BÀI 3. SÔNG NÚI LINH THIÊNG

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN SO SÁNH, ĐÁNH GIÁ HAI TÁC PHẨM TRUYỆN/KÍ HOẶC KỊCH

ĐỌC NGỮ LIỆU THAM KHẢO

Câu 1: Cụm từ nào trong nhan đề và các đoạn mở bài, kết bài cho thấy đề tài của bài viết đã được xác định rõ ràng, cụ thể?

Đáp án chuẩn:

Nhan đề: những điểm tương đồng, khác biệt.

Mở bài: Sự tương đồng và khác biệt trong lối viết giữa hai tác giả.

Kết bài: Hai tác phẩm cũng cho thấy… dù… 

Câu 2: Tác giả bài viết so sánh, đánh giá hai tác phẩm trên những tiêu chí nào?

Đáp án chuẩn:

- Thể loại.

- Đề tài.

- Cách quan sát miêu tả đối tượng.

- Cách huy động kiến thức đời sống.

- Sử dụng ngôn từ.

- Cái “tôi" trữ tình.

Câu 3: Nhận xét về cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng của tác giả bài viết khi so sánh, đánh giá hai tác phẩm.

Đáp án chuẩn:

Khi đưa ra luận điểm, người viết luôn đưa kèm lí lẽ và bằng chứng trong văn bản.

VD: Khi nhận xét về sự khác biệt trong việc huy động kiến thức đời sống, sử dụng ngôn từ.

- Nguyễn Tuân: “Cái uyên bác từ trải nghiệm thực tế”, “thích tạo nên những từ ngữ mới, câu chữ cầu kì, biến hoá, co duỗi nhịp nhàng”.

- Hoàng Phủ Ngọc Tường: cái uyên bác “từ niềm say mê văn hoá”, “thích một lối văn câu chữ mượt mà, uyển chuyển; từ ngữ hình ảnh thấm đượm những suy cảm”.

Câu 4: Nêu một số mẫu câu mà người viết thường dùng nhằm làm rõ sự tương đồng/ khác biệt giữa hai tác phẩm.

Đáp án chuẩn:

- Sự tương đồng trong cách lựa chọn thể loại, đề tài…

- Tuy nhiên, hai thiên tuỳ bút mang hai phong cách khác nhau.

- Nét khác biệt trong cách quan sát, miêu tả.

- Nét riêng trong cách huy động kiến thức đời sống và sử dụng ngôn từ.

Câu 5: Từ bài viết trên đây, bạn rút ra những lưu ý gì khi viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học?

Đáp án chuẩn:

• Tập trung vào so sánh, đánh giá các điểm chung và điểm khác biệt của hai tác phẩm.

• Phân tích, dẫn chứng cụ thể để làm rõ ý kiến.

THỰC HÀNH VIẾT THEO QUY TRÌNH

Câu hỏi: Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch mà theo bạn là có những điểm tương đồng/khác biệt.

Đáp án chuẩn: 

Dàn ý gợi ý: So sánh hai tác phẩm "Làng" (Kim Lân) và "Vợ chồng A Phủ" (Tô Hoài):

I. Mở bài:

• Giới thiệu hai tác phẩm:

  • "Làng" (Kim Lân):

    • Tác giả: Kim Lân.

    • Hoàn cảnh sáng tác: 1948.

    • Thể loại: truyện ngắn.

    • Nội dung chính: Phản ánh bi kịch tinh thần của người nông dân trong xã hội phong kiến nửa thực dân nửa phong kiến qua nhân vật ông Hai.

  • "Vợ chồng A Phủ" (Tô Hoài):

    • Tác giả: Tô Hoài.

    • Hoàn cảnh sáng tác: 1952.

    • Thể loại: truyện ngắn.

    • Nội dung chính: Phản ánh cuộc sống khổ cực và quá trình thức tỉnh của người dân tộc thiểu số dưới ách áp bức của cường quyền và giai cấp thống trị qua nhân vật Mị và A Phủ.

II. Thân bài:

So sánh:

• Về chủ đề, nội dung:

  • Giống nhau:

    • Cả hai tác phẩm đều phản ánh hiện thực xã hội phong kiến nửa thực dân nửa phong kiến với những bất công, áp bức.

    • Cả hai tác phẩm đều thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của người nông dân và người dân tộc thiểu số.

  • Khác nhau:

    • "Làng" tập trung vào bi kịch tinh thần của người nông dân khi bị giặc Pháp cướp đi quê hương.

    • "Vợ chồng A Phủ" tập trung vào cuộc sống khổ cực và quá trình thức tỉnh của người dân tộc thiểu số dưới ách áp bức của cường quyền và giai cấp thống trị.

• Về nghệ thuật:

  • Giống nhau:

    • Cả hai tác phẩm đều sử dụng những phương pháp nghệ thuật chung như miêu tả, biểu cảm, ...

    • Cả hai tác phẩm đều có ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống.

  • Khác nhau:

    • "Làng" sử dụng nhiều chi tiết miêu tả tâm lí nhân vật để thể hiện bi kịch tinh thần của ông Hai.

    • "Vợ chồng A Phủ" sử dụng nhiều chi tiết miêu tả cảnh thiên nhiên để làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của Mị và A Phủ.

Đánh giá:

• Khẳng định giá trị của hai tác phẩm:

  • "Làng" là một tác phẩm hiện thực xuất sắc, thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc.

  • "Vợ chồng A Phủ" là một bản cáo trạng đanh thép tố cáo tội ác của cường quyền và giai cấp thống trị, đồng thời thể hiện niềm tin vào sức sống tiềm tàng của người dân tộc thiểu số.

• Nêu cảm nhận riêng của bản thân về hai tác phẩm:

  • Cả hai tác phẩm đều để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc.

  • "Làng" giúp tôi hiểu rõ hơn về bi kịch tinh thần của người nông dân trong xã hội phong kiến nửa thực dân nửa phong kiến.

  • "Vợ chồng A Phủ" giúp tôi hiểu rõ hơn về cuộc sống khổ cực và quá trình thức tỉnh của người dân tộc thiểu số dưới ách áp bức của cường quyền và giai cấp thống trị.

III. Kết bài:

• Khái quát lại những điểm chung và khác nhau của hai tác phẩm.

• Nêu ý nghĩa của việc so sánh hai tác phẩm:

  • Giúp chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị nội dung và nghệ thuật của mỗi tác phẩm.

  • Giúp chúng ta thấy được sự phát triển của văn học Việt Nam trong giai đoạn 1945 - 1954.