BÀI 1: GIỚI THIỆU VỀ TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Trồng trọt ở Việt Nam có vai trò và triển vọng gì trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0? Ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt nhằm mục đích gì? Những công nghệ nào đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam và trên thế giới?

Đáp án chuẩn: 

- Vai trò: Đảm bảo an ninh lương thực, phát triển chăn nuôi và công nghiệp, xuất khẩu, tạo việc làm.

- Triển vọng: Nông nghiệp 4.0 với trồng trọt công nghệ cao.

- Mục đích: Tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành, nâng cao chất lượng, bảo vệ môi trường.

- Công nghệ: Sinh học, nhà kính, tưới tự động, tự động hóa, thủy canh.

I. VAI TRÒ VÀ TRIỂN VỌNG CỦA TRỒNG TRỌT TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0

1. Vai trò

a. Đảm bảo an ninh lương thực

Khám phá 1: Quan sát và nêu vai trò của các sản phẩm trồng trọt trong Hình 1.1.

Đáp án chuẩn: 

- Gạo: nguồn lương thực chính, cung cấp năng lượng.

- Ngô: là cây lương thực, cung cấp nguyên liệu cho chăn nuôi.

- Lúa mì: sản xuất bánh mỳ, mì sợi, bánh kẹo, bia, thức ăn chăn nuôi.

- Khoai tây: cung cấp nguyên liệu cho chăn nuôi.

- Sắn: chế biến thực phẩm, bánh kẹo, nước giải khát, phụ gia dược phẩm,...

- Khoai lang: cung cấp vitamin, khoáng chất...

Kết nối năng lực 1: Theo em, các quốc gia cần phải làm gì để đảm bảo an ninh lương thực?

Đáp án chuẩn: 

- Có đủ lượng lương thực dự trữ.

- Đảm bảo môi trường tự nhiên.

- Chú trọng bảo vệ môi trường.

- Cải cách thương mại đối với giá cả và sản lượng.

- Không phụ thuộc vào nguồn lương thực nhập khẩu.

b. Thúc đẩy sự phát triển chăn nuôi và công nghiệp

Khám phá 2: Hãy kể tên những sản phẩm trồng trọt được sử dụng trong chăn nuôi và trong công nghiệp mà em biết.

Đáp án chuẩn: 

- Trong chăn nuôi: gạo, ngô, khoai, sắn, các loại rau củ.

- Trong công nghiệp: đường, ngũ cốc, bánh kẹo,...

c. Tham gia vào xuất khẩu

Kết nối năng lực 2: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu về giá trị xuất khẩu của một số mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam trong 5 năm trở lại đây.

Đáp án chuẩn: 

Việt Nam là một nước có thế mạnh về nông nghiệp, có nhiều sản phẩm trồng trọt tham gia xuất khẩu, mang lại nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước (Hình 1.2)

Trong đó, năm 2020, trong số các mặt hàng nông sản chủ lực có gạo, cao su, sắn và các sản phẩm từ sắn tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu.

Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam

2. Triển vọng

a. Phát triển trồng trọt ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu

Khám phá 3: Hãy nêu một số lợi ích của công nghệ cao trong trồng trọt. Cho ví dụ minh họa.

Đáp án chuẩn: 

- Tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành, nâng cao chất lượng. Ví dụ: công nghệ tự động hóa.

- Bảo vệ môi trường. Ví dụ: công nghệ sinh học.

II. MỘT SỐ THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG TRỒNG TRỌT Ở VIỆT NAM

1. Cơ giới hóa trồng trọt

Khám phá 4: Nêu một số hoạt động cơ giới hóa trong trồng trọt ở địa phương em và hiệu quả mà chúng mang lại.

Đáp án chuẩn: 

- Hoạt động:

+ Làm đất bằng máy cày, bừa.

+ Cấy lúa bằng máy cấy.

+ Sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc trừ sâu.

+ Sử dụng máy gặt, đập liên hợp.

- Hiệu quả: tăng năng suất, chất lượng sản phẩm tăng và giảm thiểu sức lao động.

Kết nối năng lực 3: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các hoạt động cơ giới đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam.

Đáp án chuẩn: 

Ví dụ: cấy lúa bằng máy cấy

- Hiệu quả: giảm chi phí nhân công và thời gian gieo trồng, tăng năng suất.

