BÀI 9: SỰ TÍCH CON RỒNG CHÁU TIÊN

PHẦN ĐỌC

Khởi động: Trao đổi với bạn: Vào tháng Ba (âm lịch), nước ta có ngày lễ nào quan trọng?

Đáp án chuẩn:

Lễ giỗ tổ Hùng Vương được tổ chức ngày 10/3 âm lịch và Tết Hàn thực được tổ chức vào ngày 3/3 Âm lịch, đây là ngày lễ để con người cùng nhau dâng hương, bày cúng cho tổ tiên, nguồn cội.

Câu 1: Lạc Long Quân và Âu Cơ được giới thiệu như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Lạc Long Quân là thần mình rồng, thường ở dưới nước, thỉnh thoảng sống trên cạn, sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ.

- Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần

Câu 2: Chi tiết Âu Cơ sinh bọc trăm trứng muốn nói điều gì?

Đáp án chuẩn:

Khẳng định người dân Việt Nam là anh em một nhà, thể hiện tinh thần trọng cội nguồn của người dân Việt Nam.

Câu 3: Theo em, cách giải thích nguồn gốc của người Việt là con Rồng cháu tiên nói lên điều gì?

Đáp án chuẩn:

Người Việt Nam tự nhận mình là dòng dõi con rồng cháu tiên. Đây là tên gọi thường dùng trong thơ ca Việt Nam với hàm ý kêu gọi sự đoàn kết giữa các dân tộc trên đất nước Việt Nam. Ngoài ra, người Việt Nam cũng gọi nhau là đồng bào với nghĩa tương tự.

Câu 4: Dựa vào sơ đồ dưới đây, tóm tắt lại câu chuyện.

1. Lạc Long Quân và Âu cơ gặp nhau, kết duyên vợ chồng.
2. Âu Cơ sinh bọc trăm trứng
3. Lạc Long Quân bàn với Âu Cơ....
4. Các con của họ ....
5. Tên gọi con Rồng cháu Tiên .....

Đáp án chuẩn:

Truyện kể về sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nguồn gốc giống nòi của người Việt.

Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là những vị thần cao quý. Lạc Long Quân là nòi rồng, ở dưới nước, con thần Long Nữ. Chàng có sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ và lập nên nhiều kì tích. Còn Âu Cơ thuộc giống Tiên, sống ở trên núi thuộc họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần. Hai người đem lòng yêu nhau rồi trở thành vợ chồng. Ít lâu sau, Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng, trăm trứng nở ra một trăm người con hồng hào, đẹp đẽ lạ thường. Đàn con không cần bú mớm mà lớn nhanh như thổi, mặt mũi khôi ngô, khỏe mạnh như thần.

Một hôm, Lạc Long Quân cảm thấy mình không thể sống mãi trên cạn được, đành từ biệt Âu Cơ dẫn năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi. Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương đóng đô ở Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang. Mười mấy đời truyền nối vua đều lấy hiệu là Hùng Vương. Bởi sự tích này mà người Việt Nam khi nhắc đến nguồn gốc của mình thường xưng là con Rồng cháu Tiên.

Câu 5: Câu ca dao dưới đây có liên quan thế nào đến câu chuyện này?

    Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày giỗ Tổ mùng Mười tháng Ba.

Đáp án chuẩn:

Câu ca dao là lời nhắc về ngày giỗ tổ Hùng Vương, người có công dựng nước, thể hiện sự tưởng nhớ của nhân dân về các vị vua đã sinh ra nước, Hùng Vương cũng là con của Lạc Long Quân và Âu Cơ nên có mối quan hệ mật thiết với câu chuyện này.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Câu 1: Kết hợp các từ ngữ dưới đây để tạo thành câu

• Vua Hùng
• Lễ hội Đền Hùng
• Đền thờ Vua Hùng
• được xây dựng trên núi Nghĩa Linh
• là con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ
• gồm nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian

Đáp án chuẩn:

• Vua Hùng là con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ
• Lễ hội Đền Hùng gồm nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian.
• Đền thờ Vua Hùng được xây dựng trên núi Nghĩa Linh.

