BÀI 19: QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT VÀ CƠ GIỚI HÓA TRONG TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Quy trình trồng trọt là gì, gồm những bước cơ bản nào? Con người đã sử dụng những loại máy móc thiết bị gì trong trồng trọt? Mục đích của việc sử dụng máy móc trong trồng trọt 

Đáp án chuẩn: 

- Là chuỗi công việc trong trồng trọt theo trình tự: làm đất, bón phân lót, gieo hạt/trồng cây con, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, thu hoạch.

- Sử dụng máy móc: máy làm đất, máy cày, máy cấy, máy gặt, v.v.

- Mục tiêu: tăng năng suất, chất lượng sản phẩm; phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững; giảm sức lao động.

I. QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT

Khám phá 1: Quan sát Hình 19.1, kết hợp với kinh nghiệm của bản thân, em hãy nêu các bước cơ bản trong quy trình trồng trọt và ý nghĩa của từng bước.

Đáp án chuẩn: 

- Bước 1: Làm đất, bón phân lót: làm đất tơi xốp, giữ nước, chất dinh dưỡng, diệt cỏ dại và mầm bệnh, tạo điều kiện phát triển cây.

- Bước 2: Gieo hạt, trồng cây con.

- Bước 3: Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh: đảm bảo cây sinh trưởng khỏe mạnh, năng suất và chất lượng cao.

- Bước 4: Thu hoạch.

Kết nối năng lực 1: 

1. Mô tả kĩ thuật làm đất cho một loại cây trồng phổ biến ở địa phương em.

2. Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về kĩ thuật làm đất trồng cây trong nhà có mái che.

Đáp án chuẩn: 

1. Làm đất:

   - Cày đất: dùng máy xới đất.

   - Bừa đất: dùng máy làm phẳng mặt ruộng.

2. Làm đất trồng cây cảnh trong chậu:

   - Chuẩn bị: đất màu, xơ dừa, trấu, tro, cỏ khô, phân bón.

   - Thực hiện: trộn tỷ lệ đất trồng 1:1; xơ dừa, trấu, và tro mỗi loại 1/6, rồi đem đi trồng.

Khám phá 2: Em hãy mô tả các công việc chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh cho một đối tượng cây trồng mà em biết.

Đáp án chuẩn: 

Cây cà chua:

- Kỹ thuật chăm sóc:

+ Tưới nước: Sau khi trồng, tưới liên tục trong 1 tuần, mỗi ngày 1 lần vào buổi sáng. Sau khi cây bén rễ thì 2 – 3 ngày 1 lần. Cành lá phát triển nhiều, lượng nước tưới mỗi lần tăng. 

+ Vun xới: lần thứ nhất sau khi trồng khoảng 8 – 10 ngày và lần thứ 2 cách lần thứ nhất 1 tuần.

+ Làm giàn: làm sau khi cây ra chùm hoa thứ nhất. 

+ Bấm ngọn và tỉa cành: tập trung chất dinh dưỡng nuôi quả. 

- Phòng trừ sâu, bệnh hại:

Khám phá 3: Theo em, nếu thu hoạch không đúng thời điểm (sớm hoặc quá muộn) sẽ ảnh hưởng như thế nào đến số lượng và chất lượng sản phẩm trồng trọt?

Đáp án chuẩn: 

- Thu hoạch quá chín dẫn đến hao hụt, sản phẩm bị rụng nhiều, dễ bị dập, nát...

- Thu hoạch sớm quá thì sản phẩm còn xanh, chất lựơng không tốt.

Kết nối năng lực 2: Tìm hiểu phương pháp thu hoạch một số loại sản phẩm trồng trọt phổ biến.

Đáp án chuẩn: 

- Thủ công: Hái, nhổ, đào, cắt.

- Cơ giới: dùng máy thu hoạch.

II. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CƠ GIỚI HÓA TRONG TRỒNG TRỌT

Khám phá 4: Kể tên các loại máy móc sử dụng trong làm đất mà em biết. Theo em, việc sử dụng máy móc trong làm đất có vai trò gì trong trồng trọt?

Đáp án chuẩn: 

- Máy cày, máy làm đất trồng lúa. máy làm đất trồng hoa màu...

- Rút ngắn thời gian làm đất, không cần sức lao động thủ công,…

Kết nối năng lực 3: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các máy móc sử dụng trong gieo trồng và ý nghĩa của các loại máy móc đó đối với sản xuất.

Đáp án chuẩn: 

Máy cấy lúa AMS-PT-6300B gồm động cơ, bánh răng truyền lực và thiết bị máy cấy. Thiết bị máy cấy, gồm khay mạ và nĩa lấy mạ, là phần quan trọng nhất. Cây giống được đặt lên khay mạ, sau đó khay chuyển cây giống và nĩa lấy cây giống đặt xuống đất.

Khám phá 5: Theo em, việc sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc trừ sâu, bệnh trong trồng trọt có ý nghĩa như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Con người không phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại, giảm thời gian phun mà vẫn có độ chính xác cao, làm giảm lượng thuốc dư chảy ra môi trường…

Kết nối năng lực 4: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các thiết bị sử dụng trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt.

Đáp án chuẩn: 

Máy thu hoạch lúa đa năng có thể hoạt động hiệu quả trên nhiều địa hình. Với công suất lớn và tiến độ nhanh, máy đảm bảo thu hoạch đúng thời vụ và chất lượng. Tay lái linh hoạt và chỉ cần một nhân công vận hành. Lúa sau khi cắt được xếp thành hàng, dễ thu gom.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Sắp xếp các hình ảnh dưới đây theo đúng trình tự các bước trong quy trình trồng trọt.

Đáp án chuẩn: 

a-b-d-e-c

Câu 2: Nêu những ứng dụng nổi bật của cơ giới hóa trong quá trình trồng trọt đang được áp dụng ở địa phương em.

Đáp án chuẩn: 

Máy cày, bừa; máy gặt; máy cấy;…

Câu 3: Hãy chỉ ra những đặc điểm không đúng khi thực hiện cơ giới hóa trong trồng trọt:

a. Cơ giới hóa có thể được thực hiện ở rất nhiều khâu trong quá trình trồng trọt.

b. Cơ giới hóa trong trồng trọt có chi phí đầu tư thấp.

c. Cơ giới hóa giúp làm tăng diện tích trồng trọt.

d. Cơ giới hóa trong trồng trọt không có sự tham gia của con người.

e. Cơ giới hóa trong trồng trọt góp phần giảm tổn thất sau thu hoạch.

g. Cơ giới hóa giúp chủ động thười vụ trồng trọt.

h. Cơ giới hóa giúp giải phóng sức lao động của con người và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Đáp án chuẩn: 

b - d 

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu và đề xuất những bước có thể thực hiện cơ giới hóa trong trồng trọt ở địa phương em để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Đáp án chuẩn: 

- Sử dụng máy làm cỏ để giải phóng sức lao động

- Sử dụng máy làm luống để trồng cây rau màu

- Sử dụng máy gặt lúa.