BÀI 5. TIẾNG CƯỜI TRÊN SÂN KHẤU

VĂN BẢN. TIỀN BẠC VÀ TÌNH ÁI

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Thói keo kiệt là một trong những đối tượng của tiếng cười trào phúng trong văn chương. Bạn hãy lấy một ví dụ minh hoạ.

Đáp án chuẩn: 

Nhân vật Ebenezer Scrooge trong “A Christmas Carol” của Charles Dickens là một người giàu có nhưng keo kiệt, từ chối giúp đỡ người khác. Sau khi được các linh hồn Giáng sinh thăm viếng, ông từ một người ích kỷ trở thành người rộng lượng, truyền tải thông điệp về sự thay đổi và cải thiện bản thân.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Đây là màn độc thoại của Ác-pa-gông khi phát hiện tráp tiền bí mật bị đánh cắp. Lão sẽ than vãn một mình hay kêu than với người khác?

Đáp án chuẩn:

Lão kêu trời kêu đất, than vãn với người khác.

Câu hỏi: Hãy hình dung giọng điệu, hành động, cử chỉ của Ác-pa-gông trong đoạn độc thoại này.

Đáp án chuẩn:

Giọng điệu: trách móc, than vãn, trú tréo, đau khổ.

Hành động, cử chỉ: Cảm thấy mọi người như coi mình là trò đùa, nhìn ai cũng giống như kẻ tham gia vào vụ trộm của mình.

Câu hỏi: Ác-pa-gông và Va-le-rơ có đang nói về cùng một sự việc không?

Đáp án chuẩn:

Ác-pa-gông chỉ quan tâm đến tráp tiền bị mất cắp còn Va-le-rơ đang nói về tình yêu của anh dành cho con gái của lão.

Câu hỏi: Với mỗi nhân vật, “kho vàng" và “tình yêu" ở đây là gì?

Đáp án chuẩn:

- Kho vàng với Ác-pa-gông là tiền bạc.

- Với Va-le-rơ, “tình yêu" chính là kho vàng quý giá nhất.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính và hành động của các nhân vật. Từ đó xác định tình huống hài kịch của văn bản.

Đáp án chuẩn:

- Sự kiện 1. Tính keo kiệt của Ác-pa-gông ngày càng bộc lộ rõ khi lão mất tráp bạc, kêu la trời đất.

- Sự kiện 2. Va-le-rơ bày tỏ tình cảm với con gái Ác-pa-gông, mặc cả nếu ưng thuận thì mới trả lại tráp tiền cho lão.

=> Tình huống hài kịch của văn bản được tạo nên từ sự tham lam và tình yêu quá mức của Ác-pa-gông đối với tiền bạc, khiến ông ta trở nên hoảng loạn và mất kiểm soát khi mất tiền.

Câu 2: Màn độc thoại Ác-pa-gông kêu mất tiền (hồi IV lớp 7) được coi là phần cao trào của toàn bộ vở kịch Lão hà tiện, bộc lộ rõ nhất tính cách của nhân vật. Hãy liệt kê vào ô tương ứng một số lời của Ác-pa-gông nói với mình và với các đối tượng khác (làm vào vở). Qua đó, bạn có nhận xét gì về ngôn ngữ giao tiếp của kịch?

Đáp án chuẩn: 

Câu 3: Gọi tên cảm xúc (theo trình tự tăng cấp) của Ác-pa-gông khi kêu mất tiền. Phân tích một số chi tiết (từ ngữ, hình ảnh, ngữ điệu…) để làm rõ các cảm xúc này.

Đáp án chuẩn: 

 Các cảm xúc của Ác-pa-gông khi kêu mất tiền theo trình tự tăng cấp có thể được gọi tên là: bối rối, tức giận, và tuyệt vọng.

Phân tích một số chi tiết trong văn bản:

• Từ ngữ: Ác-pa-gông sử dụng những từ ngữ mạnh mẽ và biểu cảm để diễn tả sự hoảng hốt và tuyệt vọng của mình, như “trời đất ơi”, “cướp mất”, “đâu rồi”.

• Hình ảnh: Mô tả Ác-pa-gông chạy nháo nhào khắp nơi, lục lọi mọi ngóc ngách để tìm kiếm tráp tiền, tạo nên hình ảnh hài hước và đáng thương cùng lúc.

