không gian, nước, tăng năng suất, hiệu quả kinh tế cao.

Kết nối năng lực 4: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các mô hình thủy canh, khí canh đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam.

Giải nhanh: 

Ví dụ: mô hình trồng rau thủy canh

- Là phương pháp trồng rau không cần đất, cây được trồng trên giá thể và trực tiếp hấp thụ dinh dưỡng thủy canh để sinh trưởng và phát triển.

- Uu điểm: sạch, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường bên ngoài. Trồng rau thủy canh không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, các chất gây hại cho môi trường từ đó giúp môi trường được bảo vệ tốt hơn.

3. Ứng dụng công nghệ tưới nước tự động, tiết kiệm trong trồng trọt

Kết nối năng lực 5: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về các công nghệ tưới nước tự động, tiết kiệm đang được áp dụng ở Việt Nam.

Giải nhanh: 

Ví dụ: công nghệ tưới phun mưa

- Là công nghệ sử dụng máy bơm nước cột áp cao kèm theo ống dẫn và mũi phun tạo mưa. Đây là phương pháp tưới hiện đại có tác dụng nhiều mặt cả về tạo độ ẩm cho đất và làm mát cho cây, kích thích sinh trưởng cho cây.

- Ưu điểm: năng suất cao, tiết kiệm nước, tiết kiệm không gian, áp dụng với nhiều loại đất khác nhau.

- Nhược điểm: chi phí ban đầu cao, phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, đòi hỏi người sử dụng phải có hiểu biết về kỹ thuật.

4. Công nghệ nhà kính trong trồng trọt

Kết nối năng lực 6: Tìm hiểu các biện pháp kĩ thuật và hiệu quả kinh tế của một số mô hình trồng trọt trong nhà kính mà em biết.

Giải nhanh: 

Ví dụ: Với diện tích đất được đầu tư để mang lại hiệu quả cao, giá trị bình quân đạt khoảng 250 - 300 triệu đồng mỗi ha, lớn gấp 2 - 3 lần so với hình thức sản xuất thông thường. Trung bình mỗi căn nhà kính có diện tích khoảng 5 000 m², tùy thuộc vào từng loại rau củ mà mức năng suất có thể thu được đạt khoảng 50 - 60 tấn/ha/vụ, lợi nhuận tăng hơn 3 lần v.v..

III. MỘT SỐ THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG TRỒNG TRỌT TRÊN THẾ GIỚI

Kết nối năng lực 7: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về thành tựu của việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng, trong sản xuất phân bón vi sinh và chế phẩm vi sinh vật phòng trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Giải nhanh: 

HS tự tìm hiểu.

IV. YÊU CẦU CƠ BẢN VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ PHỔ BIẾN TRONG TRỒNG TRỌT

Khám phá 6: Em có thấy mình phù hợp với các ngành nghề trong trồng trọt không? Vì sao?

Giải nhanh: 

HS tự liên hệ bản thân.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Trình bày một số thành tựu và phân tích triển vọng của trồng trọt công nghệ cao ở Việt Nam và trên thế giới.

Giải nhanh: 

* Ở Việt Nam:

- Thành tựu:

+ Cơ giới hóa trồng trọt.

+ Ứng dụng công nghệ thủy canh, khí canh.

+ Ứng dụng công nghệ tưới nước tự động tiết kiệm.

+ Công nghệ nhà kính.

- Triển vọng: tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường, giảm sự lệ thuộc vào thời tiết.

* Trên thế giới:

- Thành tựu: 

+ Khu công nghiệp công nghệ cao trong nhà lớn nhất thế giới tại Miyagi, Nhật Bản

+ Vườn hoa Keukenhof, Hà Lan.

+ Trang trại táo ở California, Mỹ.

+ Vườn hoa kì diệu ở Dubai.

- Triển vọng: là xu hướng tất yếu, phát triển nền snông nghiệp 4.0.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Phân tích thực trạng của trồng trọt ở địa phương em và đề xuất một số việc nên làm phù hơp với xu thế phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0

Giải nhanh: 

HS tự tìm hiểu và phân tích.