ÔN TẬP CHƯƠNG IV

Câu 1: Trình bày khái niệm, vai trò của giống cây trồng.

Đáp án chuẩn:

- Là quần thể cây trồng có đặc tính phân biệt rõ ràng, di truyền ổn định.

- Vai trò:

 + Tăng năng suất và chất lượng nông sản.

 + Cải thiện khả năng kháng sâu bệnh.

 + Tăng cường khả năng chống chịu điều kiện môi trường.

 + Mở rộng diện tích trồng trọt.

Câu 2: Mô tả phương pháp chọn lọc hỗn hợp và chọn lọc cá thể trong chọn giống cây trồng.

Đáp án chuẩn:

- Chọn lọc hỗn hợp:

 - Vụ 1: Gieo trồng giống khởi đầu, chọn 10% cây tốt để thu hoạch hạt.

 - Vụ 2: Gieo hạt đã chọn, so sánh với giống khởi đầu và đối chứng.

 - Vụ 3: Lặp lại nếu chưa đạt.

- Chọn lọc cá thể:

 - Vụ 1: Gieo trồng giống khởi đầu, chọn một số cá thể tốt, thu hoạch và bảo quản hạt riêng.

 - Vụ 2: Gieo hạt đã chọn, so sánh với giống khởi đầu và đối chứng.

 - Vụ 3: Lặp lại chu kỳ nếu chưa đạt.

Câu 3: Mô tả các bước nhân giống cây trồng bằng phương pháp truyền thống (nhân giống hữu tính và nhân giống vô tính). Nêu ưu và nhược điểm của từng phương pháp.

Đáp án chuẩn:

* Nhân giống hữu tính:

- Các bước:

+ Bước 1: Nhân hạt giống tác giả.

+ Bước 2: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng.

+ Bước 3: Sản xuất hạt giống nguyên chủng.

+ Bước 4: Sản xuất hạt giống xác nhận.

- Ưu điểm: nhanh tạo ra cây con; cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi; nhân giống nhanh, đơn giản, thích nghi tốt.

- Nhược điểm: dễ thoái hóa giống, khó kiểm soát được các phẩm chất của cây, cây chậm ra hoa, quả.

* Nhân giống vô tính:

a. Phương pháp giâm cành:

- Các bước:

+ Bước 1: Chọn cành giâm.

+ Bước 2: Cắt cành giâm, bỏ bớt lá.

+ Bước 3: Nhúng cành giâm vào chất kích thích ra rễ.

+ Bước 4: Cắm cành giâm vào nền giâm.

+ Bước 5: Chăm sóc cành giâm.

- Ưu điểm: đơn giản, dễ thực hiện, hệ số nhân giống tương đối cao.

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém, dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ.

b. Phương pháp chiết cành

- Các bước:

+ Bước 1: Tách vỏ ở vị trí cần chiết.

+ Bước 2: Bôi thuốc kích thích và hỗn hợp đất vào đoạn vừa tách vỏ, bọc nylon và buộc chặt.

+ Bước 3: Khi cành mọc rễ thì cắt đem trồng.

- Ưu điểm: cây con khỏe mạnh hơn cây giâm cành.

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém, dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ, hệ số nhân giống thấp.

c. Phương pháp ghép

- Các bước:

+ Bước 1: Gieo trồng cây gốc ghép.

+ Bước 2: Chọn cành ghép, mắt ghép.

+ Bước 3: Xử lí gốc ghép, cành ghép, mắt ghép phù hợp.

+ Bước 4: Ghép cành ghép, mắt ghép vào gốc ghép.

+ Bước 5: Xử lí sau ghép.

- Ưu điểm: bộ rễ khỏe mạnh, thích nghi tốt, sinh trưởng, phát triển khỏe.

- Nhược điểm: đòi hỏi kĩ thuật cao.

d. Nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào

- Các bước:

+ Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy.

+ Bước 2: Khử trùng mẫu.

+ Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp.

+ Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh.

+ Bước 5: Đưa cây ra vườn ươm.

- Ưu điểm: nhân nhanh số lượng, không phụ thuộc mùa vụ, hệ số nhân cao, đồng nhất về di truyền và sạch bệnh. 

- Nhược điểm: tốn kinh phí, công sức, trình độ kĩ thuật cao.

Câu 4: Mô tả các bước nhân giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy tế bào. Nêu ưu điểm nổi bật của phương pháp nhân giống này so với phương pháp nhân giống truyền thống.

Đáp án chuẩn:

- Các bước:

+ Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy.

+ Bước 2: Khử trùng mẫu.

+ Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp.

+ Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh.

+ Bước 5: Đưa cây ra vườn ươm.

- Điểm nổi bật: nhân nhanh số lượng, không phụ thuộc mùa vụ, hệ số nhân giống cao, đồng nhất về di truyền và sạch bệnh.

Câu 5: Trình bày một số ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn tạo và nhân giống cây trồng. Cho ví dụ minh họa.

Đáp án chuẩn:

- Giống lúa vàng chứa tiền vitamin A và giống ngô NK6BT kháng sâu hại được tạo ra bằng kỹ thuật chuyển gene.

- Viện Công nghệ Sinh học đã phát triển giống lúa DR2 từ dòng tế bào chịu nóng và khô, có năng suất cao và khả năng chống chịu tốt.

Câu 6: Lựa chọn biện pháp nhân giống phù hợp cho một số loại cây trồng phổ biến ở gia đình, địa phương em.

Đáp án chuẩn:

HS tự liên hệ thực tế ở gia đình, địa phương.