• Ngữ điệu: Sự thay đổi giọng điệu từ hoảng hốt sang tức giận và cuối cùng là tuyệt vọng, phản ánh sự tăng cấp của cảm xúc trong Ác-pa-gông.

Những chi tiết này không chỉ làm nổi bật cảm xúc của Ác-pa-gông mà còn tạo nên sự hài hước cho tình huống, khiến người đọc cảm thấy giải trí mà vẫn suy ngẫm về bản chất con người và giá trị của tiền bạc so với các mối quan hệ xã hội.

Câu 4: Chỉ ra cách phân tuyến nhân vật trong văn bản Tiền bạc và tình ái, từ đó xác định xung đột của màn kịch.

Đáp án chuẩn: 

- Trong văn bản “Tiền bạc và tình ái”, nhân vật được phân tuyến dựa trên mối quan hệ và xung đột giữa họ. Các nhân vật chính thường được chia thành hai nhóm: 

+ Nhóm thứ nhất là những người theo đuổi lợi ích vật chất.

+ Nhóm thứ hai là những người theo đuổi tình yêu và các giá trị tinh thần.

- Xung đột chính trong màn kịch này nảy sinh từ sự đối lập giữa hai nhóm nhân vật này. Một mặt, có những nhân vật như lão hà tiện Ác-pa-gông, người chỉ quan tâm đến tiền bạc và sẵn sàng hy sinh mọi thứ, kể cả mối quan hệ với con cái và người hầu của mình, để bảo vệ tài sản của mình. Mặt khác, có những nhân vật như Va-le-rơ, người chìm đắm trong tình yêu và không quan tâm đến tiền bạc. Xung đột giữa Ác-pa-gông và Va-le-rơ là một ví dụ điển hình, khi Ác-pa-gông nghi ngờ Va-le-rơ lấy cắp tiền của mình và Va-le-rơ lại đang lo lắng cho mối quan hệ tình cảm của mình.

Như vậy, xung đột của màn kịch được tạo nên bởi sự va chạm giữa hai quan điểm sống và hai hệ giá trị khác biệt: một bên là tiền bạc và quyền lực, một bên là tình yêu và đạo đức. Điều này tạo nên những tình huống trớ trêu và hài hước, đồng thời phản ánh những bất cập trong xã hội thời bấy giờ.

Câu 5: Nêu một số thủ pháp trào phúng trong màn tra hỏi (hồi V lớp 3).

Đáp án chuẩn: 

- Một số thủ pháp trào phúng được sử dụng trong màn tra hỏi (hồi V lớp 3) có thể kể đến như việc tạo ra những lời lẽ đứt đoạn cho nhân vật, nhằm tăng cường kịch tính và thể hiện sự châm biếm.

Ví dụ: Trong khi Acpagông đau đớn vì mất tiền, đang mơ mộng với mối tình bèn trả lời “Một vị thần mà bất kỳ việc gì vị đó xui làm đều có thể tha thứ được: tình yêu”. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ này, Mô-li-e đã tạo ra được sự hiểu lầm thú vị.

Câu 6: Phần cuối hài kịch Mô-li-e nói chung và Lão hà tiện nói riêng thường xuất hiện yếu tố bất ngờ, có xu hướng giảm nhẹ mâu thuẫn, đi đến kết thúc vui vẻ. Bạn có suy nghĩ gì về cách kết thúc này? 

Đáp án chuẩn: 

Phần kết của hài kịch Mô-li-e, đặc biệt là trong tác phẩm “Lão hà tiện”, thường được xây dựng với một yếu tố bất ngờ, làm giảm nhẹ mâu thuẫn và mang đến một kết cục vui vẻ. Cách kết thúc này không chỉ tạo nên sự hài hòa mà còn nhấn mạnh thông điệp tích cực, cho thấy dù có xảy ra mâu thuẫn hay xung đột, mọi chuyện cuối cùng đều có thể được giải quyết một cách hòa bình và vui vẻ. Điều này phản ánh quan điểm lạc quan của Mô-li-e về cuộc sống và con người, đồng thời mang lại cho khán giả cảm giác thoải mái và hạnh phúc khi kết thúc vở kịch. Phương pháp này có thể được xem là một cách thức nghệ thuật nhằm nâng cao tinh thần và giá trị nhân văn trong văn học.