BÀI 5. TIẾNG CƯỜI TRÊN SÂN KHẤU

ÔN TẬP

Câu 1: Điền thông tin phù hợp vào bảng sau (làm vào vở):

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Tìm sự tương đồng về đối tượng trào phúng và thủ pháp trào phúng của một trong ba văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra, Tiền bạc và tình ái, Thật và giả với tích trò sân khấu dân gian hay truyện cười dân gian mà bạn biết.

Đáp án chuẩn: 

Trong văn học Việt Nam, trào phúng là một thủ pháp nghệ thuật phổ biến dùng để chỉ trích và phê phán các vấn đề xã hội thông qua sự châm biếm và hài hước. Ba văn bản “Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra”, “Tiền bạc và tình ái”, và “Thật và giả” đều sử dụng trào phúng để phản ánh những mặt trái của xã hội. Đối tượng trào phúng thường là các nhân vật có quyền lực, các tệ nạn xã hội, hoặc những hành vi, tư tưởng lạc hậu cần được loại bỏ. Thủ pháp này được thể hiện qua lời lẽ sắc sảo, hình ảnh ẩn dụ, và tình huống trớ trêu để tạo ra tiếng cười với mục đích giáo dục, phê phán, hoặc đả kích.

Tương tự, tích trò sân khấu dân gian và truyện cười dân gian Việt Nam cũng thường xuyên sử dụng trào phúng như một công cụ để phản ánh và phê phán các vấn đề trong xã hội. Các thể loại như chèo, tuồng, cải lương, và múa rối thường truyền tải thông điệp sâu sắc qua việc chế giễu các nhân vật quyền quý hoặc những người giàu có nhưng thiếu hiểu biết. Truyện cười dân gian, như các câu chuyện về Trạng Quỳnh hay Bác Ba Phi, thường lấy những nhân vật thông minh, lém lỉnh để châm biếm những kẻ ngu ngốc hoặc các tập tục lỗi thời.

Sự tương đồng giữa các văn bản hiện đại và truyền thống nằm ở việc sử dụng trào phúng để bày tỏ quan điểm phê phán đối với các vấn đề xã hội, đồng thời giáo dục và giải trí cho người đọc hoặc khán giả. Điểm chung này chứng tỏ sức mạnh của trào phúng trong việc truyền tải thông điệp và thúc đẩy sự thay đổi tích cực trong xã hội.

Câu 3: Tìm một vài câu thơ/ câu văn có sử dụng biện pháp tu từ nghịch ngữ và phân tích tác dụng của biện pháp này.

Đáp án chuẩn: 

"Rung động lòng ta trước giông tố / Im lặng ta khi mặt trời mọc" - Tố Hữu (Tiếng hát người đảng viên):

• Nghịch ngữ: "rung động lòng ta trước giông tố" - "im lặng ta khi mặt trời mọc". Lẽ thường, con người ta thường rung động trước vẻ đẹp của bình minh, nhưng trong câu thơ này tác giả lại "im lặng" khi mặt trời mọc, còn "rung động" trước giông tố.

• Tác dụng: Thể hiện bản lĩnh, tinh thần thép của người đảng viên trước khó khăn, thử thách. Họ không hề nao núng trước giông tố mà càng thêm quyết tâm chiến đấu, nhưng lại giữ bình tĩnh, im lặng khi mặt trời mọc - biểu tượng của chiến thắng.

"Trẻ không ăn được thì già sẽ ăn" - Ca dao:

• Nghịch ngữ: "trẻ không ăn được thì già sẽ ăn". Lẽ thường, người già yếu, không có sức ăn, nhưng trong câu ca dao này lại khẳng định người già sẽ ăn được những gì mà người trẻ không ăn được.

• Tác dụng: Nhấn mạnh bài học về sự tiết kiệm, biết quý trọng những gì mình đang có. Khi còn trẻ khỏe, ta nên dành dụm, tích lũy để sau này khi già yếu, không còn sức lao động, vẫn có cái để ăn.

Câu 4: Khi viết thư trao đổi công việc, cần lưu ý gì về hình thức, giọng điệu, ngôn ngữ?

Đáp án chuẩn: 

Khi viết thư trao đổi công việc, cần lưu ý những điều sau về hình thức, giọng điệu, ngôn ngữ:

Hình thức:

• Đảm bảo tính trang trọng, lịch sự: Thư cần được trình bày gọn gàng, sạch sẽ, rõ ràng, không có lỗi chính tả, ngữ pháp. Nên sử dụng cỡ chữ vừa phải, dễ đọc, in trên giấy A4 hoặc A5.

• Có bố cục rõ ràng: Thư cần được chia thành các phần:

  • Kính gửi: Ghi rõ tên người nhận và chức vụ (nếu có).

  • Kính thư: Lời chào mở đầu.

  • Nội dung chính: Trình bày mục đích, nội dung trao đổi công việc một cách rõ ràng, súc tích, dễ hiểu.

  • Kính thư: Lời chào kết thúc.

  • Ký tên: Ghi rõ họ tên, chức vụ (nếu có) và thông tin liên hệ của người viết.

• Đính kèm tài liệu (nếu có): Nếu cần thiết, bạn có thể đính kèm tài liệu liên quan đến nội dung trao đổi trong thư.