- Tính năng: trang bị bảng bảo vệ cây giống, máy được lập trình điều chỉnh hàng đáp ứng nhu cầu thực tế.

Máy cấy lúa YR60D - 70D

2. Ứng dụng công nghệ thủy canh, khí canh trong trồng trọt

Khám phá 5: Nêu một số mô hình thủy canh, khí canh được áp dụng ở địa phương em và hiệu quả của chúng mang lại.

Đáp án chuẩn: 

- Mô hình: trồng rau thủy canh, dâu tây thủy canh, rau trụ khí canh, khoai tây khí canh.

- Hiệu quả: trồng ở nơi không có đất, thời tiết khắc nghiệt, tiết kiệm không gian, nước, tăng năng suất, hiệu quả kinh tế cao.

Kết nối năng lực 4: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các mô hình thủy canh, khí canh đang được áp dụng trong trồng trọt ở Việt Nam.

Đáp án chuẩn: 

Ví dụ: mô hình trồng rau thủy canh

- Phương pháp trồng không cần đất, cây hấp thụ dinh dưỡng từ dung dịch thủy canh.

- Ưu điểm: sạch, ít bị ảnh hưởng bởi môi trường, không dùng thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường.

3. Ứng dụng công nghệ tưới nước tự động, tiết kiệm trong trồng trọt

Kết nối năng lực 5: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về các công nghệ tưới nước tự động, tiết kiệm đang được áp dụng ở Việt Nam.

Đáp án chuẩn: 

Ví dụ: công nghệ tưới phun mưa

- Công nghệ dùng máy bơm cao áp, ống dẫn, mũi phun tạo mưa. Giúp tạo độ ẩm, làm mát, kích thích sinh trưởng cây.

- Ưu điểm: năng suất cao, tiết kiệm nước và không gian, áp dụng với nhiều loại đất.

- Nhược điểm: chi phí cao, phụ thuộc thời tiết, cần hiểu biết kỹ thuật.

4. Công nghệ nhà kính trong trồng trọt

Kết nối năng lực 6: Tìm hiểu các biện pháp kĩ thuật và hiệu quả kinh tế của một số mô hình trồng trọt trong nhà kính mà em biết.

Đáp án chuẩn: 

Ví dụ: Đầu tư đất hiệu quả, giá trị đạt 250-300 triệu đồng/ha, gấp 2-3 lần sản xuất thường. Nhà kính 5,000 m² đạt 50-60 tấn/ha/vụ, lợi nhuận tăng hơn 3 lần.

III. MỘT SỐ THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG TRỒNG TRỌT TRÊN THẾ GIỚI

Kết nối năng lực 7: Sử dụng Internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về thành tựu của việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng, trong sản xuất phân bón vi sinh và chế phẩm vi sinh vật phòng trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Đáp án chuẩn: 

HS tự tìm hiểu.

IV. YÊU CẦU CƠ BẢN VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ PHỔ BIẾN TRONG TRỒNG TRỌT

Khám phá 6: Em có thấy mình phù hợp với các ngành nghề trong trồng trọt không? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

HS tự liên hệ bản thân.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Trình bày một số thành tựu và phân tích triển vọng của trồng trọt công nghệ cao ở Việt Nam và trên thế giới.

Đáp án chuẩn: 

* Ở Việt Nam:

- Thành tựu:

+ Cơ giới hóa trồng trọt.

+ Ứng dụng công nghệ thủy canh, khí canh.

+ Ứng dụng công nghệ tưới nước tự động tiết kiệm.

+ Công nghệ nhà kính.

- Triển vọng: tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường, giảm sự lệ thuộc vào thời tiết.

* Trên thế giới:

- Thành tựu: 

+ Khu công nghiệp công nghệ cao trong nhà lớn nhất thế giới tại Miyagi, Nhật Bản

+ Vườn hoa Keukenhof, Hà Lan.

+ Trang trại táo ở California, Mỹ.

+ Vườn hoa kì diệu ở Dubai.

- Triển vọng: là xu hướng tất yếu, phát triển nền snông nghiệp 4.0.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Phân tích thực trạng của trồng trọt ở địa phương em và đề xuất một số việc nên làm phù hơp với xu thế phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0

Đáp án chuẩn: 

HS tự tìm hiểu và phân tích.