BÀI 1. NHỮNG SẮC ĐIỆU THI CA

ÔN TẬP

Câu 1: Hãy sắp xếp các tác phẩm đã học trong bài học này theo lịch sử/ tiến trình văn học.

Đáp án chuẩn:

1. Hoàng Hạc lâu - 1976 (Trung đại)

2. Tràng giang - 1939 (Hiện đại)

3. Tiếng thu - 1939 (Hiện đại)

Câu 2: Các tác giả dưới đây sáng tác theo phong cách nào? Hãy ghi vài nét ngắn gọn về phong cách sáng tác của họ (làm vào vở):

Đáp án chuẩn:

Câu 3: Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ trang trọng thể hiện qua đoạn trích sau:

Thuở lâm hành oanh chưa bén liễu,

Hỏi ngày về ước nẻo quyên ca.

Nay quyên đã giục oanh già,

Ý nhi lại gáy trước nhà líu lo.

(Chinh phụ ngâm, nguyên tác chữ Hán: Đặng Trần Côn, bản diễn Nôm: Phan Huy Ích)

Đáp án chuẩn: 

Đặc điểm của ngôn ngữ trang trọng:

• Từ ngữ:

  • Sử dụng nhiều từ Hán Việt: "oanh", "liễu", "quyên", "gia", "ý nhi", "lâm hành", "ước", "ca", "líu lo".

  • Sử dụng các từ ngữ có nghĩa trang trọng: "bến", "nẻo", "gáy", "líu lo".

• Câu văn:

  • Sử dụng các câu thơ thất ngôn bát cú, gieo vần bằng trắc đúng luật.

  • Sử dụng các phép tu từ như ẩn dụ, so sánh, nhân hóa.

• Giọng điệu:

  • Giọng điệu trang trọng, thể hiện tâm trạng buồn thương, sầu muộn.

Tác dụng: Đoạn trích không chỉ thể hiện tâm trạng buồn thương và sầu muộn của người chinh phụ khi xa cách chồng mà còn tạo nên một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ và thơ mộng. Sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và hình thức làm cho lời thơ trở nên hàm súc và gợi cảm, đồng thời phản ánh sự tài hoa của tác giả trong việc sử dụng ngôn ngữ trang trọng. Đây là một ví dụ điển hình cho phong cách thơ ca cổ điển Việt Nam, với khả năng diễn tả sâu sắc cảm xúc và vẻ đẹp thiên nhiên qua từng câu chữ.

Câu 4: Đề bài: Bạn hãy rút ra những điều cần lưu ý khi:

a. Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ.

b. Trình bày bài nói: so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ.

Đáp án chuẩn: 

A, 

• Sử dụng ngôn ngữ trang trọng, chuẩn mực.

• Lập luận chặt chẽ, logic.

• Dẫn chứng cụ thể, thuyết phục.

• Kết hợp so sánh với phân tích, đánh giá.

B,

• Lựa chọn cách mở đầu và kết thúc ấn tượng, hấp dẫn người nghe.

• Trình bày ý kiến so sánh điểm tương đồng, khác biệt của hai tác phẩm thơ.

• Thể hiện ý kiến đánh giá của người nói về phong cách sáng tác của hai tác phẩm thơ.

• Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu.

Câu 5: Qua các văn bản Hoàng Hạc lâu (Thôi Hiệu), Tràng giang (Huy Cận), Tiếng thu (Lưu Trọng Lư), bạn có nhận xét gì về cách cảm nhận và tái hiện cuộc sống của tác giả?

Đáp án chuẩn: 

• Các tác giả đều có khả năng cảm nhận tinh tế và sâu sắc những biến đổi của thiên nhiên, của cuộc sống.

• Các tác giả sử dụng những hình ảnh thơ mộng, giàu sức gợi để tái hiện cuộc sống. Hình ảnh thơ được kết hợp với những biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, nhân hóa,... để tăng sức gợi cảm và biểu cảm.

• Qua cách cảm nhận và tái hiện cuộc sống, ta có thể thấy được tâm hồn và quan niệm thẩm mỹ của tác giả.

• Cách cảm nhận và tái hiện cuộc sống của các tác giả góp phần tạo nên giá trị nghệ thuật của các tác phẩm.

• Các tác phẩm đã thể hiện được những giá trị nhân văn sâu sắc, khơi gợi những cảm xúc thẩm mỹ cho người đọc.