VĂN BẢN: HÌNH ẢNH HOA SEN TRONG BÀI CA DAO TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN

Câu 1: Em hãy sưu tầm và giới thiệu với các bạn một số bài ca dao về hình ảnh hoa sen.

Đáp án chuẩn:

- Bài 1: 

Thân chị như cánh hoa sen,

…….

Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên!

- Bài 2: 

Hoa sen mọc bãi cát lầm

…….

Tuy rằng xanh tốt vẫn tông thài lài.

- Bài 3: 

Sen ơi giữ lấy tram đường

……..

Giàu sang không chuộng, khốn cùng chẳng khinh.

- Bài 4: 

Xin cho sen sắc ngọt ngào

………

Dáng thanh tâm tịnh, đứng ngồi thoảng hương.

Câu 2: Em hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (bức tranh, đoạn văn,..) để chia sẻ cảm nhận của em về bài ca dao:

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng, lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

Đáp án chuẩn:

Hình ảnh cây sen vừa cụ thể, chân thực vừa mang tính tượng trưng cao. Ca ngợi vẻ đẹp hoa sen, các nhà thơ xưa đã phản ánh lẽ sống cao quý của người Việt: tự hào, tự tin, luôn giữ tâm hồn trong sáng và phẩm chất thanh cao dù hoàn cảnh sống có nghiệt ngã.

Câu 1: Em hãy chỉ ra những từ ngữ, câu văn thể hiện ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn bàn luận về câu ca dao thứ hai.

Đáp án chuẩn

- Ý kiến: miêu tả vẻ đẹp của từng bộ phận cụ thể trong cây sen.

- Lí lẽ: "Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng"

- Bằng chứng: Từ "lá xanh" quả "bông trắng" đến "nhị vàng"...bông hoa sen mới nở.

Câu 2: Em biết gì về hình ảnh hoa sen trong những bài ca dao khác?

Đáp án chuẩn:

Hình ảnh hoa sen đều phản ánh trung thực lẽ sống cao đẹp của con người Việt Nam.

Câu 1: Em hãy xác định mối quan hệ giữa các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ của văn bản dựa vào sơ đồ sau:

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Chỉ ra các lí lẽ, bằng chứng được sử dụng để làm sáng tỏ các ý kiến.

Đáp án chuẩn:

Câu 3: Văn bản được viết ra nhằm mục đích gì? Xác định nội dung chính của văn bản.

Đáp án chuẩn:

• Văn bản bình luận về vẻ đẹp của hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen.
• Khẳng định bài ca dao có nghệ thuật tuyệt vời và ý nghĩa triết lí nhân sinh gắn liền với nhau tạo nên giá trị muôn đời.

Câu 4: Theo em, có thể thay đổi trật tự các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ được không? Cách sắp xếp trật tự các ý kiến như vậy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Đáp án chuẩn:

Theo em, không nên thay đổi trật tự các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ trong văn bản vì cách sắp xếp này đã hợp lý và logic, theo thứ tự từng câu trong bài. Cách sắp xếp này thể hiện được dụng ý của tác giả khi mượn hình ảnh hoa sen để nói về triết lý con người.

Câu 5: Dấu hiệu nào giúp em nhận ra văn bản trên là văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học?

Đáp án chuẩn:

Văn bản thể hiện rõ ý kiến của tác giả về câu cao dao, đưa ra đầy đủ những lí lẽ, bằng chứng thuyết phục người đọc, người nghe và được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

Câu 6: Văn bản đã giúp em hiểu thêm điều gì về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 đến 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình.

Đáp án chuẩn:

Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Đây là một bài ca dao quen thuộc với tất cả chúng ta. Qua phân tích về vẻ đẹp và giá trị của hoa sen của tác giả Hoàng Tiến Tựu, em hiểu rõ hơn ý nghĩa triết lý về cuộc sống con người. Hình ảnh hoa sen đẹp đã đi vào nhiều trang thi ca nhạc họa. Thủ pháp điệp vòng ở câu thơ thứ hai và thứ ba tạo nhạc điệu thú vị cho bài ca dao. Dù mọc từ bùn lầy, hoa sen vẫn vươn thẳng, đón ánh mặt trời và tỏa hương thơm. Đây là biểu trưng cho con người Việt Nam: dù chân lấm tay bùn, hoàn cảnh khó khăn, vẫn giữ nguyên phẩm chất quý giá và cố gắng tiến về tương lai tươi đẹp. Niềm tự hào về con người đất Việt được gói gọn trong biểu tượng hoa sen. Bài ca dao gợi lên sự gần gũi giữa hoa sen và bản chất tốt đẹp của người lao động. Hoa sen sẽ mãi lưu giữ vẻ đẹp và hương thơm cao quý trong văn chương và lòng người dân Việt