BÀI 18: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH TRONG PHÒNG TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNG

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Chế phẩm vi sinh vật trong phòng trừ sâu, bệnh hại là gì? Gồm những loại nào và chúng được sản xuất, sử dụng như thế nào?

Giải nhanh: 

- Chế phẩm vi sinh là những sản phẩm được sản xuất trên công nghệ sinh học, thành phần chính là các tế bào vi sinh vật có lợi với mật độ cao

- Gồm: chế phẩm vi khuẩn, chế phẩm virus và chế phẩm nấm.

- Tùy vào loại chế phẩm mà cách sử dụng khác nhau.

I. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU HẠI CÂY TRỒNG

Kết nối năng lực 1: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các loài vi khuẩn được sử dụng để sản xuất chế phẩm vi khuẩn trừ sâu.

Giải nhanh: 

Ví dụ: Baccillus thuringiensis dùng để sản xuất thuốc trừ sâu Bt hữu hiệu với các loại sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu xanh,... Bt an toàn với con người, được dùng rộng rãi.

Khám phá 1: Quan sát Hình 18.1, mô tả các bước sản xuất chế phẩm vi khuẩn trừ sâu.

Giải nhanh: 

- Bước 1: Sản xuất giống cấp 1 từ giống thuần chủng

- Bước 2: Sản xuất giống cấp 2 từ giống cấp 1

- Bước 3: Lên men, tăng sinh khối trong môi trường thích hợp

- Bước 4: Sấy khô và nghiền vi khuẩn

- Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia tạo chế phẩm

- Bước 6: Đóng gói, bảo quản

Kết nối năng lực 2: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về một số chế phẩm vi khuẩn trừ sâu hiện đang được sử dụng phổ biến ở Việt Nam.

Giải nhanh: 

Một số như: Vi-BT 16000WP, 32000WP; BT Xentary 35WDG, Firibiotox P dạng bột; Firibiotox C dạng dịch cô đặc…

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VIRUS TRỪ SÂU HẠI CÂY TRỒNG

Khám phá 2: Quan sát Hình 18.3, mô tả các bước sản xuất chế phẩm virus trừ sâu.

Giải nhanh: 

- Bước 1: Chuẩn bị giống virus thuần chủng. Nhân nuôi vật chủ

- Bước 2: Lây nhiễm virus lên vật chủ

- Bước 3: Nhân nuôi virus trên vật chủ

- Bước 4: Nghiền, lọc, li tâm lấy dịch

- Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia 

- Bước 6: Đóng gói, bảo quản

Kết nối năng lực 3: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về tác dụng và ưu, nhược điểm của chế phẩm virus trừ sâu.

Giải nhanh: 

- Tác dụng: trừ sâu xanh hại bông, thuốc lá; sâu đo hại đay; sâu róm hại thông,...

- Ưu: + Thuốc trừ sâu sinh học không gây hại cho người và gia súc

+ Không làm bẩn môi trường

+ Ít thấy khả năng kháng thuốc của sâu hại

+ Không ảnh hưởng đến chất lượng, phẩm chất nông sản…

- Nhược: + Tác động chậm, phổ tác dụng hẹp

+ Một số bị ảnh hưởng bởi yếu tố khác nên hạn chế kết quả.

+ Công nghệ sản xuất phức tạp, giá thành cao…

III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNG

Khám phá 3: Quan sát Hình 18.5, mô tả các bước sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Giải nhanh: 

- Bước 1: Sản xuất giống nấm cấp 1 

- Bước 2: Sản xuất giống nấm cấp 2 

- Bước 3: Lên men, tăng sinh khối nấm 

- Bước 4: Sấy khô

- Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia 

- Bước 6: Đóng gói, bảo quản

Kết nối năng lực 4: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về ưu, nhược điểm của các chế phẩm vi sinh vật.

Giải nhanh: 

- Ưu: + Không gây hại cho người và gia súc

+ Không ảnh hưởng đến chất lượng sản lượng, đất trồng, môi trường

+ Ít thấy khả năng kháng bệnh của sâu hại

+ Hiệu quả sử dụng lâu, mang tính tích lũy.

- Nhược: Tác động chậm, không có tác dụng dập dịch với số lượng lớn, chịu ảnh hưởng yếu tố khác, giá thành cao,…

LUYỆN TẬP

Câu 1: So sánh quá trình sản xuất ba loại chế loại chế phẩm vi sinh vật trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Giải nhanh: 

Câu 2: Nêu tác dụng của ba loại chế phẩm vi sinh vật phòng trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Giải nhanh: 

- Chế phẩm vi khuẩn: tổng hợp tinh thể protein gây độc cho sâu non, làm sâu non chán ăn, ngừng ăn và chết.

- Chế phẩm virus: làm rối loạn quá trình trao đổi chất của sâu, làm cho sâu ngừng ăn và chết sau khoảng. 

- Chế phẩm nấm: sinh độc tố hoặc tiết enzyme, chất kháng sinh làm sâu yếu và chết.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Nhà bạn An có một thửa ruộng lúa bị rầy nâu phá hoại tương đối nặng. An khuyên bố mẹ mua chế phẩm nấm trừ sâu để phun vì cho rằng chế phẩm có tác dụng trừ rầy nâu và an toàn với con người. Em hãy cho biết ý kiến của bạn An đúng hay sai. Vì sao?

Giải nhanh: 

Đúng. Vì chế phẩm nấm trừ sâu được mà không gây độc cho con người và môi trường.