BÀI 2: CÂY TRỒNG VÀ CÁC YẾU TỐ CHÍNH TRONG TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Các nhóm cây trồng phổ biến được phân loại như thế nào? Những yếu tố chính trong trồng trọt là gì? Chúng có mối liên hệ như thế nào đối với cây trồng?

Giải nhanh: 

- Phân loại: theo nguồn gốc, theo đặc tính sinh vật học, theo mục đích sử dụng.

- Yếu tố: giống cây trồng, ánh sáng, nhiêt độ, nước và độ ẩm, đất trồng, dinh dưỡng, kĩ thuật canh tác.

- Mối liên hệ: khăng khít, hỗ trợ, không tách rời.

I. PHÂN LOẠI CÂY TRỒNG

1. Phân loại theo nguồn gốc

Khám phá 1: Hãy kể tên một số loại cây trồng nhiệt đới, cây trồng á nhiệt đới hoặc cây trồng ôn đới ở địa phương em.

Giải nhanh: 

- Nhiệt đới: vải, ổi, nhãn, mít, xoài...

- Á nhiệt đới: bơ, roi, quýt đường, cam, na, lựu, bưởi, chanh leo...

- Ôn đới: nho, táo đỏ, dâu tây, mận, hành tây, cà chua, cà rốt...

2. Phân loại theo đặc tính sinh vật học

Khám phá 2: Kể tên các loại cây hằng nằm và cây lâu năm có giá trị kinh tế cao ở Việt Nam.

Giải nhanh: 

- Hằng năm: lúa, ngô, sắn, khoai lang,...

- Lâu năm: cà phê, cao su, hồ tiêu, chè, điều,...

3. Phân loại theo mục đích sử dụng

Khám phá 3: Sắp xếp các loại cây trồng của địa phương em thành các nhóm theo mục đích sử dụng.

Giải nhanh: 

- Cây lương thực: lúa, ngô, khoai, sắn...

- Cây ăn quả: bưởi, cam, na, xoài, nhãn, vải...

- Cây rau: rau cải, rau ngót, rau muống, bí, mướp...

- Cây dược liệu: đinh lắng, củ nghệ, hương nhu, bạc hà...

- Cây lấy gỗ: cây bạch đàn, cây thông...

II. MỘT SỐ YẾU TỐ CHÍNH TRONG TRỒNG TRỌT

2. Ánh sáng

Kết nối năng lực 1: Tìm hiểu về các loại cây trồng phản ứng với quang chu kì và biện pháp kĩ thuật áp dụng để cây trồng ra hoa.

Giải nhanh: 

Ví dụ: cây thanh long là nhóm cây ngày dài, sự ra hoa chịu ảnh hưởng của quang kỳ, loại cây này ra hoa trong điều kiện chiếu sáng > 12 giờ nên cần trồng cây vào mùa đông để thuận lợi cho việc ra hoa.

3. Nhiệt độ

Khám phá 4: Nêu một số biểu hiện của cây trồng khi gặp điều kiện nhiệt độ môi trường quá cao hoặc quá thấp.

Giải nhanh: 

- Nhiệt độ quá cao: lá cháy sém, cây héo,...

- Nhiệt độ quá thấp: lá cây bị héo, rụng lá...

4. Nước và độ ẩm

Kết nối năng lực 2: Tìm hiểu những biểu hiện của cây trồng khi bị thừa hoặc thiếu nước.

Giải nhanh: 

- Biểu hiện thiếu nước:

+ Lá cây có sự thay đổi, đất khô.

+ Tăng trưởng chậm, giảm ra hoa, kết trái.

+ Thân và rễ cây suy yếu

- Biểu hiện thừa nước:

+ Lá cây có màu xanh nhạt hoặc vàng, chồi non chậm phát triển.

+ Nhiều lá vàng úa bất thường, lá cây không tươi và hơi héo

+ Cây sẽ héo úa và chết.

Khám phá 5: Đọc nội dung II.4, nêu vai trò của nước và độ ẩm đối với cây trồng.

Giải nhanh: 

- Vai trò nước:

+ Tham gia quá trình quang hợp, là môi trường hòa tan muối khoáng và chất dinh dưỡng.

+ Điều hòa nhiệt độ cho cây thông qua thoát hơi nước.

- Vai trò độ ẩm:

+ Ức chế hoạt động của vi sinh vật.

+ Phân giải chất hữu cơ trong đất.

+ Chuyển hóa dinh dưỡng cho cây bị ngưng trệ khiến cây thiếu chất dinh dưỡng, phát triển kém.

+ Ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản.

+ Thừa hoặc thiếu nước lâu ngày có thể bị chết.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Phân tích mối quan hệ giữa các cây trồng với các yếu tố ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, đất trồng, dinh dưỡng và kĩ thuật canh tác.

Giải nhanh: 

- Ánh sáng: nhờ năng lượng ánh sáng mà cây thực hiện được quá trình quang hợp để tạo ra chất hữu cơ, giúp cây sinh trưởng, phát triển.

- Nhiệt độ: ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây trồng, năng suất và chất lượng nông sản.

- Độ ẩm: chuyển hóa chất dinh dưỡng cho cây bị ngưng trệ khiến cây trồng bị thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản.

- Đất trồng: dự trữ và cung cấp chất dinh dưỡng, nước và không khí, giúp cho cây đứng vững.

- Dinh dưỡng: cây cần được cung cấp đủ dinh dưỡng để sinh trưởng, phát triển và cho năng suất.

- Kĩ thuật canh tác: tạo ra điều kiện hệ sinh thái thuận lợi giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, ngăn ngừa sự phát sinh, lây lan mầm bệnh của dịch hại.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Quan sát cây trồng trong khuôn viên nhà trường hoặc ở gia đình em và nhận biết những cây bị thiếu nước và thiếu ánh sáng. Đề xuất giải pháp khắc phục.

Giải nhanh: 

HS quan sát và tự đề xuất giải pháp.