Giọng điệu:

• Trang trọng, lịch sự: Thể hiện sự tôn trọng đối với người nhận thư.

• Chuyên nghiệp: Sử dụng ngôn ngữ chính thức, tránh dùng từ ngữ sai, tục ngữ.

• Rõ ràng, súc tích: Trình bày vấn đề một cách rõ ràng, súc tích, dễ hiểu.

Ngôn ngữ:

• Chính xác: Sử dụng ngôn ngữ chính xác, tránh dùng từ ngữ mơ hồ, gây hiểu lầm.

• Dễ hiểu: Sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, phù hợp với trình độ và hiểu biết của người nhận thư.

• Chuyên ngành: Sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành phù hợp với lĩnh vực công việc đang trao đổi.

• Lịch sự: Sử dụng ngôn ngữ lịch sự, tránh dùng từ ngữ xúc phạm, thiếu tôn trọng.

• Cảm xúc: Sử dụng ngôn ngữ thể hiện được cảm xúc của người viết, tạo sự thiện cảm cho người nhận thư.

Câu 5: Khi thực hiện tranh luận về vấn đề có ý kiến trái ngược nhau, ta cần có thái độ như thế nào?

Đáp án chuẩn:

• Cởi mở và tôn trọng

• Lắng nghe tích cực

• Suy luận logic và đưa ra dẫn chứng

• Giữ bình tĩnh và lịch sự

• Sẵn sàng thỏa hiệp

• Học hỏi và phát triển

Câu 6: Thiết kế một sản phẩm sáng tạo giới thiệu vở hài kịch mà bạn yêu thích và chia sẻ đến các thành viên trong lớp.

Đáp án chuẩn: 

Thiết kế sản phẩm sáng tạo giới thiệu vở hài kịch "Táo Quân"

1. Mục đích:

• Giới thiệu vở hài kịch "Táo Quân" đến các thành viên trong lớp một cách sáng tạo và thu hút.

• Gây ấn tượng và khơi gợi sự quan tâm của các bạn học sinh đối với vở hài kịch này.

2. Đối tượng:

• Các thành viên trong lớp.

3. Sản phẩm:

• Bảng thông tin:

  • Tiêu đề: "Táo Quân - Vở hài kịch mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam".

  • Hình ảnh: Sử dụng những hình ảnh ấn tượng từ các vở Táo Quân qua các năm.

  • Nội dung:

    • Giới thiệu ngắn gọn về vở hài kịch Táo Quân: nguồn gốc, lịch sử phát triển, nội dung, ý nghĩa.

    • Nêu bật những điểm độc đáo, sáng tạo của vở Táo Quân: nội dung châm biếm sâu cay, phản ánh các vấn đề nóng hổi của xã hội, sử dụng ngôn ngữ hài hước, dí dỏm, dàn diễn viên tài năng.

    • Chia sẻ cảm nhận cá nhân về vở Táo Quân: lý do yêu thích, bài học rút ra được từ vở hài kịch này.

• Video giới thiệu:

  • Tạo một video ngắn giới thiệu về vở hài kịch Táo Quân, sử dụng hình ảnh, âm thanh và lời thuyết minh hấp dẫn.

  • Video có thể bao gồm:

    • Giới thiệu về các nhân vật trong vở Táo Quân.

    • Tóm tắt nội dung chính của một số vở Táo Quân tiêu biểu.

    • Chia sẻ những phân cảnh hài hước, ấn tượng nhất trong vở Táo Quân.

• Trò chơi:

  • Thiết kế một trò chơi vui nhộn liên quan đến vở hài kịch Táo Quân, ví dụ như:

    • Trả lời câu hỏi về nội dung, nhân vật trong vở Táo Quân.

    • Đoán tên vở Táo Quân dựa trên hình ảnh hoặc mô tả ngắn gọn.

    • Diễn xuất lại một phân cảnh hài hước trong vở Táo Quân.

4. Cách thức thực hiện:

• Bảng thông tin:

  • Sử dụng các phần mềm thiết kế đồ họa như Canva, Photoshop để tạo bảng thông tin đẹp mắt, thu hút.

  • In bảng thông tin khổ lớn và treo ở vị trí dễ nhìn trong lớp.

• Video giới thiệu:

  • Sử dụng các phần mềm quay phim, dựng phim như Camtasia, iMovie để tạo video giới thiệu hấp dẫn.

  • Chia sẻ video trên mạng xã hội hoặc chiếu trực tiếp trong lớp.

• Trò chơi:

  • Chuẩn bị các câu hỏi, hình ảnh, mô tả liên quan đến vở hài kịch Táo Quân.

  • Chia lớp thành các nhóm nhỏ và tổ chức trò chơi theo hình thức thi đua.

  • Trao giải thưởng cho nhóm chiến thắng.

5. Khuyến khích:

• Khuyến khích các thành viên trong lớp tham gia thảo luận về vở hài kịch Táo Quân sau khi xem bảng thông tin, video giới thiệu hoặc chơi trò chơi.

• Chia sẻ cảm nhận cá nhân về vở Táo Quân và những bài học rút ra được từ vở hài kịch này.

• Tổ chức một buổi xem vở hài kịch Táo Quân chung với các thành viên trong lớp.