Câu 2: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu trong đoạn văn dưới đây:

Lý Thường Kiệt là danh tướng Việt Nam thế kỉ XI. Tên tuổi của ông gắn với chiến thắng chống quân xâm lược nhà Tống. Tương truyền, ông cũng là tác giả bài thơ Sông núi nước Nam. Bài thơ được xem như bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta.

Đáp án chuẩn:

Chủ ngữ: Lý Thường Kiệt, Tên tuổi của ông, ông, Bài thơ

Vị ngữ:  là danh tướng Việt Nam thế kỉ XI,  gắn với chiến thắng chống quân xâm lược nhà Tống, cũng là tác giả bài thơ Sông núi nước Nam, được xem như bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta.

Câu 3: Dựa vào tranh, đặt câu có những loại vị ngữ sau:

a, Vị ngữ nêu hoạt động, trạng thái.

b, Vị ngữ nêu đặc điểm.

c, Vị ngữ giới thiệu, nhận xét. 

Đáp án chuẩn:

a, Anh Nam đang ngủ.

b, Anh Nam có mái tóc vàng hoe.

c, Anh Nam là bác sĩ thú y.

Câu 4: Đặt 2-3 câu nói về một người anh hùng dân tộc và xác định chủ ngữ, vị ngữ của câu.

Đáp án chuẩn: 

Đinh Tiên Hoàng, tên húy là Đinh Bộ Lĩnh, là vị hoàng đế sáng lập triều đại nhà Đinh, nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam. Ông là người có công đánh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn và trở thành hoàng đế đầu tiên của Việt Nam sau thời Bắc thuộc.

Chủ ngữ: Đinh Tiên Hoàng, Ông

Vị ngữ: là vị hoàng đế sáng lập triều đại nhà Đinh, nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam, là người có công đánh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn và trở thành hoàng đế đầu tiên của Việt Nam sau thời Bắc thuộc.

VIẾT

Đề bài: Viết bài văn kể lại câu chuyện về một nhân vật lịch sử mà em đã đọc, đã nghe.

Câu 1: Chuẩn bị.

- Chọn câu chuyện về một nhân vật lịch sử mà em yêu thích.

- Câu chuyện có mở đầu, diễn biến và kết thúc thế nào?

- Nhân vật lịch sử có những đóng góp gì cho đất nước?

- Em có cảm nghĩ như thế nào về nhân vật và câu chuyện? 

Đáp án chuẩn: 

- Chọn các câu chuyện về Trần Quốc Toản, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Lê Lai.....

- Mở đầu: Tục truyền rằng Công uẩn không có cha; mẹ là Phạm Thị đi chơi chùa Tiên Sơn (làng Tiên Sơn, phủ Từ Sơn) , đêm về nằm mộng thấy "đi lại" với thần nhân, rồi có thai đẻ ra đứa con trai

- Nội dung: Lý Công Uẩn được học hành và võ tướng dưới triều vua Lê Đại Hành, lập công chống Tống... 

- Kết thúc: Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế.

- Ông đã có công chống Tống và lập ra nhà Lý, chấm dứt triều đại suy tàn nhà Tiền Lê.

- Ông là một người tài giỏi và có công rất lớn đến sự phát triển của đất nước của các triều đại sau…

Câu 2: Lập dàn ý

Đáp án chuẩn:

- Mở đầu: Lý Công Uẩn người làng cổ Pháp thuộc Đông Ngạn, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Hiện nay ở làng Đình Bảng vẫn còn có lăng và đền thờ các vua nhà Lý.

- Nội dung: Lý Công Uẩn được đem cho nhà sư ở chùa cổ Pháp nuôi; được học hành và làm võ tướng dưới triều vua Lê Đại Hành, lập công chống Tống... 

- Kết thúc: Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế.

Câu 3: Góp ý và chỉnh sửa dàn ý.

- Dàn ý có đủ 3 phần.

- Các chi tiết được lựa chọn hợp lí.

- Các sự việc được sắp xếp đúng diễn biến của câu chuyện. 

Đáp án chuẩn:

Học sinh tự thực hiện.

Câu 4: Tìm đọc thêm những câu chuyện vè nguồn gốc hoặc phong tục, tập quá của các dân tộc Việt Nam.

Đáp án chuẩn:

Học sinh có thể chọn các câu chuyện về Trần Quốc Toản, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Lê Lai.....